Dili ba Makadaot ang Imong Pagkaon?
Dili ba Makadaot ang Imong Pagkaon?
TULO ka beses ka bang mokaon sa usa ka adlaw? Kon mao, sa dihang 70 anyos ka na, nakakaon ka ug kapig 75,000 ka beses. Alang sa kasagarang taga-Uropa, kana magpasabot sa pagkaon—dugang pa sa ubang mga butang—ug mga 10,000 ka itlog, 5,000 ka tinapay, 100 ka sakong patatas, 6 ka pikas nga lawas sa karneng baka, ug 2 ka karnero. Gihagoan ka ba niana ka daghan nga pagkaon? Wala gayod! Mahimuot gayod kita sa dihang makadungog sa mga ekspresyong “kaon mog maayo” o “guten Appetit” o “bon appétit”! Ang pangulo sa departamento sa usa ka tunghaan sa pagpangluto miingon pa: “Ang pagkaon mao ang labing bililhon sa kinabuhi.”
Kadaghanang panahon, makiling kita sa pagtuo nga dili makadaot ug makapahimsog ang atong ginakaon. Apan kon bisan usa lamang niadtong 75,000 ka beses sa pagkaon may makadaot nga butang, kita seryosong masakit. Makapaneguro ba kita nga dili makadaot ang atong ginakaon? Karong mga adlawa, nagkadaghang tawo ang daw adunay mga pagduhaduha bahin sa maong ulohan. Sa pipila ka nasod nahimong usa ka dakong kabalaka ang pagbaton ug pagkaong dili makadaot. Ngano man?
Mga Hinungdan sa Kabalaka
Kada tuig, ang dala-sa-pagkaon nga sakit makaapektar sa mga 15 porsiyento sa populasyon sa Uropa. Pananglitan, sa sinugdan sa katuigang 1980 ang makahilo nga mantikang pangluto sa Espanya mipatayg mga 1,000 ka tawo ug seryosong nasakit ang 20,000. Sa 1999 ang molupyo sa Belgium nalisang sa dihang gitaho nga ang mga pagkaon sama sa mga itlog, manok, keso, ug mantekilya lagmit nakontaminar sa usa ka hilo nga gitawag ug dioxin. Karong bag-o pa, ang mga konsumedor sa Britanya nalisang—ug nagun-ob ang industriya niini sa karneng baka—sa dihang ang mga baka natakdan sa bovine spongiform encephalopathy (mad cow disease). Unya mibutho ang foot-and-mouth disease, nga tungod niadto kinahanglang patyon ug sunogon ang milyonmilyong baka, karnero, baboy, ug kanding.
Bisan pag seryoso ang maong mga risgo, adunay ubang mga butang nga makapabalaka sa mga tawo kon bahin sa pagkaon. Ang mga konsumedor nabalaka sa bag-ong mga paagi nga gigamit karon sa pagpatubo ug pagproseso sa mga pagkaon. Ang European Commission misulat sa 1998: “Ang bag-ong mga teknolohiya nga sama sa pagladlad sa pagkaon sa radyasyon ug inhenyeriya sa henetika sa mga tanom nga kan-onon nakapahinabog dakong panaglantugi.” Ang mao bang modernong mga teknik sa siyensiya makapauswag sa atong pagkaon o makakontaminar niana? Ug unsay atong mahimo aron mapauswag ang pagkadili-makadaot sa atong pagkaon?