Nag-inusarang mga Ginikanan, Daghang Suliran

“Nagkadaiya ang akong gibati. Daghang gabii nga maghilak ko sa banyo. Nalisdan gayod ako.”—JANET, NAG-INUSARANG INAHAN NGA MAY TULO KA ANAK.

DAGHAN ang hinungdan kon nganong ang usa mahimong nag-inusarang ginikanan. Ang ubang mga pamilya nahimong usay-ginikanan tungod sa gubat, kinaiyanhong katalagman, o sakit.

Ang mga ginikanan sa pipila ka anak nakahukom nga dili magpakasal. Pananglitan, sa Sweden halos katunga sa mga bata ang mga anak sa gawas. Ang diborsiyo magpatungha usab ug usay-ginikanan nga mga panimalay. Ang panukiduki nagsugyot nga kapin sa 50 porsiyento sa Amerikanong mga bata magpuyo diha sa usay-ginikanan nga panimalay sulod sa usa ka yugto sa ilang pagkabata.

Pagsabot sa mga Suliran

Ang mga inahan nga di pa dugayng nabiyuda adunay linaing palas-anon. Kinahanglang abagahon nila ang pag-atiman sa ilang panimalay samtang nagbangotan pa tungod sa kamatayon sa ilang kapikas. Ang ilang pagpasibo niining papela mahimong dangtag mga bulan, mga tuig pa gani, samtang gisagubang nila ang mga kalisod sa panalapi ug ang responsibilidad sa paghupay sa ilang mga anak. Ang nabiyudang inahan malisdan tingali pag-ayo sa pag-abaga niining dugang nga mga responsibilidad. Tungod niini ang bata dili tingali kaayo maatiman ug magiyahan sa ginikanan sa panahon nga gikinahanglan gayod niya ang pagtagad ug pasalig.

Ang nag-inusarang mga inahan nga wala magpakasal sa amahan sa ilang anak kasagarang bata pa kaayo ug dili-eksperyensiyado. Tingali wala silay kahigayonan nga makatapos sa ilang pormal nga edukasyon. Kon kulang sa mga kahanas sa trabaho, sila mas lagmit nga mahimong kabos ug magtrabaho diha sa gamayg-suweldong mga trabaho. Kon walay tabang gikan sa mga paryente, sama sa ilang mga ginikanan, sila usab dunay dugang responsibilidad sa pagtagana ug angayan nga adlaw-adlawng pag-atiman sa ilang anak. Ang dili-minyong inahan basin makigbisog usab sa emosyonal nga mga palas-anon, sama sa kaulaw ug kamingaw. Ang uban mahadlok nga tungod kay duna silay anak dili na sila makakita ug angayang kapikas. Samtang ang mga bata sa maong mga panimalay mohamtong, sila usab tingali hasolon sa daghang wala-matubag nga mga pangutana bahin sa ilang kagikan ug sa panginahanglan nga ilhon sa ginikanan nga wala diha.

Sa susama, ang mga ginikanan nga nagdiborsiyo nailalom sa dakong kapit-os. Ang ubang mga ginikanan masuko tingali pag-ayo tungod sa diborsiyo. Ang ubos nga pagtamod-sa-kaugalingon ug ang halalom nga pagbati sa pagkasinalikway makapugong usab sa pipila ka ginikanan sa pagtagad sa emosyonal nga mga panginahanglan sa ilang mga anak. Ang mga inahan nga kinahanglang manarbaho sa unang higayon basin maglisod sa pagsagubang sa responsibilidad sa pagdumala sa usa ka panimalay. Bation tingali nila nga sila walay panahon ni kusog alang sa linaing mga panginahanglan sa mga anak, nga nagasagubang usab sa kalit ug dako nga kausaban human sa pagdiborsiyo sa ilang mga ginikanan.

 Talagsaong mga Suliran sa Nagdiborsiyo nga mga Ginikanan

Ang nag-inusarang mga ginikanan nakaamgo nga ang indibiduwal nga mga panginahanglan sa ilang mga anak magkalahi ug kanunayng nag-usab-usab. Alang sa diborsiyado nga nag-inusarang mga ginikanan, ang pagtagana ug makataronganong mga kahigayonan alang sa espirituwal nga giya mahimong magpahinabo ug talagsaong mga suliran.

Pananglitan, ang ubang diborsiyadong mga ginikanan nga mga Saksi ni Jehova dili tingali maoy gihatagag katungod sa pag-atiman sa ilang mga anak. Gipaningkamotan nilang maatol ang ilang pagpakigkita sa ilang anak sa panahon diin makatambong sila sa Kristohanong panagkatigom. Tungod niining maong kahikayan, kanunayng makauban sa bata ang Kristohanong kongregasyon, nga dakog kaayohan alang sa mga anak sa mga diborsiyado.

Ang diborsiyadong mga ginikanan nga wala kaayoy kahigayonan sa pagpakigkita kanunay sa ilang mga anak kinahanglang mangitag mga paagi sa pagpasalig kanila sa ilang gugma ug pagmahal. Aron molampos, ang usa ka ginikanan kinahanglang magmasensitibo sa nag-usab-usab nga emosyonal nga mga panginahanglan sa bata. Kini tinuod ilabina sa dihang ang bata motin-edyer na ug magkadako ang interes sa pagpakighugoyhugoy ug sa mga higala.

Ang malamposong ginikanan makasabot usab sa mga kapasidad, personalidad, ug paagi sa paghunahuna sa bata. (Genesis 33:13) Ang ginikanan ug bata nagtagamtam ug suod, mainiton nga kabildohay ug pakig-ubanay sa usag usa. Bukas ang mga linya sa komunikasyon. Ang bata nalangkit sa kinabuhi sa ginikanan, ug ang ginikanan nalangkit sa kinabuhi sa bata.

Ang Panginahanglan sa Pagkamakataronganon

Human sa diborsiyo, ang mga anak makabenepisyo gikan sa regular nga pagpakigkita sa duha ka ginikanan. Ibutang ta nga ang mga ginikanan magkalahi ug relihiyon; ang usa maoy Saksi ni Jehova, ug ang usa dili. Ang regular ug madayganon nga komunikasyon makatabang nga malikayan ang wala-kinahanglanang panagbangi. “Batoni ang reputasyon sa pagkahimong makataronganon,” misulat si apostol Pablo. (Filipos 4:​5, Phillips) Ang mga anak angayng tudloan sa pagtahod sa katungod sa amahan ug inahan sa pagtuman sa ilang relihiyon.

Ang dili-Saksing ginikanan moinsistir tingali nga motambong ang bata sa relihiyosong mga serbisyo sa iyang simbahan. Unsay mahimo sa ginikanan nga usa sa mga Saksi ni Jehova? Ikapaambit usab niya sa bata ang iyang relihiyosong mga pagtuo. Sa ngadtongadto, ang bata makadesisyon na maylabot sa relihiyon, sama sa batang si Timoteo, kansang inahan ug apohang babaye lagmit nagtudlo kaniya sa mga prinsipyo sa Bibliya. (2 Timoteo 3:​14, 15) Kon ang bata lainan nga motambong ug mga serbisyo sa laing relihiyon, tingali mahimo niyang konsiderahon ang karakter sa  Bibliya nga si Naaman, kinsa human mahimong matuod nga magsisimba nagpadayon sa pagtuman sa iyang mga katungdanan pinaagi sa pagkuyog sa hari nga misimba diha sa balay ni Rimmon. Kining maong asoy magpasalig sa bata sa gugma ug pagkamasinabtanon ni Jehova bisan pa sa iyang pagtambong sa relihiyosong mga seremonyas nga wala niya maanding buhaton.​—2 Hari 5:17-19.

Ang malamposong ginikanan makahimo sa pag-umol sa hunahuna sa bata o mga bata ug sa pagsabot sa ilang pagbati. (Deuteronomio 6:7) Tinuod, ang mga ginikanan nga wala gayod magpakasal maulaw tingali tungod sa ilang kanhing dalan sa kinabuhi. Apan, ang maong mga ginikanan kinahanglang mahinumdom nga ang mga anak dunay duha ka kinaiyanhong mga ginikanan. Ang mga anak gustong makaila sa duha ka ginikanan, ug sila kinahanglang mobati nga sila gikinahanglan, dili lamang resulta sa pagkadanghag o kawalay-alamag. Pinaagi sa pagsulting matinahoron bahin sa ginikanan nga wala diha ug sa paghatag ug mga tubag nga masabtan o gustong mahibaloan sa usa ka bata nga anaa sa maong pangedaron, ang ginikanan makahatag sa iyang anak ug mahigugmaong pasalig.

Angayng hinumdoman sa mga ginikanan nga ang unang pagsabot sa bata sa gugma, awtoridad, ug gahom naimpluwensiyahan sa relasyon sa bata uban sa iyang ginikanan. Pinaagi sa mahigugmaong pagpatuman sa awtoridad ug gahom, ang Kristohanong ginikanan dakog mahimo sa pag-andam sa bata sa pagbaton ug mahigugmaong relasyon uban kang Jehova ug sa pagbatog pagtahod sa mga kahikayan sa kongregasyon.​—Genesis 18:19.

Hinungdanon ang Kooperasyon sa mga Anak

Ang mga anak nga nagpuyo diha sa usay-ginikanan nga mga pamilya kinahanglan usab makasabot nga ang ilang kooperasyon hinungdanon sa kalamposan sa pamilya. (Efeso 6:1-3) Ang ilang pagsugot sa awtoridad sa ginikanan nagpakita nga sila nahigugma sa ilang ginikanan ug nagtahod sa dugang paningkamot nga gihimo sa ginikanan sa pagtaganag luwas ug malipayon nga panimalay. Tungod kay ang komunikasyon maoy pagsulti ug pagpamati sa usag usa, ang mga bata sa usay-ginikanan nga pamilya kinahanglang mahinumdom nga sila kinahanglang magmaandam sa pagpaluyo sa mga paningkamot sa ginikanan  sa paghupot ug maayong komunikasyon diha sa pamilya.​—Proverbio 1:8; 4:1-4.

Kasagarang gikinahanglan sa maong mga bata nga mas sayong moabaga ug mga responsibilidad kay niadtong nagkinabuhi diha sa duhay-ginikanan nga mga panimalay. Uban ang gugma ug mapailobong instruksiyon, ang mga batang lalaki ug babaye makabaton ug pagsalig-sa-kaugalingon ug pagtamod-sa-kaugalingon samtang gibansay nila ang mga kahanas sa linghod pa nga panuigon. Dugang pa, ang ubang mga buhatbuhaton mahimong idelegar ngadto sa mga bata aron makatabang sila sa hapsay nga pagdumala sa panimalay.

Wala kini magpasabot nga ang tumong sa nag-inusarang ginikanan mao ang paghimo sa iyang mga anak nga gagmay, makasarang nga mga hamtong nga wala na magkinahanglan ug ginikananong pagtultol. Dayag nga dili gayod maalamon nga pasagdan ang usa ka bata nga walay nagdumala.

Ang nag-inusarang mga ginikanan kasagarang sayop nga naimpluwensiyahan sa paghunahuna nga sila kinahanglan mahimong mga barkada sa ilang mga anak. Bisan tuod kinahanglanon ang suod nga relasyon, angayng hinumdoman sa nag-inusarang mga ginikanan nga ang mga anak nagkinahanglan ug usa ka ginikanan ug nga ang bata dili pa hamtong sa emosyonal nga paagi aron mahimong sumbonganan o barkada sa ginikanan. Ang imong mga anak nagkinahanglan kanimo nga molihok ingong ginikanan.

Ang nag-inusarang mga ginikanan ug mga bata nga nakigkooperar diha sa mahigugmaong relasyon makatabang sa pagpalampos sa pamilya. Samtang magkadaghan ang mga bata nga ginamatuto diha sa usay-ginikanan nga mga panimalay, ang tanan kinahanglang makaamgo sa linaing mga suliran nga giatubang sa nag-inusarang mga ginikanan ug sa ilang mga anak ug magmaandam sa pagtanyag ug mahigugmaong pagdasig ug pagpaluyo.

[Kahon/Hulagway sa panid 9]

Mga Epekto Diha sa mga Bata

Ang nag-inusarang mga ginikanan sa katibuk-an mas menos tingali ug panahon nga magugol alang sa tagsatagsa ka bata kay sa duha ka ginikanan. Usahay ang nag-inusarang ginikanan makigpuyo sa dili niya kapikas. Apan, ang pagpuyopuyo mas huyang kon itandi sa kaminyoon. Ang mga bata nga nagpuyo sa ingon nianang mga pamilyaha mas lagmit nga magdako uban ang nagkalainlaing mga hamtong diha sa ilang kinabuhi.

Sumala sa pipila ka pagtuon, “ang mga bata gikan sa usay-ginikanan nga mga pamilya mas lagmit nga makasinati ug dili kaayo himsog nga pagkinabuhi, sa aberids, kon itandi sa mga bata nga kompleto ang mga pamilya.” Apan, ang mas dulot nga pagtuki sa maong mga pagtuon nagpakita nga ang kakulang sa kinitaan mahimong mao “ang pangunang hinungdan sa mga kalainan sa mga bata gikan sa nagkalainlaing mga kahikayan sa pamilya.” Siyempre, wala kini magpasabot nga ang mga batang gikan sa usay-ginikanan nga pamilya dili na gayod molampos. Uban sa hustong paggiya ug pagbansay, mabuntog nila ang dili maayong mga epekto.