Mga Batan-on Nangutana . . .

Nganong Kinahanglan Nakong Masinati ang Akong mga Apohan?

“Sa dihang ang akong inahan ug ako dili magkasinabot, tabangan mi ni Lola nga mahusay ang mga butang.”​—Damaris.

“LATAS sa kasaysayan, ang mga apohan dakog natabang sa panaghiusa ug pagpasa sa tradisyon sa pamilya.” Mao kana ang gisulat ni Dr. Arthur Kornhaber diha sa iyang libro nga Grandparent Power! Siya midugang: “Ingong mga magtutudlo, tig-abag sa mga ginikanan, tigpasa sa kasaysayan sa pamilya, tigdasig, tigtambag, ug tiglingaw pa gani, ang ilang mahimo sa sikolohikal, katilingbanon, ug sa espirituwal nga paagi hilabihan ka hinungdanon. Nahibulong ako kon nganong makaako ang atong katilingban sa pagbalewala niining dakog-impluwensiya, daghag-dagway nga papel sa apohan.”

Sa karaang mga panahon, ang mga apohan maoy pundasyon sa pamilyahanong kinabuhi, ilabina taliwala sa mga magsisimba ni Jehova nga Diyos. Ang Bibliya nagsugo sa mga Israelinhon nga tahoron ug tamdon ang mga tigulang. (Levitico 19:32) Ang mga apohan giisip nga takos ilabina sa pasidungog.​—1 Timoteo 5:4.

Ikasubo, nausab na ang mga kahimtang. Ang mga membro sa pamilya sagad nagpuyo nga layo kaayo sa usag usa, ug daghang batan-on ang walay pakigkontak sa ilang mga apohan. Dugang pa, nausab na ang mga tinamdan. Sa daghang bahin sa kalibotan, ang mga tigulang​—lakip ang mga paryente​—wala na hatagig nahiangay nga pagtahod. (2 Timoteo 3:1-3) Ang gitawag kanhi nga kal-ang sa kaliwatan misamot na kadako karon. Giisip sa daghang batan-on ang ilang mga apohan nga tigulang na ug gibiyaan na sa panahon. Maglisod sila sa paghunahuna nga posible alang sa mga tigulang nga makasabot sa mga kapit-os ug mga problema nga ginaatubang sa mga batan-on karong panahona.

Kon ingon niana ang imong pagbati, magmaandam nga usbon ang imong panghunahuna bahin sa maong butang! Tungod kay dunay dakong kapuslanan ang pagsinati sa imong mga apohan​—ilabina kon sila mahinadlokon sa Diyos. Ug kon wala nimo sila masinati, mahimong nawala kanimo ang usa ka maayong kahigayonan. Sa unsang paagi?

Tinubdan sa Kaalam ug Tambag

Daghang batan-on ang nakadiskobre nga ang mga apohan makasilbing salipdanan panahon sa magubot nga mga tuig sa pagkabatan-on. Ang magasing Seventeen nag-ingon: “Tungod sa daghang tuig sa kasinatian sa pagkinabuhi, sila kasagarang mas makatabang sa pag-atubang sa mga problema kay sa mga higala nga sama nimog edad, kinsa nagpakigbisog sa samang mga suliran nga imong gipakigbisogan. Ikaw ug ang imong  mga katalirongan nagasinati sa unang mga kausaban sa inyong kinabuhi; ang inyong mga apohan nakasagubang na sa daghang ingon niana nga mga kausaban. Sila sagad nga maalamon ug alisto usab.” Kining tambaga nagpalanog lamang sa giingon sa Bibliya kasiglohan kanhi, nga mao: “Ang pagkaubanon maoy usa ka purongpurong sa katahom sa dihang makaplagan kini sa dalan sa pagkamatarong.”​—Proverbio 16:31.

Tinuod, ang imong mga apohan mahimong nagtubo sa kalibotan nga medyo lahi kay sa nianang imong gipuy-an karon. Apan makaseguro ka nga may mga panahon nga ilang gibati ang mao mismong mga pagbati nga imong gipakigbisogan karon. Bisan tuod ikaw medyo wala pay kasinatian sa pag-atubang sa maong mga pagbati, ang imong mga apohan dugay nang nagkinabuhi mao nga nakakat-on na sila sa pagsagubang niana. (Proverbio 1:4) “Dili ba ang kaalam anaa sa mga tigulang ug ang pagsabot anaa sa kataas sa mga adlaw?” nangutana ang matarong nga tawong si Job. (Job 12:12) Oo, ug tungod niana nga katarongan ang mga apohan sagad nga dakong tabang sa dihang ang usa ka batan-on manginahanglan ug timbang nga tambag, pagdasig, o pagpaluyo.

Ang lola sa batan-ong si Damaris, pananglitan, nagpuyo uban ni Damaris ug sa iyang inahan sa usa ra ka apartment sa siyudad. “Sa dihang ang akong inahan ug ako dili magkasinabot,” nahinumdom si Damaris, “tabangan mi ni Lola nga mahusay ang mga butang. Iya kong tudloan kon unsaon pagtimbangtimbang ang mga butang gikan sa laing panglantaw.”

Si Alexandria may susamang kasinatian sa dihang mibalhin ug pinuy-anan ang iyang pamilya ug kinahanglang mobalhin siyag eskuylahan. “Isogon ang akong bag-ong maestra ug usahay kalit ra siyang masuko,” matod ni Alexandria. Busa naglisod si Alexandria sa pagpasibo sa iyang bag-ong eskuylahan. Apan, ang iyang lola naghatag kaniyag tabang ug pagpaluyo. Iyang gitabangan si Alexandria sa pagpasibo pinaagi sa pagdasig kaniya nga magbaton ug positibong tinamdan sa maong kahimtang. “Karon ganahan na kong moeskuyla ug ganahan na ko sa akong maestra,” matod ni Alexandria.

Usa ka batan-ong lalaki sa Brazil nga ginganlag Rafael naghisgot bahin sa pagtabang sa iyang mga apohan kaniya sa dihang mikuha siyag dugang edukasyon human sa hayskul: “Ila akong gitambagag maayo bahin sa pagpakigbarkada ug kon sa unsang paagi masuklan ang mga problema sa droga.” Si Rafael nag-alagad na karon ingong bug-os-panahong ebanghelisador.

Sa iyang libro nga Grandparenting in a Changing World, si Eda LeShan nag-asoy sa iyang kaugalingong kasinatian ingong usa ka lola. Siya misulat: “Usa ka adlaw niana gitawgan ako sa akong apo nga babaye ug giingnan, ‘Lola, nagkinahanglan kog tabang tungod sa pagpit-os sa isigkaingon.’ Ang uban niyang klasmet misulay sa pagtukmod kaniya nga makigdeyt ug batan-ong mga lalaki, ang uban kanila nagtawag kaniya sa telepono.” Ingong resulta sa pagpangayog tabang sa iyang apo nga babaye, ang maong lola nakahatag ug tambag nga nakatagana sa gikinahanglang pag-abag. Tingali makaplagan usab nimo nga ang daklit nga pagpakig-estorya uban sa usa ka mahigugmaong apohan mahimong usa ka tinubdan sa tinuod nga moral nga pagpaluyo.

Ang mga apohan kasagarang makatabang ilabina panahon sa krisis sa pamilya, sama sa sakit o kamatayon. Human mamatay ang amahan sa batan-ong si Lacey gumikan sa grabeng balatian, ang iyang lola nagtabang kaniya nga makasagubang. “Mas nagkasuod kami kay sa miagi,” matod ni Lacey.

 Usa ka Linaing Bugkos sa Gugma

Ang imong relasyon sa imong apohan tingali wala kaayoy tensiyon sama nianang masinati usahay sa mga batan-on sa ilang mga ginikanan. Nganong ingon man niana? Ang usa ka katarongan mao nga ang mga apohan kasagarang nagtagamtam ug linaing kasuod uban sa ilang mga apo. Ang Bibliya nag-ingon: “Garbo sa tigulang nga mga lalaki ang ilang mga apo.”​—Proverbio 17:​6, Today’s English Version.

Hinumdomi usab nga ang imong mga ginikanan​—dili ang imong mga apohan​—mao ang kinahanglang magpas-an sa bug-at nga responsabilidad sa pagmatuto kanimo diha “sa disiplina ug sa pagdumala-sa-kaisipan ni Jehova.” (Efeso 6:4) Tungod kay ang ilang papel dili kaayo hago, ang imong mga apohan tingali dili kaayo masawayon kanimo kay sa imong mga ginikanan. Dugang pa, ang mga apohan kasagarang wala nay mabug-at nga mga responsabilidad ug tensiyon gumikan sa pag-atiman ug pamilya adlaw-adlaw. Tungod kay sila medyo wala na tingaliy ingon niana nga mga kapit-os, mahimong mas sayon kanila nga mosanong sa imong mga panginahanglan o mohatag ug pagtagad kanimo. Ang 17-anyos nga si Tom nahinumdom sa pagtagad nga iyang nadawat gikan sa iyang mga apohan. Padad-an nila siya ug “ginagmayng mga gasa tungod sa maayong mga komento ug tag-as nga grado diha sa iyang report kard”; sila pa gani ang mibayad alang sa iyang pagtuon sa pagtugtog ug piano.

Tinuod, dili tanang apohan ang makahatag ug ingon niana nga mga gasa, apan mahimong ila gihapong ipasundayag ang ilang interes kanimo, malagmit pinaagi sa pagdayeg ug pagdasig kanimo o pinaagi sa pagpaminaw pag-ayo kanimo matag karon ug unya. Makamugna kini ug suod nga bugkos sa panaghigalaay tali kaninyo. Kini ang gisulti ni Damaris bahin sa iyang lola: “Dili ko managana niya, ug makaduol ko niya ug makapakig-estorya niya bisan unsang oras tungod kay siya kanunayng andam nga maminaw​—bisag ang akong gisulti daw dili kaayo makataronganon.” Ang usa ka batan-on nga ginganlag Jônatas nagtagamtam usab ug kagawasan sa pagsulti ug sa kahigayonan sa paghisgot bahin sa hinungdanong mga topiko uban sa iyang mga apohan.

Usa ka Pagbayloay

Samtang ang mga apohan makatanyag kanimo sa ilang kaalam ug gugma, sila usab makapahimulos sa imong batan-ong kabaskog ug pagpakig-uban. Sa unsang paagi? Aw, malagmit dunay daghang paagi nga ikaw makatabang ug makapaluyo sa imong mga apohan. Kasagaran, nagakaluya na sila. O tingali nakigbisog sila sa sakit. Seguradong madasig sila kon imo silang tabangan sa pagpamalit ug sa mga buluhaton sa panimalay.

Daghang apohan ang biyuda o biyudo ug mobatig kamingaw usahay. Pinaagi sa pagpakitag aktibong kaikag kanila, dako kag mahimo sa pagtabang kanila sa pagbuntog sa kamingaw ug sa pagpadayon sa ilang kaikag sa kinabuhi. Ang pagbuhat niana maoy usa ka paagi sa pagtuman sa sugo sa Bibliya nga ikaw “magpadayon sa paghatag sa angayng balos ngadto sa [imong] mga apohan, kay kini maoy dalawaton sa panan-aw sa Diyos.”​—1 Timoteo 5:4.

Tino gayod nga ang pagpakigsuod sa imong mga apohan makapalambo sa imong kinabuhi​—maingon man usab sa ilaha! Tingali dili ka suod kanila hangtod karon. Malagmit buot nimong usbon kana apan dili ka segurado kon unsaon pagsugod. Tingali ang imong mga apohan nagpuyo sa layong dapit o kaha ang imong mga ginikanan wala na mag-ipon ug tungod niini layo ang imong buot sa imong mga apohan. Ang umaabot nga artikulo maghatag ug pipila ka praktikal nga mga sugyot kon sa unsang paagi mahimo nimong maatubang kining mga kahimtanga.

[Hulagway sa panid 17]

Ang mga apohan mahimong maayong mga tigpaminaw ug tinubdan sa tambag ug pagpaluyo

[Hulagway sa panid 18]

Magmatinabangon sa imong mga apohan