Usa ka Makaiikag nga Pagduaw sa Olympic National Park

KAY nagdako duol sa orihinal nga Mount Olympus sa habagatang Uropa, natural lang nga maukiton ako bahin sa talagsaong mga kinaiya sa peninsulang libolibo ka milya ang gilay-on nga nagsiwil ngadto sa Pasipiko gikan sa daplin sa Amerika del Norte. Ang paghisgot sa usa ka higala bahin sa bagang kalasangan nianang hilit nga dapit​—8,000 kilometros amihanan-kasadpan sa Amazon​—igo na aron makadani nako sa pag-adto sa Olympic National Park.

Sa pagpanukiduki ug diyutay sa wala pa moadto, akong nahibaloan nga ang 350,000 ka ektaryang parke, nga nahimutang sa amihanan-kasadpan nga bahin sa Tinipong Bansa sa Estado sa Washington, maoy makaiikag nga koleksiyon sa kahibulongang mga talan-awon sa kinaiyahan. Dinhi, ubos sa gabon sa Pasipiko nga naglimin sa baybayon ug kakahoyan sa kabukiran, makit-an ang dagkong mga kahoy, gansangon nga kabaybayonan, ug usa sa labing ulanon nga klima sa kalibotan. Ang parke dunay habog nga kabukiran, nga ang mga taluktok naputos sa niyebe ug agian sa dagkong mga yelo nga hinayng moirog, ug bagang lasang nga ingon ka misteryoso ug ka ngiob sa bagang kalasangan sa rehiyon sa Amazon.

Sa 1788, ginganlan sa usa ka Ingles nga kapitan ang kinatas-ang taluktok​—nga wala ray 2,500 metros ang gihabogon​—nga Mount Olympus, gikan sa kasugirang pinuy-anan sa tinumotumo nga mga diyos sa Gresya. Aron mapreserbar kining awaaw nga kamingawan, gitukod ang Olympic National Park sa 1938.

Bagang Kalasangan sa Amerika del Norte?

Sa usa ka maanindot nga buntag sa tinghunlak, si Mike, usa ka lumad sa maong dapit ug usa ka giya, naghulat nako ug sa akong asawa diha sa hedkuwarter sa parke, sa Port Angeles. Si Mike, usa ka taas ug dughanong lalaki, malipay sa pagpakita sa mga bahandi sa bagang lasang sa mga bisita sama namo. “Ang bagang kalasangan mao tingali ang labing talagsaong talan-awon sa Olympic,” miingon siya uban ang dayag nga kalipay. “Ang termino nga bagang kalasangan kasagarang nagtumong sa tropikanhong kalasangan. Ang amoa dinhi nalakip sa dili-kaayo lapad nga bagang kalasangan diha sa bugnawng mga dapit.” Sa dihang nangayo kog katin-awan, gisulti dayon ni Mike ang mga estadistika: Ang kalasangan molabong tungod sa talagsaong gidaghanon sa matagak nga ulan diha sa kasadpang mga bakilid sa Olympic Mountains, gikan sa mga 200 sentimetros matag tuig duol sa kabaybayonan ngadto sa 400 sentimetros o kapin pa dapit sa kawalogan sa suba diha sa mga tiilan sa bukid. Tulo ka walog ang nagsakop sa dakong bahin sa bagang kalasangan: ang mga suba sa Hoh, Queets, ug Quinault.

Dili madungog ang among mga tunob diha sa halos duha ka piye sa nagkadugtang mga butang sa salog sa lasang. Dili kusog ang hangin tungod sa bagang mga kahoy; bisan ang ulan nga kanunay gayong matagak dinhi mahimo na lang nga gabon nga morag berdeng tan-awon tungod sa labong nga mga tanom. Misidlak kanamo ang adlaw diha sa salog sa lasang sa gagmay lamang, dili-klaro nga mga pat-akpat-ak. Ang labing hinay nga awit sa langgam morag kusog paminawon, ug usahay mokilab pagdagan ang mga osa nga samag brawon nga mga anino diha sa punog-lumot nga mga punoan sa kahoy.

Diin ang mga Kahoy Moturok Diha sa Ubang mga Kahoy

Tungod kay ang nagkadugtang mga butang diha sa yuta baga kaayo, panagsa rang makatubo ang mga binhi​—maoy hinungdan nga kadaghanan sa kinadak-ang mga kahoy diha sa lasang nanurok gikan sa mga batang. Kini maoy nangatumba, nagkadugta nga mga kahoy nga nahimong tabunok nga tuboanan sa mga binhing mangatagak niini. Dili talagsaong makakita ug ubay-ubay nga dagkong mga  kahoyng nanubo ubay sa dakong kahoyng natumba, ug ang daghang batang maoy hinungdan sa pagtubo usahay sa nagtalay nga mga kahoy​—nga mora bag gituyo kini sa pagtanom nga naglumbay.

Sa gibiyaan na namo ang patag nga mga agianan ug mitungas kami ngadto sa Olympics, nausab ang lasang, nga dunay mas daghang espisye sa talagsaon-ug-gidak-on nga silver fir sa Pasipiko ug alpine fir. Ang Mount Olympus dunay 7 ka dagkong mga yelo sa mga kilid niini, nga ang yelo maoy 300 metros ang gibag-on diha sa pipila ka dapit, ug dunay kapin sa 50 ka dagkong mga yelo diha sa kabukiran.

Mga Taluktok nga Gansangon ug mga Tagaytay nga Natabonan sa Dagkong mga Yelo

Ang nahurot nga kaloriya tungod sa hagong pagbaktas kinahanglang mapulihan. Busa, ang among sunod nga adlaw gisugdan pinaagig pagkaon ug daghang pamahaw diha sa gamayng restawran sa Port Angeles. Si Arlene, ang among mahigalaong silbidora, dili kaayo malipay sa matagak nga ulan nianang dapita kondili sa niyebe. Siya miinsistir nga dili gayod namo makita ang kahibulongang mga talan-awon sa Olympics kon dili kami moadto sa mas habog nga lugar duol sa napunog-niyebe nga mga bakilid sa sidlakang bahin sa parke.

Samtang among gisubay ang dalan nga sidlakan sa Port Angeles paingon sa Deer Park, sa wala madugay nakaabot kami sa kasagaran subidahon, dili-sementadong dalan nga daghag likoanan nga kurbada kaayo. Gigantihan kamig nindot kaayong talan-awon sa amihanan ug habagatan, tabok sa Strait of Juan de Fuca ngadto sa Isla sa Vancouver ug sa habog, natabonag-yelo nga sentro sa Olympic Mountains. Sa kasagbotan sa kabukiran sa alpino, among nakita ang daghang osa ug pipila ka gagmayng mga tanom nga dili manubo sa ubang bahin sa yuta, lakip na ang piper bellflower ug Flett violet.

Sunod namong giadtoan mao ang Hurricane Ridge. Dayag kon nganong ang dalan padulong niini maoy popular nga agianan sa bukid diha sa parke. Maayo kining dalana, nga magsugod duol sa hedkuwarter sa parke ug matapos sa gihabogon nga 1,755 metros sa namulak nga kabalilihan diha mismo sa ngilit sa Olympics. Gikan didto, nanganawkanaw ang kabukiran pahabagatan, nga daghang naputos-ug-niyebe nga mga taluktok nga may dagkong mga yelo diha sa mga walog niini. Samtang nagsud-ong kami sa talan-awon, milabay ang bagang mga panganod gikan sa kasadpan.

Ang unang mga avalanche lily namuswak samtang nagkahilis ang niyebe gikan sa kabalilihan, ug sa mosunod nga tulo ka bulan, sagunson nga manungha ang buloknong mga bulak. Makita ang nanibsib nga mga osa nga ang talan-awon sa luyo niini mao ang maanindot kaayong bukid, ug usahay makit-an ang mga kanding sa bukid nga nangatkat sa titip nga mga pangpang ibabaw sa agianan.

Ang Kusog Mohampak nga mga Balod sa Pasipiko

Maadtoan ang kinamaayohang mga baybay sa Olympic kon magbaktas inay kay magsakay. Sa pagbaktas latas sa kakahoyan gikan sa sidlakang lungsod  sa Forks, nakaabot kami sa mga baybay nga tungod sa paghunas may mga linawng naporma nga puno sa daghang makaiikag nga mga linalang sa dagat. Saylo sa Teahwhit Head, among nadiskobrehan ang Giants Graveyard, nga adunay lainlaing porma sa naglubag nga mga bato diin mapusgay ang dagkong mga balod sa Pasipiko. Ang mga kahoy ubay niining maong mga baybayon halos naghigda na tungod sa kanunayng paghuros sa kusog kaayong hangin gikan sa dagat. Samtang naglakaw kami sa baybayon nga naghuyop ang kusog nga hangin, gilibotan kami sa naanod nga gapnod nga nindot ug porma ug sa hamis nga mga bato.

Alang kanamo ang kasinatian didto sa Olympic National Park sa dakong bahin maoy usa nga mohatag ug impresyon sa kaawaaw ug pagkadili-mausab sa pag-irog sa panahon. Tungod niini napuno kami ug kahingangha alang sa Maglalalang, “nga sa iyang kamot anaa ang mga kinahiladman sa yuta ug iyaha ang mga taluktok sa kabukiran; iyaha ang dagat, nga siya mismo ang nagbuhat ug kansang mga kamot nag-umol sa mamalang yuta.” (Salmo 95:​4, 5)​—Tinampo.

[Kahon sa panid 25]

Nganong Daghan Kaayong Ulan nga Matagak?

Ang umog kaayong mga panganod nga mapadpad pailaya gikan sa mainit-init nga hangin sa kadagatan sa Pasipiko mapugos sa pagpataas tungod sa habog nga Olympic Mountains. Samtang mopataas ang mga panganod, kini mobugnaw, ug ang kaumog niini mahimong kusog nga ulan o niyebe. Sa ingon, ang kasadpang bakilid sa kabukiran makadawat ug kapin sa 350 sentimetros nga ulan kada tuig. Ang Mount Olympus makadawat ug mga 500 sentimetros, nga kasagarang matagak ingong niyebe. Apan, ang yuta sa sidlakang bahin niini nga nahimutang sa dapit nga nailhan ingong salipod sa ulan maoy medyo mamala.

[Mapa sa panid 22]

(Alang sa aktuwal nga pagkahan-ay, tan-awa ang publikasyon)

DAGAT PASIPIKO

CANADA

T.B.A.

OLYMPIC NATIONAL PARK

 [Mga hulagway sa panid 23]

Ang tiilan sa naputos-ug-dagkong-yelo nga Mount Olympus mao ang bagang lasang sa Hoh

[Hulagway sa panid 23]

Ang Home Lake, diha sa walog nga gigikanan sa Dungeness River

[Mga hulagway sa panid 24]

Sa kabalilihan sa alpino, dunay daghang osa ug talagsaong mga tanom, sama sa Flett violet

[Hulagway sa panid 24, 25]

Baybayon sa Pasipiko sa Kalaloch Beach

[Hulagway sa panid 25]

Sol Duc Falls

[Hulagway sa panid 25]

Naanod nga gapnod diha sa Rialto Beach