Napulo ka Milyong Libro Diha sa Bildong Balay

I-PLAY

Napulo ka Milyong Libro Diha sa Bildong Balay

TINAMPO SA MAGSUSULAT SA PAGMATA! SA PRANSIYA

ANG paglakaw diha sa kahoyng mga ang-ang paingon sa apupa sa hangin nga paseyohanan, ang bisita makadayeg gayod—o kaha mahibulong—sa upat ka torre nga bildog-atop nga sanaw tan-awon sa ibabaw. Dili kini ordinaryong bilding. Nahimutang sa daplin sa suba sa Seine, kini mao ang moderno kaayo nga National Library of France. Sa usa ka diwa mikabat ug daghang siglo ang pag-ugmad niini.

Unang mga Pagsugod

Sa 1368, si Charles V nakatigom ug hapit 1,000 ka manuskrito diha sa usa ka torre sa kuta sa Louvre sa Paris. Apan human lamang nga gisangka ang Usa ka Gatos ka Tuig nga Gubat nga nagsugod ang mga hari sa Pransiya sa pagtigom ug permanenteng koleksiyon. Ang mga gasa nga mga libro ug ang gipanghatag gikan niadtong nangayog pabor sa hari nakapadaghan sa koleksiyon sa mga libro sa librarya, ug maingon man ang mga libro nga gidala gikan sa mga nasod sa Uropa ug sa Sidlakan sa mga nabigador ug mga embahador o sa mga sundalo ingong mga inagaw sa gubat. Dayon, gisugdan ni Francis I ang legal nga sistema sa pagtipig pinaagi sa pagpakanaog ug balaod sa ika-16 nga siglo nga nagsugo nga ang Librarya sa Hari hatagan ug kopya sa matag libro nga gipatik.

Human nga gibutang sa nagkalainlaing mga pinuy-anan sa hari diha sa mga lalawigan, ang Librarya sa Hari gibalhin ug balik ngadto sa Paris, apan gipangawat lang panahon nga gisangka ang Gubat sa Relihiyon (1562-98). Ang librarya napahiluna sa mas permanenteng lugar sa 1721. Human sa pagpangompiskar ug relihiyoso ug aristokratikanhong mga libro panahon sa Rebolusyong Pranses, ang librarya nakadawat ug ginatos ka libong libro, manuskrito, ug mga pinatik. Bisan pag dili-mabanabana ang bili, napadayag usab niining koleksiyon sa mga libro nga kulang gayod ug lugar ang naglungtad nga mga pasilidad.

Midaghan Pag-ayo

Sa 1868 usa ka lawak nga basahanan nga giatopan ug siyam ka bildong mga simboryo ang gitukod ug giinagurahan. Gidisenyo sa arkitektong si Henri Labrouste, kini makapasulod ug 360 ka magbabasa ug adunay duolan sa 50,000 ka libro. Ang mga estante sa duol nga tapokan sa mga libro adunay lawak alang sa dugang nga usa ka milyong mga tomo. Apan sulod sa unom ka dekada, ang gidaghanon sa mga libro diha sa maong librarya nakaabot ug sobra sa tulo ka milyon!

Bisag daghang higayon nga giayo ug gisumpayan, ang librarya dili gihapon makaapas sa panginahanglag dugang nga tulo ka kilometros nga mga estante matag tuig alang sa mga libro ug mga magasin nga nagbaha sa pagpangabot. Sa kataposan, sa 1988, gipahibalo ni Presidente François Mitterrand ang proyekto sa pagtukod sa lagmit “kinadak-an ug labing modernong librarya sa kalibotan.” Ang tumong niini mao ang “paglakip sa tanang natad sa kahibalo nga mabatonan sa tanan, pinaagi sa paggamit sa labing modernong mga teknolohiya sa pagpasa sa impormasyon, nga masusi gikan sa halayong mga dapit, ug konektado sa ubang mga librarya sa Uropa.”

Aron mamugna ang usa ka disenyo alang sa bag-ong librarya, usa ka internasyonal nga bangga ang gihimo. Halos 250 ka ideya ang gisumiter. Sa kataposan, ang disenyo sa usa ka wala-hiilhing Pranses nga arkitekto nga ginganlag Dominique Perrault ang napili. Ang iyang ideya maoy usa ka dako kaayong bloke nga dunay torre sa matag eskina nga pormag usa ka nagtindog nga librong binuksan. Ang mga kritiko nanagyubit sa ideya sa pagbutang sa mga libro diha sa mga bildong torre—hurnohan nga gisugnoran sa init sa adlaw, nga maoy pagtawag nila niini—diin ang mga libro maladlad sa hayag sa adlaw ug kainit. Agig kompromiso, nadesisyonan nga butangag kahoyng mga eskrin ang likod sa mga bentana aron maproteksiyonan ang mga libro ug ang labing bililhong mga dokumento ibutang diha sa mga estante diha sa bloke.

Usa ka Malisod nga Buluhatong Pagbalhin

Ang laing problema mao ang pagbalhin sa kapin sa napulo ka milyong libro, nga ang kadaghanan niini gabok na kaayo ug pangitaon, sama sa duha ka kopya sa Gutenberg’s Bible diha sa librarya. Dihay mga problema sa nangaging mga pagbalhin. Sumala sa usa nga nakasaksi sa pagbalhin niadtong 1821, daghang libro gikan sa mga karomata nangahulog diha sa lapok sa karsada. Niining higayona, ang pagbalhin gihikay sa mas siyentipikanhong paagi.

Niadtong 1998 gisugdan sa usa ka tem sa mga propesyonal ang dako kaayong trabaho sa pagbalhin sa minilyong libro. Aron dili madaot, makawat, o mawala, ang mga libro gisulod diha sa mga kabinet nga dili-masudlan ug tubig, dili-masunog, ug makalahutay ug mga pagtay-og. Sa halos usa ka tuig, napulo ka trak, nga walay marka ingong dugang panagana alang sa seguridad, nag-ukiok diha sa gibantog kaayo nga huot nga trapiko sa Paris aron mahatod ang mga 25,000 ngadto sa 30,000 ka tomo kada adlaw paingon sa bag-ong balay niini.

Usa ka Balay sa Bahandi sa Pagkakat-on

Ang bag-ong librarya gibahin ngadto sa duha ka andana. Ang haut-de-jardin (ibabawng hardin) dunay 1,600 ka lingkoranan alang sa publiko ug gidisenyo aron sayon nga makuha ang duolan sa 350,000 ka libro. Ang rez-de-jardin (ubos nga hardin) nga andana dunay 2,000 ka lingkoranan nga gigahin alang sa mga tigdukiduki.

Ang librarya gitukod diha sa tunga sa gamayng lasang. Ang dekorasyon nga pulang mga alpombra ug mga pligo sa kahoyng bungbong ug mga kasangkapan dugang nakahatag ug hayahay, makaparelaks nga palibot nga makatabang aron makapamensar ug makatuon pag-ayo. Adunay usa ka audiovisual nga lawak diin ang mga bisita makasusi sa mga CD-ROM, mga pelikula, mga rekording nga madunggan, ug libolibong gihimong digital nga mga larawan ug mga libro.

Ang Librarya sa Pransiya adunay igong estante nga makapasulod ug bag-ong mga libro sa halos 50 ka tuig. Ang tawo makapamalandong gayod sa dako kaayong kahago nga gikinahanglan aron sa pagtukod ug pagtipig ug ingon niana nga balay sa bahandi sa pagkakat-on!

[Hulagway sa panid 24]

Ang lawak nga basahanan sa 1868

[Credit Line]

[Picture Credit Line sa panid 25]

PAGMATA!