Mga “Mall”—Diin Gisagol ang Negosyo ug Lingawlingaw

TINAMPO SA MAGSUSULAT SA PAGMATA! SA AUSTRALIA

PAGPAMALIT​—kini daw nagustohan kaayo o kaha ayran sa mga tawo. Hinuon, alang sa daghan, kining puol nga buhat kanhi nahimong mas makapadani tungod sa pagkatukod sa shopping mall.

Dili bag-o ang ideya sa shopping mall. Sa daghang paagi kini maoy susama sa bazaar​—usa ka sentro sa negosyo ug kulokabildo. Niadtong 1859 ang Pranses nga negosyanteng si Aristide Boucicaut nakaabag sa pagsagop pag-usab sa ideya sa bazaar pinaagi sa pag-abrig department store. Didto, ikabaligya ang nagkadaiyang mga butang. Daling mikaylap ang mga department store sa tibuok Uropa ug sa Tinipong Bansa.

Nahiapil sa mga nagpahimulos sa ideya si Frank Woolworth. Pagka-Marso 1912, natukod ang duolag  600 ka tindahang Woolworth. Ngadtongadto, ang ideya nga ibutang ilalom sa usa ka bubongan ang mga department store ug mga tindahan nga namaligyag tinong mga tinda naugmad ngadto sa nabantog karon nga shopping mall. Sa katibuk-ang pagkasulti, ang mga shopping mall nahimong dakog-ganansiyang negosyo alang sa mga direktang tigbaligya, nga ang usa ka mall nagpadayag gani ug tinuig nga halin nga $200 milyon.

Ang usa ka butang nga gihatagan ug dakong pagtagad diha sa pagplanog mall mao ang kahayahay sa mga pumapalit. Usa ka paagi sa pagkab-ot niini mao ang pagtagana kanilag pagkaon. Ang mga restawran ug mga tindahag fast food magtino nga ang malipayon, matagbawong mga konsumedor mas lagmit magpabilin. Ang laing pangunang sikolohiya aron hayloon ang mga tawo sa dugang pagpamalit mao nga tagbawon ang mga gusto sa mga tawo inay ang ilang mga panginahanglan. Usa ka mantalaan nag-ingon nga ang shopping mall maoy dapit “diin ang taga-siyudad nga ginang sa panimalay makapaniid sa kaluhoan sulod sa air conditioned, may sugang neon, hinanduraw nga kalibotan diin sa literal giparada sa iyang atubangan ang mga tindang mobilig minilyong dolyar​—daghan kaayo nga nagkadaiyang mga baligya sa katilingbang konsumedor.”

Siyempre, ang sunod nga lakang mao nga balhinon ang pagkagusto ngadto sa pagpalit. Ang epektibong paagi sa paghimo niini mao nga himoong makalingaw ang pagpamalit! Ang mga tig-anunsiyo maningkamot nga hayloon dili lang ang usa ka tinong sekso. Bisan pa niana, sumala sa gipaila sa itaas, mga babaye ang unang puntirya. Sukad sa sinugdan, ang mga manedyer ug mga tig-anunsiyo sa shopping mall nag-indigay aron hayloon ang mga babaye sa pagpamalit, lakip ang mga inahan nga may mga anak. Sa pagkatinuod, ang mga pasilidad nga tigbantay sa bata, kalingawan sa mga batan-on, mga sinehan, ug mga dulaanan ug kompiyuter mopaposible sa mga pumapalit dili lang sa pagpalit kondili sa pagkulokabildo usab ug sa pagtigom diha sa mga mall. Ug ang mga kapehan motaganag relaks nga atmospera alang sa panagtagbo ug pagpahulay. Alang sa mga pumapalit nga hilig ug esports, usa ka mall sa Australia nagmentinar ug ice-skating rink, samtang ang lain adunay bolingan.

Ang mga mall usab daw kusog modani sa mga batan-on. “Ako daghag higala nga tig-anhi dinhi,” matod sa usa ka batan-ong lalaki. “Matag higayon nga moanhi ako dinhi, makatagbo akog kaila. . . . Kini ang among tagboanang dapit, niining lamesaha.” Apan daghang tigulang gusto usab nga kanunayng moduaw sa mga shopping mall. “Ako moanhi dinhi aron makighigala,” matod sa usa ka babayeng 86 anyos. “Kini ang labing mahigalaong dapit nga nasayran ko. . . . Ang akong kinabuhi mahimong magul-anon kon wala kini.”

Sa laing bahin, daghang pumapalit nagtuo nga ang mall mohaom sa kabatbatan nga gihatag niini diha sa librong Shelf Life​—usa ka “makinang tigbaligya.” Ang magasing The Humanist pintok pang mikomento ug nagbatbat sa mga shopping mall ingong “kanang bahin sa atong kultura nga mopabili sa mga tawo sumala lamang kon pilay sulod sa ilang mga pitaka.” Hinuon, sa maong atmospera, ang katimbang kinahanglang mentinahon aron ang usa ka tawo dili malit-agan sa materyalismo.​—Mateo 6:​19-​21.

Mga Kapeligrohan sa Pagpamalit

Ang pipila molikay sa mga mall tungod kay sila mahadlok sa mga panon sa katawhan nga anaa sulod sa siradong dapit. Ug tinuod nga puno kaayo sa mga tawo ang pipila ka shopping mall, ilabina sa mga hinapos-sa-semana. Pananglitan, ang mga tig-anha sa usa ka shopping mall sa Sydney, Australia, mokabat sa gidaghanong halos 19 milyon kada tuig​—katumbas sa tibuok populasyon sa Australia. Bisan pa niana, ang panonpanon sa katawhan dili lang makapapikal sa mga pumapalit. Ug ang mga suliran sa pagpangawat ug tinda daw modaghan sa dihang daghang batan-on ang kanunayng moduaw sa mga mall. Busa, ang magasing SundayLife! nag-ingon: “Usa sa labing dagkong mga suliran nga nalangkit sa mga panggawi sa mga tawo nga tig-anha sa mga mall maoy kon unsaon pagdumala ang daghan kaayong batan-on nga magtigom diha.”

Ang laing suliran alang sa pipila ka tigtinda mao ang kon unsaon pagsagubang ang kanunayng pag-uswag sa abang. “Kini ang makapabangkrap sa pipila ka negosyo,” reklamo sa usa ka tig-abang. Gipahayag kana sa magasing Forbes niining paagiha: “Mapatahom sa mga mall ang ilang adorno ug madani ang mas makiurog nga mga tigtinda. Apan kana maoy gastoso.” Gitagna pa sa artikulo ang posibleng paghinay sa direktang pamaligya sa mall sa Amerika​—makapabalakang balita alang sa 1,900 ka rehiyonal nga mga mall. “Ang ilang mga pumapalit nagakamenos,” matod sa artikulo.

Unsay umaabot sa maong dagkong mga shopping mall? Sama sa daghang bahin sa kinabuhi, kini dili tino karong panahona. Apan ang usa ka butang maoy tino: Ang mga tawo gusto kanunay nga makakitag dapit diin mahimong sagolon nila ang negosyo ug lingawlingaw!