Kon sa Unsang Paagi Makatabang Ka

“Ang mga bata nga nag-antos sa depresyon nagkinahanglag tabang. Apan ang mga bata dili makabaton nianang maong tabang nga silasila ra. Kinahanglang maila una sa usa ka hamtong ang maong problema ug isipon kanang seryosong tagdon. Mao kana ang lisod nga bahin.”—Dr. Mark S. Gold.

UNSAY imong mahimo kon nagduda ka nga ang imong tin-edyer nag-antos sa depresyon? Una, ayaw pagdalidali sa paghimog konklusyon bahin sa maong butang. Kon buot hunahunaon, ang mga simtoma mahimong magpunting sa lain gayong butang. * Lain pa, ang tanang batan-on moagi sa mga yugto sa kasubo matag karon ug unya. Apan kon magpadayon ang kahimtang ug morag dili lang kay temporaryong yugto sa kasubo, maayo tingaling mokonsulta sa doktor. Bahin niini, maayong hinumdoman ang mga pulong ni Jesus: “Ang mga tawong himsog wala magkinahanglan ug mananambal, kondili ang mga masakiton.”​—Mateo 9:12.

Matinud-anong ihatag sa imong doktor ang bisan unsang makatabang nga impormasyon nga imong ikahatag, lakip ang di pa dugayng mga kausaban sa kinabuhi sa tin-edyer nga mahimong maoy hinungdan sa iyang kawalay-kadasig. Seguroa nga ang doktor mogugol ug igong panahon sa pagpamati sa mga simtoma una pa mohimog dayagnosis. “Imposible nga matigom ang tanang impormasyon nga gikinahanglan aron bug-os nga matimbangtimbang ang kahimtang sa usa ka bata diha sa kas-a, bayente-minutos nga sesyon,” nagpasidaan si Dr. David G. Fassler.

Ayaw pagpanuko sa pagsukna sa doktor sa bisan unsang pangutana nga nahunahunaan nimo. Pananglitan, kon gibati sa doktor nga ang imong tin-edyer nag-antos sa klinikal nga depresyon, basin mangutana ka kon nganong mao kanay iyang dayagnosis. Kon nagduhaduha ka sa dayagnosis sa doktor, ingna siya nga gusto nimong mangayo sa  hunahuna sa laing doktor. Tino, walay matul-id ug sinsero nga doktor ang mopugong kanimo sa pagbuhat niana.

Pagdawat ug Pagsagubang sa Kahimtang

Kon ang imong tin-edyer nag-antos sa klinikal nga depresyon, ayawg ikaulaw ang maong situwasyon. Ang tinuod mao, ang depresyon mahimong mahitabo bisan sa kinamaayohang mga batan-on. Gani, gipakita sa Bibliya nga ang masakit nga mga pagbati nakaapektar sa pipila nga nanglimbasog sa pag-alagad sa Diyos, bisan unsa pay ilang panuigon. Tagda ang matinumanong si Job, kinsa mibating gitalikdan siya sa Diyos ug busa miingon nga gidumtan niya ang kinabuhi. (Job 10:1; 29:​2, 4, 5) Si Ana maoy alagad sa Diyos nga ‘masulub-on’ kaayo nga wala siya mokaon. (1 Samuel 1:4-10) Dayon anaa ang diyosnong tawo nga si Jacob, kinsa nagminatay sulod sa daghang adlaw human mamatay ang iyang anak nga lalaki ug ‘nagdumili nga mahupay.’ Aw, miingon gani si Jacob nga gusto niyang moduyog sa iyang anak diha sa lubnganan! (Genesis 37:33-35) Busa, ang kaguol dili kanunayng magsugod sa usa ka depekto sa espirituwal.

Bisan pa niana, ang depresyon sa usa ka tin-edyer makahatag sa mga ginikanan ug dakong kalisdanan. “Kinahanglang mag-amping ko kon unsay akong isulti ug buhaton,” miingon ang inahan sa usa ka tin-edyer nga nag-antos sa depresyon. “Ako nabalaka, nahadlok, nayugot, nasuko ug nalapoy.” Ang laing inahan miangkon: “Molakaw ko ug makita ang usa ka inahan nga namalit uban sa iyang tin-edyer nga anak nga babaye ug maguol ko tungod kay akong gibati nga nawala na nako ang kahigayonan nga makabuhat ug mga butang sama niana uban sa [akong anak nga babaye] ug dili ko na gayod kana masinati pa.”

Normal ang maong mga pagbati. Apan, usahay kini mahimong maghinobra na. Kon mahitabo kana, nganong dili mosugid ngadto sa usa ka sinaligang higala? Ang Proverbio 17:17 nag-ingon: “Ang tinuod nga higala mahigugma sa tanang panahon, ug maoy usa ka igsoon nga natawo alang sa panahon sa kasakit.” Dugang pa, pag-ampo kanunay. Ang Bibliya nagpasalig kanato nga kon atong itugyan ang atong palas-anon sa Diyos, siya magasapnay kanato.​—Salmo 55:22.

Ang Kiling nga Mobasol

Daghang ginikanan sa mga tin-edyer nga nag-antos sa depresyon ang nahigawad pag-ayo ug mibati nga sa usa ka paagi silay mabasol sa maong situwasyon. “Kon nag-antos sa depresyon ang imong anak,” miangkon ang usa ka ginikanan, “mobati ka gayong sad-an ug walay makakombinsir nimo nga dili angay nga mobating sad-an. Magsige kag hunahuna, ‘Diin man mi nasayop? Kanus-a nahitabo ang dakong kausaban? Sa unsang paagi ako may bahin sa pagpahinabo niini?’” Sa unsang paagi mahuptan sa mga ginikanan ang pagkatimbang sa ilang hunahuna niining bahina?

Walay duhaduha nga ang mapintas nga atmospera sa panimalay makadaot sa usa ka  bata. May maayong katarongan nga gitambagan sa Bibliya ang mga amahan: “Ayaw palagota ang inyong mga anak, aron sila dili masubo.” (Colosas 3:21) Busa, ang mga ginikanan gitambagan nga analisahon ang ilang mga paagi sa pagdumala sa ilang mga anak ug mohimog mga kausaban kon gikinahanglan.

Apan ang depresyon dili kanunayng resulta sa sayop nga pagdumala sa ginikanan. Ngani, ang maong abnormalidad makita diha sa labing mahigugmaong mga panimalay. Busa, ang mga ginikanan nga naghimo sa tanan nilang maarangan sa pagtabang sa ilang mga anak dili angay nga mobating sad-an.

Hinungdanon usab nga dili basolon ang tin-edyer nga nag-antos sa depresyon. Kon buot hunahunaon, halos dili niya makontrolar ang maong abnormalidad. “Dili gayod nako siya basolon tungod kay gitakboyan siyag buti o pulmonya,” matod sa usa ka inahan. “Apan sa depresyon,” siya miangkon, “mao kanay akong gihimo. Akong gibasol ang akong anak tungod kay siya nasakit​—nga nakapalain sa akong gibati.” Ang pag-isip sa depresyon ingong usa ka sakit imbes usa ka kahuyangon makatabang sa mga ginikanan ug sa uban pa sa paghatag ug dakong pagtagad kon sa unsang paagi matabangan nila ang nag-antos niana.

Ang pagmatuto ug tin-edyer nga nag-antos sa depresyon makapahinabog grabeng tensiyon sa relasyon tali sa mga ginikanan. “Among basolon ang usag usa,” matod sa usa ka asawa, “ilabina kon among hunahunaon ang kinabuhi nga among gilaoman nga mabatonan ug ang kinabuhi nga among nabatonan tungod sa among anak nga lalaki.” Si Tim, kansang anak nga babaye nag-antos sa depresyon, miangkon: “Dali ra nimong basolon ang imong kapikas. Kon ang mga ginikanan adunay mga suliran sa kaminyoon una pa mosugod ang bata sa pagpakitag mga timailhan sa depresyon, ang makapalibog nga panggawi sa bata mahimong  dili na masagubang.” Ayaw tugoti ang depresyon sa bata nga makapabungkag sa inyong kaminyoon! Tinuod, walay kaayohan sa pagbasol​—sa imong kaugalingon, sa imong anak, o sa imong kapikas. Ang hinungdanong butang mao ang pagtabang sa nag-antos.

Pagtaganag Tabang

Ang Bibliya nagtambag sa mga Kristohanon: “Pahimangnoi ang mga badlonganon, hupaya ang magul-anong mga kalag.” (1 Tesalonica 5:14) Kon ang batan-on nga nag-antos sa depresyon gihasol sa mga pagbati sa ubos nga pagtamod-sa-kaugalingon, ikaw makatabang. Sa unsang paagi? Tino nga dili pinaagi sa paghimog mahukmanong mga pahayag sama sa, “Dili ka angayng mobatig ingon niana” o, “Sayop nang tinamdana.” Hinunoa, paningkamoti nga mahimong mabination pinaagi sa pagpakitag “pagbati alang sa isigkaingon.” (1 Pedro 3:8) Gitambagan ni Pablo ang mga Kristohanon nga ‘mohilak uban sa mga tawong nanghilak.’ (Roma 12:15) Hinumdomi, ang usa ka tawo nga tinuod nga nag-antos sa depresyon gisakitan gayod. Ang kasakit dili hinanduraw, ni kini maoy pagpakaaron-ingnon lamang aron makakuha ug pagtagad. Human mamati, sulayi ang pag-awhag sa nag-antos nga ipadayag niya ang iyang gibati. Pangutan-a siya kon nganong mibati siyag ingon niana. Dayon, sa malumo ug mapailobong paagi tabangi ang tin-edyer nga makasabot kon nganong ang maong ubos nga paghunahuna niya sa iyang kaugalingon dili angayan. Ang pagpasalig kaniya sa gugma ug kaluoy sa Diyos makatabang sa paghupay sa mga kabalaka sa nag-antos.​—1 Pedro 5:​6, 7.

Aduna tingali dugang praktikal nga mga lakang nga imong mahimo. Pananglitan, kinahanglan tingali nimong tinoon nga ang imong tin-edyer nga nag-antos sa depresyon adunay hustong gidugayon sa pagkatulog, nutrisyon, ug ehersisyo. (Ecclesiastes 4:6) Kon dunay gireseta nga tambal, maalamong tabangan ang tin-edyer nga masabtan ang kahinungdanon sa pagtomar niana. Ayaw gayod paghunong sa paghatag ug tabang, ug ayaw gayod undangi ang pagpakitag gugma.

Tinuod, ang depresyon sa tin-edyer mahimong usa ka masakit nga kasinatian, alang sa nag-antos ug alang sa tibuok pamilya. Sa kataposan, ang pailob, paglahutay, ug gugma maghatag ug pundasyon alang sa pagtabang sa mga tin-edyer nga nag-antos sa depresyon.

[Footnote]

[Blurb sa panid 11]

Ang usa ka tawo nga tinuod nga nag-antos sa depresyon gisakitan gayod. Ang kasakit dili hinanduraw

[Kahon sa panid 13]

KON IKAW USA KA TIN-EDYER NGA NAG-ANTOS SA DEPRESYON

Wala ka mag-inusara, ug ang imong kahimtang dili kay walay paglaom. Ang imong depresyon mahimong nalangkit sa (1) usa ka biokemikal nga pagkadili-timbang o kaha sa (2) mga sirkumstansiya sa kinabuhi nga dili kaayo o dili gayod nimo makontrolar. Sa bisan haing kaso, dili ka mabasol sa imong kahimtang. Bisan pa, unsay imong mahimo niana?

Ang Bibliya nag-ingon nga “adunay higala nga mounong labaw pa kay sa usa ka igsoon.” (Proverbio 18:24) Nganong dili mangita ug ingon niana nga higala ug isulti ang imong gibati kaniya? Ang usa sa imong mga ginikanan o laing hamtong mahimong maoy imong pangunang katabang sa pagpakigbisog sa depresyon.

Kon ang imong mga ginikanan nagduda nga ikaw nag-antos sa klinikal nga depresyon, basin dad-on ka nila sa usa ka doktor nga batid sa pagtambal sa maong abnormalidad. Kini maoy maalamong lakang, kay kasagaran ang depresyon mahupayan pag-ayo sa tambal, diin kini mabatonan. Pananglitan, sa dihang nalangkit ang kemikal nga pagkadili-timbang, mahimong ireseta ang antidepressant. Kon tinuod kini sa imong kaso, ayawg kaulaw sa pagtomar sa maong tambal. Magpabalik lamang kini sa kemistriya sa imong lawas ngadto sa hustong pagkatimbang, ug lagmit mao kini ang yawi sa pagtabang kanimo nga mabatonan pag-usab ang usa ka sukod sa kalipay ug pagkanormal diha sa imong kinabuhi.

Daghang nag-antos sa depresyon ang nakabaton ug kahupayan pinaagi sa pagbasa sa Bibliya ug sa pagduol sa Diyos pinaagi sa pag-ampo. Gipasaligan kita sa Bibliya: “Si Jehova haduol niadtong mga dugmok ug kasingkasing; ug siya magaluwas niadtong mga nahugno sa espiritu.” *​—Salmo 34:18.

[Footnote]

 [Kahon/Hulagway sa panid 14]

Tabang Ug Paglaom Alang Sa Mga Nag-antos

Tungod kay ang depresyon maoy usa ka komplikadong hilisgotan, dili tanang bahin sa maong kahimtang ang mahimong konsiderahon niining mubong serye sa mga artikulo. Bisan pa niana, ang mga magpapatik sa Pagmata! masaligon nga ang mga puntos nga gipresentar makatabang sa mga tin-edyer ug sa ilang mga ginikanan sa pag-antos niining makapaluyang abnormalidad.

Tingali namatikdan nimo nga kadaghanan sa giya sa miaging artikulo gipasukad sa Bibliya. Itugot ta, kini maoy usa ka karaang libro. Apan, ang tambag niini praktikal karon maingon nga praktikal usab kini sa panahon sa pagsulat niini. Ngano man? Tungod kay bisan tuod ug nausab na ang mga panahon, ang tawhanong kinaiya wala mausab. Nag-atubang kita sa mao gihapong paninugdang mga isyu nga giatubang sa nangaging mga kaliwatan. Ang kalainan mao nga karon kining mga problemaha mas dako ug mas kaylap.

Apan, dunay laing rason kon nganong ang Bibliya praktikal kaayo: Kini inspirado sa Diyos. (2 Timoteo 3:16) Ingong atong Maglalalang, nahibalo siya kon unsay atong gikinahanglan aron makapahimulos sa labing maayo sa kinabuhi.

Siyempre, ang Bibliya dili usa ka medikal nga teksbok. Busa, wala wagtanga niini ang panginahanglan nga kita mangita ug angayang tambal alang sa mga sakit, sama sa depresyon. Bisan pa niana, ang Bibliya naundan sa mga prinsipyo nga makatabang kanato sa paghupay sa nag-antos niini. Labaw pa niana, naundan kini sa saad sa Diyos nga sa dili madugay ayohon niya ang tanan natong mga balatian. (Salmo 103:3) Oo, maoy katuyoan ni Jehova nga “buhion pag-usab ang kasingkasing sa mga nangahugno.”​—Isaias 57:15.

Buot ba nimong makakat-on ug dugang bahin niining maanindot nga paglaom? Palihog kontaka ang mga Saksi ni Jehova sa imong dapit o pagsulat sa haom nga adres sa panid 5 niining magasina.

[Hulagway sa panid 10]

Paningkamoti ang pagpakita ug pagbati alang sa isigkaingon

[Hulagway sa panid 11]

Kon nagpadayon ang depresyon sa usa ka tin-edyer, maalamong mokonsulta sa usa ka doktor

[Mga hulagway sa panid 12]

Ingong ginikanan, ayaw pagdalidali sa pagbasol sa imong kaugalingon, imong kapikas, o sa imong tin-edyer