Pagpaniid sa Kalibotan

“Mga Kendi” Alang sa mga Langgam

‘Ang usa ka tanom sa Brazil naggamit ug estratehiya, nga kanhi wala mahibaloi, sa pagpausbaw sa gidaghanon sa pagmalo niini,’ nagtaho ang Alemang magasin nga GEO. Imbes magpainom ug likidong dugos, ang Combretum lanceolatum nagdalit ug “mga kendi” sa mga bisita niini. Sa gabii, ang mga bulak niining maong tanom magpatungha ug mga tibugol sa tam-is nga jelly nga mogahi sa sukod nga mga unom ka milimetro ang diyametro. Ang glucose ug fructose maoy nagpatam-is sa tibugol, nga matod sa mga tigpanukiduki ang lami “morag mga jelly baby,” nga usa ka kendi nga mapalit. Ang taho nagpatin-aw nga “sa dihang ang mga bulak mobukhad sa mga dahon niini inigsubang sa adlaw, ang naggilakgilak, sihagon nga mga kendi giladlad nga morag naa sa bandeha.” Kining tam-is nga jelly sa bulak modani ug labing menos “28 ka espisye sa mga langgam gikan sa walo ka pamilya.” Samtang nangitag makaon gikan sa usa ka tanom ngadto sa laing tanom, ang mga langgam mabulit pag-ayo ug malo sa ingon nagtabang sa kusog nga pagdaghan sa tanom.

 Malipayon nga Italyanong mga Bata

“Ang Italyanong bata mao ang labing malipayon sa Uropa,” matod sa mantalaan sa Roma nga La Repubblica sa dihang nagtaho bahin sa pagtuon nga gihimo sa Italian National Center for Documentation and Analysis of Childhood and Adolescence. Nakita sa mga tigdukiduki nga 96 porsiyento sa Italyanong mga bata nagdako diha sa mga panimalay nga duha ang ginikanan, nga mas taas nga porsiyento kay sa ubang mga nasod sa Uropa, diin mas kasagaran ang panagbulag ug diborsiyo. Dugang pa, kapin sa katunga usab ang dunay mga apohan nga gikauban pagpuyo sa usa ra ka balay o nagpuyo sa duol. Sa ingon, “8 sa 10” ka apohan ang makakita sa ilang mga apo “kapin sa usa ka beses sa usa ka semana.” Ang taho nag-ingon nga kini nakatabang sa bata nga makabaton ug “pagbati sa kasuod” ug nakapamenos sa kamingaw. Ang sikologo nga si Alessandra Graziottin miingon: “Ang kalipay sa bata, nga sama nianang sa hamtong, dili mabatonan pinaagi sa mga bahandi o mga sinina nga may ngalan sa tigdisenyo, kondili sa pagbati nga gimahal.”

Pagsakayg Ayroplano Uban ang Maayong Panglawas

Aron mas makalingaw ang pagsakayg ayroplano, ang mantalaan sa Mexico City nga El Universal nagsugyot sa mosunod: (1) Sanglit ang hangin sa sulod sa ayroplano dili gayod umogon, pag-inom ug daghang likido. (2) Ang dili-umogon nga hangin makapakatol sa mga mata, busa pagsul-ob ug antipara inay mga contact lense. (3) Paghimog yanong mga ehersisyo diha sa imong lingkoranan aron marelaks ang imong kaunoran ug makapasayon sa sirkulasyon sa dugo diha sa imong mga bitiis. (4) Paglakawlakaw kanunay sa agianan. (5) Pagsul-ob ug sapatos nga sayon huboon, ug paggamit ug patonganan sa tiil​—tingali ang imong gamayng bagahe. (6) Pagsul-ob ug komportable, dili-kunotong sinina nga gama sa natural nga mga lanot aron dili matuob ang panit. (7) Pag-inom ug kasarangang gidaghanon sa alkoholikong ilimnon o kaha ayaw pag-inom, kay ang pagkaanaa sa hataas sa kahanginan makapasamot sa mga epekto sa alkohol. (8) Ipasibo ang air-conditioning aron kini dili direktang moigo sa imong liog o likod. (9) Paningkamoti nga makatulog, ug mas maayo nga mogamit ug taptap sa mata. (10) Paningkamoti nga dunay mausap iniglupad ug inigtugpa aron mamenosan ang presyur diha sa dalunggan. Ang mga masuso mahimong hatagan ug tsopon.

Pinatuyangan nga mga Bata sa Alemanya

“Ang usa ka bag-ong batasan nga pagpatuman” sa gusto sa mga bata namatikdan nga ginahimo sa mga ginikanan, matod ni Udo Beckmann, tsirman sa usa ka unyon sa mga magtutudlo sa Alemanya. Sumala sa mantalaang Südwest Presse, si Beckmann miingon nga nagkadaghang bata ang pinatuyangan pag-ayo sa gusto ug, tungod niini, dili andam nga magkugi sa pagtuon. “Siya miingon nga naandan na kaayong bation sa mga ginikanan nga ang mga homwork ‘nakapabug-at kaayo’ sa ilang mga anak ug nga ‘dili makataronganon’ ang pagpursigir sa mga bata sa pagtuon alang sa mga pasulit sa klase.” Miingon usab ang taho nga kon ang mga ginikanan kanunayng magpatuman sa gusto sa ilang mga anak aron walay samok, ilang gihikawan sila “sa kahigayonan nga magmaresponsable sa ilang kinabuhi.” Ang pinatuyangan nga mga bata, matod ni Beckmann, modako nga mahimong “hakog nga mga hamtong” nga gustong maangkon ang tanan apan dili buot maghago alang niini.

Kon Nganong ang mga Langgam Molupad sa Pormang V

Ang mga tigpanukiduki karon duna nay ebidensiya, binase sa pagpaniid ug pag-eksperimento, nga ang mga langgam sama sa mga gansa ug mga pelican “molupad sa pormang V aron momenos ang pagbutad tungod sa pagsungsong nila sa hangin ug makadaginot ug enerhiya sa lagyong mga paglalin,” matod sa The Daily Telegraph sa London, sa dihang naghisgot bahin sa taho gikan sa magasing Nature. Ang mga siyentipiko sa National Centre of Scientific Research sa Villiers en Bois, Pransiya, misukod sa gikusgon sa pinitik sa kasingkasing sa walo ka pelican nga naglupad sa pormang V ug dayon gitandi kining mga numeroha sa ilang “pagkapakapa sa pako ug mga paagi sa paglupad.” Nakita sa mga tigpanukiduki nga mius-os ang gikusgon sa pinitik sa kasingkasing sa mga langgam sa dihang naglupad sa pormang V ug mas menos ang ilang pagkapakapa sa ilang mga pako kay sa dihang nag-inusara sa paglupad, bisan pag parehas lang ang gikusgon sa ilang paglupad. “Ang matag pako sa mga langgam nga naglupad sa pormang V,” matod sa Nature, “nagkapakapa nga pabor sa hangin sa palibot nga gipatungha sa mga pako sa ubang mga langgam nga naglupad sa maong porma.” Niining paagiha ang dagko nga puting mga pelican makadaginot ug kutob 20 porsiyentong enerhiya kay sa dihang maglupad nga nag-inusara.

Pagbasag Bibliya Didto sa Pransiya

Bisan pag 42 porsiyento sa gisurbing mga Pranses dunay Bibliya, mga 2 porsiyento lamang ang miingon nga kini ilang ginabasa halos adlaw-adlaw, sumala sa surbi nga gipatik diha sa Katolikong mantalaan nga La Croix. Setentay-dos porsiyento miingon nga sila “dili gayod mobasag Bibliya.” Niadtong gisurbi, 54 porsiyento nag-isip sa Bibliya ingong “kinaraang libro” nga “dili na mohaom sa modernong kalibotan.” Ang taho nagpatin-aw nga “ang mga Pranses sa panguna nagtagad sa Bibliya gikan sa intelektuwal nga panglantaw,” nga nagsusi niini aron matin-awan bahin “sa sinugdanan sa Judaismo ug Kristiyanidad.” Ang La Croix nag-ingon nga “matag tuig, mga 250,000 ka Bibliya ug 30,000 ka kopya sa Bag-ong Testamento ang mahalin didto sa Pransiya.”

Awtorisadong Tunghaan sa Astrolohiya

Usa ka tunghaan sa Tinipong Bansa “diin ang mga estudyante nagtuon sa pagsulat ug horoskopyo ug sa paghatag ug tambag bahin sa umaabot . . . nakadawat ug awtorisasyon gikan sa usa ka organisasyon nga giila sa pederal nga gobyerno, nga gituohang maoy unang higayon alang sa usa ka tunghaan sa astrolohiya,” matod sa The New York Times. Sumala sa magtutukod sa maong tunghaan, “maayo ang tilimad-on sa mga bituon” nianang bulana nga gihatag ang awtorisasyon. Ang Astrological Institute, nga maoy gingalan sa tunghaan, may mga kurso nga naglakip sa “usa ka klase nga gidumalahan sa inilang eksperto bahin sa mga diyosa sa asteroid” ug usa ka klase “kon unsaon pagsulat ug lindog bahin sa astrolohiya.” Kadaghanan sa mograduwar “nagtukod ug kaugalingong negosyo, apan ang uban nagtrabaho diha sa mga sentro sa holistic nga pagpanambal, mga spa ug mga barkong pangturista.” Ang Times nag-ingon nga “nadawat sa tunghaan ang awtorisasyon . . . human pamatud-i nga kuwalipikado ang mga magtutudlo niini ug kuwalipikado nga manarbaho ang mga graduwado niini.” Ugaling, sumala sa pangulo sa Council for Higher Education Accreditation, “ang awtorisasyon wala magpamatuod nga tinuod ang astrolohiya, kondili nag-ila lamang nga gituman sa tunghaan ang mga saad niini sa mga estudyante.”

Paghinlo sa Mount Everest

Ang kasagarang hulagway sa Mount Everest, ang kinahabogang bukid sa kalibotan (8,850 metros), mao ang putling katahom ug kahalangdon. Apan, gipadayag sa taho sa magasing Down to Earth sa New Delhi nga ang Mount Everest nahimong dako kaayong labayanag basura. Ang gatosan ka tigkatkat nga mitungas sa mga bakilid sa Everest sa milabayng mga dekada sa literal nagbilin ug toneladang basura, lakip na sa “basiyong mga tangke sa oksiheno, daang mga hagdan o mga tukon ug plastik nga mga sungkod.” Ang kinahugawang kampo, matod sa taho, mao “ang South Col nga kampo, diin gikan didto sugdan sa mga tigkatkat ang kataposang hugna sa ilang pagkatkat paingon sa tayuktok.” Si Bhumi Lal Lama, usa ka opisyal sa Nepal Mountaineering Association, miingon nga “kami naghunahuna sa pagbayad [sa mga Sherpa] ug US $13.50 alang sa matag kilo [2.2 onsas] nga basura nga ilang makolekta.” Ang mga Sherpa “kasagaran nga magsilbing mga giya ug maoy kargador sa mga suplay sa mga tawo” nga mangatkat sa Everest, matod sa taho.

“Orasyon sa Madyik” Misumbalik

“Usa ka lalaking taga-Ghana gipusil sa iyang katagibaryo samtang gisulayan ang usa ka orasyon sa madyik nga gidisenyo aron dili siya madutlag bala,” mitaho ang Reuters nga ahensiya sa balita. Gihangyo sa pipila ka mga taga-baryo ang usa ka tambalan nga himoon silang dili madutlan sa mga bala. “Human sa paghidhid ug sinagol nga mga hilba sa iyang lawas kada adlaw sulod sa duha ka semana,” matod sa taho, ang biktima “nagpapusil aron masuta kon epektibo ba ang orasyon sa madyik.” Ang biktima namatay dihadiha gumikan sa usa ka bala sa riple. Pagkahuman, gisikop sa nasukong mga silingan ang tambalan ug siya gikulata pag-ayo tungod kay wala mosaler ang iyang orasyon sa madyik. Sa dihang manginahanglan ug panalipod batok sa mga sakop sa kontra nga tribo, ang mga tawo nga nagpuyo sa halayong norte sa Ghana kasagarang mokonsulta ug mga tambalan.