Ang Milagro sa Itlog sa “Ostrich”

TINAMPO SA MAGSUSULAT SA PAGMATA! SA HABAGATANG APRIKA

ANG walay-lihok nga itlog sa ostrich diha sa inkubetor wala magpakita kon unsay nagakahitabo sa sulod niini o maghatag ug timailhan sa makapahinam nga pasundayag nga hapit nang magsugod. Apan, dinhi sa buhianag ostrich, kami dunay kahigayonan sa pagkat-on bahin sa makaiikag nga pagtubo sa ostrich, nga magsugod sa paggawas sa itlog.

Maampingon Kaayong Pag-atiman sa mga Itlog

Ang inahan nga ostrich mangitlog ug samag-krema ka puting mga itlog niini, nga ang matag usa may gibug-atong moabot ug 1.45 kilos, diha sa usa ka yanong salag sa balas. * Dayon, adlaw-adlaw, ibalhin sa mga trabahante ang bag-ong mga itlog ngadto sa mga inkubetor diha sa buhianan, nga mahimong puy-anan niini sa mga unom ka semana.

Mao kini ang panahon nga ang mga itlog diha sa inkubetor maampingon kaayong atimanon. Kini painitan ug ipahiluna diha sa temperatura nga mga 37 grado Celsius nga hustong temperatura aron maugmad ang bag-ong mga piso sa sulod sa mga kabhang. Aron dili molugdang ang pughak o ang naugmad nga piso diha sa ubos nga bahin sa itlog ug mopilit kini diha sa habolhabol sulod sa kabhang, ibutang sa tigbuhi ang mga itlog diha sa linaing mga sudlanan diin kini awtomatikong mabalibali, o kaha iyang balihon nga kinamot ang mga itlog matag adlaw. Gisundog niini ang paagi sa mga ginikanang ostrich nga regular nga magbalibali sa mga itlog diha sa ilang balasong salag sa kasagbotan.

Pagtan-aw sa Sulod

Apan, unsaon man nato pagkahibalo kon unsay nagakahitabo sa sulod sa itlog? Hinayhinayng gipunit sa tigbuhi ang usa sa mga itlog ug gibutang kini diha sa usa ka bangag ibabaw sa kahon nga dunay hayag nga bombilya sa sulod. Sa pagpasihag niini makita sa tigbuhi, pinaagi sa itom-itom nga porma niini, ang talagsaong mga kaugmaran sa sulod sa itlog. Matag karon ug unya, iyang pasihagan ang mga itlog aron masusi ang pagtubo sa kinabuhi sa sulod. Kon human sa pipila ka pagpasihag makita nga ang sentro sa itlog tubigon gihapon, dayag nga kini bugok ug dili na ibalik sa inkubetor.

Sulod sa 39 ka adlaw nga magugol sa itlog sa ostrich diha sa inkubetor, ang milagrosong pagtubo mahitabo sa sulod sa samag-porselana nga kabhang. Sa samang higayon, maporma ang usa ka puyopuyo sa hangin, nga sa ngadtongadto mag-okupar ug mga un-tersiya nga luna sa sulod sa itlog. * Ang wala pa mapusa nga mga piso medyo mohuot sa sulod sa ilang mga kabhang ug ipuwesto nila ang ilang kaugalingon alang sa ilang nagsingabot nga paggawas sa kabhang. Apan, kinahanglan unang mahitabo ang usa ka hinungdanong proseso​—ang sudlanan sa ilang pughak kinahanglang magsugod sa pagsulod sa ilang gamayng tiyan agi sa ilang pusod. Hinungdanon kini tungod kay ang sudlanan sa pughak naundan sa mga sustansiya ug enerhiya nga ilang gikinahanglan sa dili madugay samtang nagkamulo sila ug gawas sa ilang mga kabhang.

Paggawas Gikan sa Ilang mga Kabhang

Sa kataposan, miabot ang dakong adlaw, ug ania kami dinhi sa pagsaksi niini. Una, kinahanglang mabuslotan sa gagmayng mga piso ang puyopuyo sa hangin sa dili pa nila mabuak ang kabhang mismo. Dili sama sa ubang mga piso nga dunay hait nga siwil diha sa ilang mga sungo aron ibuak sa ilang kabhang, ang tumoy sa humok nga sungo  sa mga ostrich dunay nagapanalipod nga sapaw agig proteksiyon. Itukod sa piso ang may-proteksiyon nga sungo niini diha sa bungbong sa kabhang ug iduso ang likod sa liog niini ngadto sa puyopuyo. Human sa makadaghang pagduso ug pagbag-id, kining maong puyopuyo sa ngadtongadto mabuslot. Ingong resulta, maokupar na sa piso ang tanang luna sa sulod sa kabhang.​—Tan-awa ang diagrama A.

Ang gagmayng mga baga sa piso sa kataposan mihanggab ug hangin sa unang higayon! Nag-obra na ang gagmayng mga baga niini. Ugaling lang, ang tanang paghago naghimo sa pig-ot nga luna sa sulod sa itlog nga puot kaayo. Busa dili mahimong moangka ang piso karon​—kini kinahanglang magpadayon sa pagpaningkamot ug sa paggawas sa kabhang. Uban sa tanang kusog niini, balikbalik nga gituhak sa piso ang bungbong sa kabhang. Sa kalit lang, ang gikapoy nga gamayng piso nakakita ug gamayng kahayag tungod sa gamayng liki sa kabhang​—ug pinaagi niini, nabati sa piso ang tinuod nga preskong hangin!​—Tan-awa ang diagrama B.

Human sa gikinahanglan kaayong pahulay, ang piso nakabaton pag-usab ug igong kusog aron ipadayon ang pagbuak sa miliki nga kabhang, nga naggamit sa tuong tiil ug sa gamayng may-proteksiyon nga sungo niini. Dayon, sa dihang nabungkag niini sama sa usa ka gamayng Goliat ang miliki nga kabhang, ang piso naningkamot sa pagbarog, nga nagtan-aw sa kalibotan sa gawas nga nagpirokpirok ang mga mata nga morag tahor tan-awon ug kompiyansa kaayo bisag mao pay pagkapusa ug nagkindangkindang pa.​—Tan-awa ang diagrama C.

 Nganong wala man tabangi sa tigbuhi ang gamayng piso sa paggawas sa napusa nga kabhang niini? Alang kini sa kaayohan sa piso. Dugaydugay nga makasulod ang pughak ngadto sa pusod sa piso, nga pagkahuman niana mokuyos ug dayon mapilot. Ang walay alamag nga mosulay sa pagtabang sa pagpadali sa proseso makahatag ug kadaot sa huyang pa nga gamayng linalang o kaha makahatag ug grabeng impeksiyon niini.

Sa kataposan ang mga piso dinhi sa buhianan nakagawas na sa ilang mga kabhang. Alang kanamong nanan-aw, ang pagkakita sa mga piso sa ostrich nga nanggawas sa nagkatag nga nangabuak nga mga kabhang​—gikapoy apan madaogon​—maoy usa ka makapahinam nga talan-awon.

Paghimamat sa Kapuling mga Ginikanan

Pagkataudtaod ang humok nga balhibo sa mga piso miuga tungod sa init nga hangin sa inkubetor, ug kini nahimong nindot ug humil kaayo. Dayon gibulad sila sa adlaw diha sa usa ka gamayng tangkal. Morag giganahan kaayo sila niana! Sa kataposan ila nang maehersisyo ang ilang nagkurogkurog nga gagmayng mga tiil.

Ang misunod nga adlaw maoy dakong adlaw alang sa humil ug balhibo nga mga piso. Ihatag sila ngadto sa ilang kapuling mga ginikanan​—gulang nga mga ostrich nga maoy moatiman kanila sa sunod nga tulo ka bulan. Hangtod niining tungora ang mga piso wala pa gutma tungod kay napabaskog sila sa sustansiya gikan sa ilang pughak. Apan, pipila ka adlaw human sa ilang pagkapusa sila medyo mosugod na sa pagbati ug kagutom. Apan unsa may ilang kan-on? Sa among katingala, ang mga piso misugod sa pagkaon sa bag-ong iti sa ilang kapuling mga ginikanan! Gipatin-aw sa tigbuhi nga kini mahimong motabang sa pagpalig-on sa ilang linghod pa nga sistema sa imyunidad.

Tan-awa ra god ang gagmayng mga langgam nga natarantar sa pagpaningkamot sa paggukod sa dagko kaayong mga lakang sa ilang kapuling mga ginikanan! Nagkinahanglan gayod kini ug dako kaayong paningkamot! Apan ang mga piso sa ostrich kusog kaayong motubo​—makapahingangha nga 30 sentimetros matag bulan. Busa, sa pagkakahibulongan, sulod lang sa usa ka bulan, makaapas na sila sa mas dagko nga mga hingkod.

Sa dihang ang mga ostrich moedad ug unom ka bulan, sila hingkod na ug may gitas-ong duolan sa 2.5 metros. Dili katuohan nga kapin lang sa pito ka bulan nga milabay, kining lakwig nga mga linalang​—nga pulos liog ug mga tiil kon tan-awon​—maoy walay-lihok nga mga itlog lamang diha sa inkubetor sa buhianag ostrich.

[Mga footnote]

[Diagram sa panid 23]

(Alang sa aktuwal nga pagkahan-ay, tan-awa ang publikasyon)

ANG PROSESO SA PAGKAPUSA

A

B

C

[Credit Line]

Source of sketches: Dr. D. C. Deeming

[Hulagway sa panid 23]

Ang dakong adlaw​—ang mga piso nanggawas sa ilang mga kabhang!

 [Picture Credit Line sa panid 25]

John Dominis/Index Stock Photography