Unsa ka Luwas sa Panglawas ang Karpet?

DAGHAN ka bag panahong magugol sulod sa balay nga kinarpetan? Usa ka report sa magasing New Scientist nag-ingon nga ang tubag makahatag ug kabalaka, ilabina alang sa kabataan.

Ang magasin nag-ingon: “Ang atong pagkaladlad sa labing makahilong mga hugaw maoy tali sa 10 ug 50 ka pilo nga mas taas diha sa sulod sa balay kay sa gawas.” Si John Roberts, usa ka inhenyero sa kalikopan sa Tinipong Bansa, nag-ingon nga ang abog sa karpet gikan sa kasagarang mga balay daghan kaayog mga hugaw. Apil niini mao ang tingga, cadmium, merkuryo, pangpatay sa peste, ug makakanser nga polychlorinated biphenols (PCBs) ug polycyclic aromatic hydrocarbons (PAHs).

Gitaho nga ang pangpatay sa peste nga madala sa sulod sa balay diha sa mga sapatos ug mga tiil sa mga binuhi makapadaghan sa mga abog nga pangpatay sa peste diha sa karpet nga 400-ka-pilo. Kining maong mga hugaw ginaingon nga dili mawala sa daghang tuig. Sanglit ang PAHs medyo mohungaw man, kini molupadlupad, ug dayon mopondo diha sa mga karpet o sa ubang mga ibabaw.

Ang gagmayng mga bata kasagarang magdula sa salog ug dayon ang ilang mga tudlo ihungit sa ilang mga baba. Busa, sila daling maapektohan sa mga hugaw. Kay mas kusog man ang metabolismo sa mga bata kay sa mga hamtong, bisan tuod mas gaan sila, mas daghang hangin ang ilang mahanggab kay sa mga hamtong.

Ang ubang mga tigdukiduki nahibulong kon ang pagdaghan sa mga dapit nga dunay karpet makadugang ba sa pagsamot sa hubak, mga alerdyi, ug kanser sa mga bata. Si Roberts nag-ingon: “Ang balay nga walay karpet ug adunay pipila ka gagmay nga alpombra, may mga usa sa napulo ka bahin nga gidaghanon sa abog nga makita diha sa balay nga dunay karpet ang tibuok luna.”

Si Roberts nagsugyot nga aron luwas sa panglawas ang karpet, kinahanglang mogamit ka ug vacuum cleaner nga dunay igsusuyop nga kusog mosuyop ug abog. Dayon, kas-a sa usa ka semana sa usa ka yugto sa daghang semana, paagii ug 25 ka beses ang karpet sulod sa upat ka piye diha sa mga pultahan, paagii ug 16 ka beses ang mga dapit nga kanunayng agian, ug 8 ka beses paagii ang ubang lugar nga dunay karpet.

Human nimo mahimo kining simpleng paagi, kon himoon na nimo ang katunga sa gihisgotan sa ibabaw nga gidaghanon sa pagpaagi sa karpet matag semana, makunhoran nimog dako ang gidaghanon sa abog. Si Roberts nagtambag usab: “Pagbutang ug baga nga pahiran diha sa matag pultahan sa imong balay ug ipapha ang imong tiil duha ka beses una pa mosulod.”