Mga Batan-on Nangutana . . .

Nganong ang Akong Ginikanan Wala Mahigugma Kanako?

“Sa wala pa magdiborsiyo ang akong papa ug mama, kami tig-adto sa baybayon, tigkaon sa gawas, ug tigbiyahe sa daghang dapit sakay sa kotse ni papa. Unya kadto bug-os nga nahunong. Nausab na gayod ang akong papa. Sa akong pagtuo siya mibulag usab kanako.”​—Karen. *

DAGHAN kaayong batan-on ang nag-antos sa samang pagbati. Sama kang Karen, sila makamatikod nga ang ginikanan wala na mahigugma​—o bisan kanus-a wala gayod mahigugma kanila. Wala kami magpasabot dinhi sa umalaging kasubo nga tingali motungha ingong resulta sa temporaryong panagbingkil sa mga batan-on ug sa ilang mga ginikanan; ni gipasabot namo ang kayugot nga motungha usahay ingong reaksiyon sa pagdisiplina sa ginikanan. Mas tukma, sa pipila ka kahimtang, ang mga ginikanan sad-an sa matuod nga pagpasagad, kay wala maghatag sa kinahanglanong pagtagad ug wala magdisiplina sa ilang mga anak. Sa ubang mga kahimtang anaa ang naandan nga sobrang pagkamapintason, nga tingali naglakip sa sakit nga sulti o pisikal nga pagdagmal.

Walay mas makaguol kay sa pagkasinalikway sa ginikanan. “Tungod niana akong gibati nga ako wala magustohi ug pinasagdan,” matod ni Karen. Kon ikaw nakasinati gayod nianang lisod nga kahimtang, tagda ang pipila ka sugyot kon unsaon pagbuntog sa imong pagbati. Magmasaligon nga bisan kon wala ka paluyohi sa imong amahan o inahan, ikaw mahimong molampos sa kinabuhi!

Sabta ang Imong mga Ginikanan

Una sa tanan, angay nimong dahomon nga ikaw higugmaon sa imong ginikanan. Ang gugma sa ginikanan alang sa anak angay nga kinaiyanhon ug kasaligan sama sa pagsilang sa adlaw. Gidahom sa Diyos nga ipakita sa mga ginikanan ang maong gugma. (Colosas 3:21; Tito 2:4) Busa nganong ang mga ginikanan usahay magpasagad, mag-abandonar, o magdagmal sa ilang mga anak?

Usa sa mga hinungdan tingali mao ang ilang kaugalingong mga kasinatian sa kinabuhi. Suknaa ang imong kaugalingon, ‘Diin makakat-on ang akong mga ginikanan bahin sa pagmatuto ug mga anak?’ Sa daghang kahimtang, ang mga ginikanan nakakat-on gikan lamang sa ilang mga kasinatian sa pagkabata pa uban sa ilang mga ginikanan. Ug sa atong dili-malulotong kalibotan karon, tungod sa way-sama ka daghang tawo nga “walay kinaiyanhong pagbati,” ang maong pagbansay kasagarang depektoso kaayo. (2 Timoteo 3:1-5) Usahay, ang resulta maoy mangil-ad kaayong siklo, nga ang mga ginikanan magdagmal sa ilang mga anak sama gayod nga sila kanhi gidagmalan.

Dugang pa, ang mga ginikanan basin masulub-on kaayo tungod sa nagkadaiyang mga hinungdan. Ang pipila tingali mosulay sa pag-ikyas sa kagul-anan ug kapakyasan pinaagi sa pagsentro sa ilang hunahuna diha sa trabaho, alkoholikong ilimnon, o mga droga. Si William ug Joan, pananglitan, nagdako nga may palahubog nga amahan. “Ang akong amahan lisdan nga modayeg kanamo,” matod ni Joan. “Apan, ang kinagrabehan mao ang iyang kasuko inigsugod niya pag-inom. Singgitan niya ang akong inahan sa tibuok gabii.  Ako kanunayng mahadlok.” Bisan pag ang mga ginikanan dili dayag nga mapasipad-anon, tungod sa ilang panggawi basin kapoyon pag-ayo sila nga dili na sila makaarang sa paghatag sa gikinahanglang gugma ug pagtagad sa ilang mga anak.

Gibati ni William nga siya nakasabot sa hinungdan sa di-matagnang kagawian sa iyang amahan. “Ang akong amahan nagdako sa Berlin, Alemanya, panahon sa Gubat sa Kalibotan II,” siya misaysay. “Sa bata pa, siya nakasinatig daghan kaayong makalilisang nga butang ug nakakita ug daghan nga nangamatay. Kakha-tuka ang iyang kinabuhi adlaw-adlaw. Nagtuo ako nga ang akong amahan naapektahan pag-ayo sa iyang mga kaagi.” Sa pagkatinuod, ang Bibliya nag-ila nga ang mga tawo nga nakasinati ug grabeng pagpanglupig tingali magagawi nga dili makataronganon.​—Ecclesiastes 7:7.

Nagtuo ba si William ug Joan nga ang mga kasinatian sa ilang amahan magpakamatarong sa iyang tinagdan kanila? “Dili,” matod ni William. “Ang iyang kaagi dili katarongan sa kusog nga pag-inom ug daotang batasan. Bisan pa niana, ang pagkahibalo niana nakatabang nga mas masabtan ko ang panggawi sa akong amahan.”

Ang pagdawat nimo sa kamatuoran nga ang imong mga ginikanan dili hingpit ug ang pagkahibalo sa ilang kaagi makatabang pag-ayo nga ikaw makasabot kanila. Ang Proverbio 19:11 nag-ingon: “Ang hait nga salabotan sa usa ka tawo magapahinay gayod sa iyang kasuko.”

Pagsagubang ug Pagbuntog sa Imong mga Pagbati

Adunay ubang mangil-ad nga mga pagbati nga tingali nagsakit kanimo tungod sa kahimtang diha sa panimalay. Pananglitan, ang kakulang ug pagtagad sa iyang mga ginikanan mipabati kang Patricia nga “walay-pulos ug dili hiligugmaon.” Si LaNeisha dili na makasalig sa kadaghanang lalaki human sa pagbiya sa iyang amahan sa otso anyos pa lang siya. Ug si Shayla nagtinguha gayod sa pagtagad sa halos tanang tawo nga iyang mahimamat, aron lang sa pagpuli sa kahaw-ang nga gibilin sa iyang inahan kansang kinabuhi “gigamhan sa mga droga.”

Ang kasuko ug pangabugho mahimong mga suliran usab. Sa dihang nakita ni Karen nga ang naminyo pag-usab niyang amahan nagpakita ngadto sa bag-o niyang pamilya sa gugmang iyang gipangandoy alang sa iyang kaugalingon, siya “nangabugho pag-ayo usa ka higayon niana.” May mga panahong si Leilani mibati gani nga gidumtan niya ang iyang mga ginikanan. “Ako kanunayng makiglalis kanila,” matod niya.

Kining tanan nga pagbati hisabtan, kon tagdon ang mga kahimtang. Apan, sa unsang paagi masagubang ug mabuntog nimo kanang daotang mga emosyon? Tagda ang mosunod nga mga sugyot.

• Makigsuod kang Jehova nga Diyos. (Santiago 4:8) Makahimo ka niana pinaagi sa personal nga pagbasa sa Bibliya ug regular nga pagpakig-uban sa iyang katawhan. Samtang imong makita ang tinagdan ni Jehova sa uban, imong mahibaloan nga siya maunongon. Makasalig ka kaniya. “Malimot ba ang usa ka asawa sa iyang masuso nga sa ingon dili niya kaluy-an ang anak sa iyang tiyan?” si Jehova nangutana sa mga Israelinhon. “Bisan kining mga babayhana makalimot, apan ako mismo dili makalimot kanimo,” misaad siya. (Isaias 49:15) Busa mag-ampo nga regular sa Diyos. Ayaw kabalaka bahin sa imong paggamit ug hustong mga pulong. Siya makasabot kanimo. (Roma 8:26) Amgoha nga si Jehova nahigugma kanimo bisan pag daw walay lain nga nahigugma kanimo.​—Salmo 27:10.

• Sugid sa kasaligang hamtong nga tawo. Makighigala sa mga tawo nga hamtong sa espirituwal. Ayaw panagana sa pagpahayag sa imong mga pagbati ug mga kabalaka ngadto kanila. Diha sa Kristohanong kongregasyon sa mga Saksi ni Jehova, ikaw makakaplag ug espirituwal nga mga amahan ug mga inahan. (Marcos 10:​29, 30) Hinuon, kinahanglan tingali nga ikaw ang mouna sa pagpahayag nga matinud-anon sa imong mga pagbati ngadto kanila. Ang uban dili mahibalo kon unsay imong pagbati gawas kon imo silang sultihan. Ang pagbutyag sa kabug-at diha sa imong kasingkasing makapahupay gayod kanimo.​—1 Samuel 1:12-18.

• Magmapuliki pinaagi sa pagbuhat alang sa uban. Aron makalikay sa kapeligrohan nga mobatig  kaluoy-sa-kaugalingon, sulayi nga dili hunahunaon ang dili-maayong mga bahin sa imong kahimtang. Hinunoa, tun-i ang pagpabili kon unsay imong nabatonan. Pahimusli ang daghang kahigayonan pinaagi sa ‘pagtan-aw, dili lamang sa personal nga interes sa mga butang labot sa imong kaugalingon, kondili sa personal nga interes usab sa uban.’ (Filipos 2:4) Pagbutang ug espirituwal nga mga tumong, ug unya paningkamoti ang pagkab-ot niana nga may malaomong tinamdan. Ang pag-alagad sa mga panginahanglan sa uban diha sa Kristohanong ministeryo maoy labing maayong paagi nga ihatag ang imong bug-os nga pagtagad nganha sa uban inay sa imong kaugalingon.

• Ipadayon ang pagtahod sa imong mga ginikanan. Hinumdomi kanunay ang pagsunod sa mga prinsipyo ug mga sukdanan sa Bibliya. Naglakip kana sa pagpakitag pasidungog sa imong mga ginikanan. (Efeso 6:​1, 2) Ang maong pagpasidungog makasanta nga maghunahuna sa pagpanimalos. Hinumdomi, ang bisan unsang daw daotang buhat sa bahin sa ginikanan dili gayod magpakamatarong sa daotang buhat sa imong bahin. Busa itugyan kana sa mga kamot ni Jehova. (Roma 12:17-21) Siya “mahigugmaon sa hustisya” ug may kusganong pagbati nga panalipdan ang mga bata. (Salmo 37:28; Exodo 22:22-24) Samtang ipadayon nimo ang pagpakita ug angayang pagtahod sa imong mga ginikanan, sulayi ang pag-ugmad sa mga bunga sa espiritu sa Diyos​—labaw sa tanan, ang gugma.​—Galacia 5:​22, 23.

Ikaw Mahimong Molampos

Walay duhaduha nga makapaguol ang pagkawala-higugmaa sa ginikanan. Apan ang kapakyasan sa ginikanan dili angayng magtino sa matang sa imong pagkatawo sa umaabot. Makapili ka sa malipayon, malamposong resulta alang sa imong kaugalingon pinaagi sa pagpadapat sa nahisgotan nang mga prinsipyo sa Bibliya diha sa imong kinabuhi.

Si William, nga gikutlo ganina, maoy bug-os-panahong boluntaryo sa usa ka sangang buhatan sa mga Saksi ni Jehova. Siya nag-ingon: “Si Jehova naghatag kanatog daghang galamiton aron tabangan kita sa pagsagubang niining makapasubong mga kahimtang. Pagkadakong kadungganan nga makabaton sa mahigugmaon ug matinagdanon kaayong langitnong Amahan!” Ang iyang manghod nga igsoong babaye, si Joan, maoy bug-os-panahong payunir nga ministro, nga nag-alagad diin mas dako ang panginahanglan sa mga tig-ebanghelyo. “Samtang nagtubo, among nakita ang tin-awng kalainan ‘tali sa usa nga nagaalagad sa Diyos ug sa usa nga wala mag-alagad kaniya,’” siya nag-ingon. (Malaquias 3:18) “Ang among mga kasinatian naghatag kanamog lig-ong tinguha sa pagpakigbisog dapig sa kamatuoran ug sa pagpanag-iya niana.”

Makasinati ka usab sa samang kalamposan. “Kadtong nagapugas ug binhi uban ang mga luha magaani gayod uban ang hugyaw sa kalipay,” nag-ingon ang Bibliya. (Salmo 126:5) Sa unsang paagi mapadapat ang maong bersikulo? Buweno, kon imong paningkamotan nga ipadapat ang matarong nga mga prinsipyo ubos sa lisod nga mga kahimtang, ang imong mga luha sa kadugayan mapulihan ug kalipay samtang imong masinati ang panalangin sa Diyos.

Busa paningkamot nga makigsuod kang Jehova nga Diyos. (Hebreohanon 6:10; 11:6) Bisan pag ikaw nag-antos ug daghang katuigan sa kabalaka, kapakyasan, ug pagbati sa pagkasad-an, kining mga pagbatia inanayng mahupay ug mapulihan sa “kalinaw sa Diyos nga labaw sa tanang panghunahuna.”​—Filipos 4:​6, 7.

[Footnote]

[Kahon sa panid 21]

Gibati Mo Ba . . .

• Nga ikaw dili bililhon?

• Nga peligroso o dili maalamon ang pagsalig sa uban?

• Nga imong gikinahanglan ang kanunayng pagpasalig?

• Nga ang imong kasuko o pangabugho dili mapugngan?

Kon oo ang imong tubag sa maong mga pangutana, ipakigsulti kana sa usa ka kasaligan nga ginikanan, ansiyano, o higala nga hamtong sa espirituwal sa labing madaling panahon.

[Mga hulagway sa panid 22]

Himoa ang malaomong mga tikang aron masagubang ug mabuntog ang imong mga pagbati