Nganong Gibiyaan sa mga Tawo ang Naandang mga Relihiyon?

ANG MGA RELIHIYON NGA NAG-ANGKONG nagpasukad sa ilang mga pagtulon-an kang Jesu-Kristo adunay mga 1.7 ka bilyong sumusunod. Ang Kakristiyanohan giisip ingong kinadak-ang relihiyon sa kalibotan, nga gilabwan bisan ang popular nga mga relihiyon sama sa Budhismo, Hinduismo, ug Islam. Apan, gipakita sa mga taho nga diha sa daghang nasod nga nag-angkong Kristohanon, nagakawala na ang gahom sa Kakristiyanohan ibabaw sa mga tawo.

 Gibiyaan sa mga tawong may lainlaing kagikan diha sa katilingban ang ilang mga relihiyon. Si Ronald F. Inglehart, usa ka tigdukiduki sa University of Michigan ug direktor sa World Values Survey, nag-ingon nga nagakawala na ang impluwensiya sa relihiyon diha sa ugmad nga kanasoran. Ang magasing Bible Review nagkutlo kaniya nga nag-ingon: “Dili lang kay kalit nga mius-os ang senemana nga pag-adto sa simbahan, kondili ang mga nasod sa Latin Amerika nagpadala na karon ug mga misyonaryo sa pagluwas sa mga kalag sa mga taga-Uropa.” Siya miingon nga ang “pagkahugno sa relihiyon” ilabinang makapahibulong sa pipila ka mga nasod sa amihanang Uropa. Sa Norway ug Denmark, 5 porsiyento lang sa populasyon ang mga hinimba. Sa Sweden ang gidaghanon ingon ka ubos sa 4 porsiyento, ug sa Rusya 2 porsiyento.

Ang mga taho gikan sa Alemanya nagpakita nga tali sa katuigang 1984 ug 1993, ang gidaghanon sa mga hinimba nga narehistrong mga Katoliko mius-os gikan sa 25.3 porsiyento ngadto sa 19 porsiyento. Pagka-1992, 4 porsiyento lang sa mga Protestante ang hinimba ma-Dominggo. Sa 1999, ang Christianity Today mitaho: “Usa lang sa napulo ka Aleman ang mosimba kada semana.”

Mahitungod sa pag-us-os sa gidaghanon sa mga magtutuo sa Britanya, ang mantalaang The Guardian miingon: “Ang Kristiyanidad wala pa gayod sukad makaagom ug ingon niana ka grabeng kahimtang.” Ang artikulo nag-ingon nga “alang sa mga pari ug mga diakono, ang 1950-2000 mao ang kinagrabehang 50 ka tuig.” Sa paghisgot maylabot sa linaing taho bahin sa relihiyon sa United Kingdom, gipakita sa mantalaan nga dili lang mga batan-on kondili mga edaran usab ang nawad-an na ug pagsalig sa organisadong relihiyon. Kini miingon: “Ang edaran nga mga tawo mawad-an nag pagtuo sa Diyos samtang sila magkatigulang. Ang bag-ong panukiduki nga nagpamatuod niining maong kiling makapakurat sa mga relihiyon sa Britanya nga nailalom sa krisis, kinsa hangtod karon nag-isip sa mga edaran ingong lig-ong haligi unta sa ilang nagkagamay nga mga kongregasyon.”

Makita usab ang maong mga kiling sa gawas sa Uropa. Pananglitan, ang magasin sa Canada nga Alberta Report nag-ingon nga ang Canada nakasinati ug “pagkahugno sa organisadong tinuohan ug pagsimba” ug nga “tulo ka pilo sa mga taga-Canada ang mas mopalabi sa pagsunod sa ilang personal nga mga ideya pinasukad sa ilang mga opinyon o pagbati bahin sa Diyos kay sa pagsunod sa usa ka espesipikong kredo.”

Daghang tawo ang dili gayod mobati nga natugob o nalamdagan sa espirituwal pinaagig pagsimba sa simbahan. Sumala pa sa magasing Maclean’s sa Canada, ang mga Hudiyo ug mga Katoliko nga giinterbiyo sa ashram sa Himalaya, o relihiyosong pagtipontipon sa Hindu, nagpahayag: “Dili na kami mapalihok o matandog sa makalaay nga mga rituwal.” Sa pagkatinuod, bisan human sa daghang tuig sa maunongong pagsimba, ang pipila mangutana, ‘Unsa ba gayoy akong nakat-onan sa simbahan? Mas nasuod ba ako sa Diyos tungod niini?’ Dili ikatingala nga, sumala pa sa pagkasulti niini sa awtor nga si Gregg Easterbrook, “sa Kasadpan, ang espirituwal nga kakabos maoy mipuli sa materyal nga kakabos ingong ang pangunang kawalad-on sa atong panahon.”

Tinuod, dunay daghang nasod diin ang gidaghanon sa mga tigsimba mas taas. Ugaling, ang pagsimba dili kanunayng nagpasabot ug maunongong pagtuman sa mga pagtulon-an sa simbahan. Pananglitan, ang mantalaan sa Australia nga The Age nag-ingon nga sa Kasadpan, “ang gidaghanon sa mga Kristohanon nga nagtuman sa ilang relihiyon kusog nga nagakaus-os. Sa dakong bahin sa Aprika, Asia ug Latin Amerika, ang Kristiyanidad maoy tabil nga luyo niini daghang tawo ang nagpadayon sa pagsagop ug mas makapaukyab nga mga tinuohan sa tribo o kulto nga walay kalabotan sa naandang Kristohanong mga pagtulon-an, nga sagad sumpaki niini, ug pormal na nga gisalikway katuigan kanhi.”

Nganong daghan kaayong tawo, batan-on ug tigulang, ang nag-abandonar sa ilang mga relihiyon? Mopatim-aw nga ang usa ka dakong hinungdan mao ang kahigawad.

Ang Makapasubo nga Rekord sa Relihiyon

Ang The Guardian nag-ingon: “Ang relihiyong Romano Katoliko may dili-maayong rekord sa pagpakigkombuya sa pasismo sa tibuok nga ika-20ng siglo, gikan sa mga pahalipay nga gihatag niini kang Heneral Franco human sa sibil nga gubat sa Espanya, ngadto sa mga paningkamot niini dili pa dugay sa pagtabang kang Heneral Pinochet.” Ang Guardian nagkomento usab nga si Papa Pius XII, ang papa panahon sa gubat, “andam kaayong nakigsabot kang [Hitler] ug naglikay sa posibleng makauulaw nga mga tahas sama sa pagsaway sa Holocaust.”

Ang The Age nag-ingon: “Makadaghang higayon  nga dili-kinasingkasing ang mga pahayag sa Kristiyanidad. Wala mapreserbar sa mga Kristiyano ang ilang kaugalingong kalinaw ug panaghiusa. . . . Kana napamatud-an pinaagi sa daghang gubat sa pagpanulis ug pagpangdaog nga giingong ilang gihimo sa katuyoan nga makombertir ang mga tawo ngadto kang Kristo. Ang pagtuo, paglaom ug gugma mao tingali ang pangunang Kristiyanong mga hiyas, apan kadtong gikaingong nangagpas niining mga hiyasa mahimong sama ra ka mayubiton, sama ka magul-anon sa mga dili-Kristiyano, ug lagmit sila dili molabaw sa pagkamanggihatagon. . . . Usa ka Kristiyanong nasod ang may tulubagon sa Holocaust ug laing Kristiyanong nasod ang nakapasugod sa kalisang sa atomikong gubat sa Japan.”

Tingali mangatarongan ang uban nga ang Kristiyanidad dugay nang nagpasiugda sa mga hiyas sama sa pagkadili-usikan, kalig-on, pagkamakasaranganon, ug hustisya. Ugaling, ang The Age nagkomento: “Aw, ang mga Kristiyano sa Uropa, Amerika del Norte ug Australia kasagarang mogamit ug labaw kaayo kay sa unsay nahiangay kanila gikan sa mga kahinguhaan sa Yuta ug padayong gitugotan ang pagpahimulos, pagdaogdaog ug pagdaot sa kalikopan sa dili kaayo gamhanan nga silingang mga nasod aron sa pagtagbaw sa ilang mga tinguha.”

Mahitungod sa kaugmaon sa Kristiyanidad, ang The Age nagpadayon: “Kay walay lig-on, organisadong gambalay, ang Kristiyanidad dili gayod makadahom sa pag-angkon pag-usab sa gahom niini ibabaw sa katilingban nga nabatonan niini kasiglohan kanhi. Mahimong kini maayo o daotan, depende sa punto-debista sa usa ka tawo. Apan kini mao ang tinuod nga kahimtang nga atubangon sa Kristiyanidad sa daghang tuig sa unahan.”

Tungod sa maong kadunotan diha sa organisadong relihiyon, gitalikdan sa daghang tawo ang naestablisar nga mga relihiyon. Apan ang ila bang gipuli tinuod nga makatagbaw sa ilang mga panginahanglan? Kini ba mao ang tubag?

[Mga hulagway sa panid 7]

Ang maluho nga mga seremonyas nakahatag sa daghan ug espirituwal nga kahaw-ang

[Hulagway sa panid 7]

Gitalikdan sa daghan ang naandang mga relihiyon tungod sa papel niini sa pagpaluyo sa mga gubat ug madaogdaogon nga politikanhong mga rehimen

[Credit Line]

foto: age fotostock