Kon sa Unsang Paagi Kami Nakaeskapar sa Makalilisang nga Pagbaha sa Laba!

TINAMPO SA MAGSUSULAT SA PAGMATA! SA CONGO (KINSHASA)

ADLAWNG Martes kadto, Enero 15, 2002​—morag usa lang ka normal nga adlaw sa Sentral Aprika. Uban sa laing usa pa ka Saksi ni Jehova, miabot ako sa Goma, Kivu, Congo (Kinshasa), aron makighimamat sa mga Saksi didto sa rehiyon sa Great Lakes.

Walay Angayng Kabalak-an?

Bisan tuod ang bolkang Nyiragongo (3,470 metros ang gihabogon) nahimutang 19 kilometros gikan sa siyudad sa Goma, namatikdan namo ang lihok niini. * Among mabatian nga kini nagdahunog, ug makita usab namo ang aso nga nag-utbo gikan sa bolkan. Alang sa mga lumad, dili kini katingad-an niining panahona sa tuig, ug wala sila mabalaka.

Nianang hapona, mitambong kami sa mga tigom sa duha ka kongregasyon sa mga Saksi ni Jehova. Padayon namong mabatyagan ang mga pag-uyog sa yuta ug mabatian ang pagdahunog. Morag wala ra kana makatugaw sa tanan. Ang lokal nga mga awtoridad kanunayng nagpasalig sa mga molupyo nga wala ray angayng kabalak-an. Bisag gipanagna na sa usa ka bolkanologo nga taga-Congo nga mahimong mobuto kini sulod sa pipila ka bulan, walay mituo kaniya. Usa ka higala ang mipasiaw sa pag-ingon, “Karong gabhiona mopula ang kalangitan tungod sa aktibong bolkan.”

“Mangalagiw Dayon Ta!”

Sa paghiuli namo sa among gisak-an, giingnan kami: “Mangalagiw dayon ta!” Peligroso ang kahimtang. Nameligro pag-ayo ang siyudad. Pagkadaling nausab sa kahimtang! Ganina gihisgotan pa namo ang posibilidad nga himoon ang Goma nga sentro sa pagsangyaw nga mga kalihokan. Karon, niining hapon na kaayo, giingnan ming mokalagiw sa siyudad, tungod kay nameligro kining malaglag!

Sa nagkagabii na, ang kalangitan mipula​—ug dayag ang hinungdan! Ang pagbaha sa laba gikan sa Nyiragongo mipaingon na sa siyudad. Ang bukid nahisama sa usa ka dakong nagbukal nga kulon diin nag-awas ang sulod niini, nagkalayong natunaw nga laba nga naglaglag sa tanang maagian niini. Nagdalidali mi sa pag-empake! Hapit nang moalas 7:00 sa gabii.

Libolibo ang Nangalagiw Diha sa Dalan

Samtang nagdalidali mi sa pagpahawa, ang karsada pagawas sa Goma napuno sa mga tawo nga nangalagiw aron maluwas. Nagbaktas ang kadaghanan, nga nagbitbit ug mga butang nga ilang nadalidali pagkuha. Daghan ang nanaglukdo ug mga butang. May pipila nga nagdasok diha sa kargado  kaayong mga sakyanan. Ang tanan nagpaingon sa duol nga utlanan sa Rwanda. Apan, ang bolkan wala mababagi sa hinimog-tawo nga mga utlanan. Walay kasundalohan nga makababag sa bul-og niini! Nakita namo ang mga sundalo nga nangahadlok sa laba tungod kay nanagan usab sila aron maluwas. Halos dili na makaabante ang mga sakyanan diha sa karsada. Kinahanglang magbaktas na lang kami. Anaa kami taliwala sa nakigbisog nga panon sa 300,000 ka tawo​—mga lalaki, babaye, bata, ug mga masuso​—nga nangalagiw gikan sa kasuko sa bolkan. Ang yuta nga among gitumban nagpadayon sa pagdahunog ug pag-uyog.

Ang tanan nangalagiw aron maluwas. Ang akong higala ug ako, nga mga estranyo gikan sa dakong siyudad, anaa sa ilang taliwala, nga giubanan sa pipila ka Saksi, nga maoy nagbantay kanamo. Tungod sa ilang presensiya ug sa ilang dulot nga kabalaka natandog kaayo mi ug mibati kamig kasegurohan niining hilabihan ka pit-os ug malisod nga kahimtang. Nangalagiw ang tanan dala ang bisan unsa nga ilang mabitbit​—mga sinina, kaldero ug kaha, ug diyutayng pagkaon. Taliwala ning panon sa katawhan, ang mga tawo nagtuloray sa usag usa. Ang uban kanila nabanggaan sa mga sakyanan nga misulay paglusot, mao nga nabuhian sa uban ang pipila nila ka mga butang, nga nangahulog ug natamaktamakan. Alaot ang matumba kay segurado gayong matamaktamakan. Nabalaka na pag-ayo ang mga tawo. Nahadlok kaayo ang tanan. Naningkamot ming makaabot sa Gisenyi, pipila lang ka kilometros gikan sa Rwanda. Nagpadayon mi sa paglakaw nga way popahuway.

Usa ka Luwas nga Gabii

Nahiabot kami sa usa ka balay-abotanan, apan, siyempre, wala nay bakanteng lawak. Giagwanta na lang namo ang paglingkod alirong sa lamesa sa hardin. Kini maoy human sa makaluyang tulo ka oras ug tunga nga pagbaktas. Nalipay ming nagpabiling buhi ug layo sa peligro ug kauban sa among Kristohanong mga igsoon nga nangalagiw uban kanamo. Ikalipay nga taliwala sa mga Saksi, walay nakalas nga kinabuhi.

Dayag nga magpalabay mi sa kagabhion sa gawas. Gikan niining luwas nga distansiya, malantaw namo ang pula nga kalangitan ibabaw sa siyudad sa Goma. Pagkamakapahingangha ug pagkaanindot niini! Inanay nang mibanagbanag.  Ang pagdahunog ug pagtay-og nagpadayon hangtod sa gabii. Nagpalandong sa malisod nga mga hitabo sa miaging adlaw, naluoy kami sa libolibong pamilya nga kinahanglang mokalagiw uban sa ilang mga anak.

Miabot Dayon ang Tabang

Ang mga Saksi nga taga-Kigali, ang kaulohan sa Rwanda, miduyog namo sa pagkaudto sa Biyernes, Enero 18. Usa ka komite sa paghatag ug hinabang nga gilangkoban sa mga igsoon nga taga-Goma ug Gisenyi ang milihok. Ang unang tumong mao ang pagpahiluna sa Saksi nga mga kagiw diha sa unom ka Kingdom Hall nga nahimutang sa duol. Gihimo kini niana gihapong adlawa. Usa ka karatula sa pinulongang Pranses ug Swahili ang gibutang sa daplin sa karsada, nga nagtumbok sa dalan paingon sa lokal nga Kingdom Hall, diin ang mga kagiw mahatagag tabang ug mahupay. Niana gihapong adlawa, tulo ka tonelada sa pangunang mga kinahanglanon ang miabot sa mga Kingdom Hall diin gipapuyo ang mga Saksi. Sa Sabado, pagkasunod adlaw, usa ka dekarga nga puno sa pagkaon, mga habol, lapad nga mga plastik, sabon, ug mga tambal ang miabot gikan sa Kigali.

Misamot ang Kabalaka

Panahon kini sa grabeng kabalaka. Sa unsang paagi matagan-an ang mga panginahanglan niining tanang tawo? Komosta na man ang bolkan? Kanus-a kaha mohunong ang pagbuto? Unsa ka dako ang kadaot sa siyudad sa Goma? Ang balita nga mikaylap ug ang padayong pagtay-og sa yuta dili masaarong mga timailhan. Gikahadlokan sa mga eksperto nga ang makuyaw nga gidaghanon sa sulfur dioxide makahugaw sa kahanginan. Anaa usab ang kabalaka nga ang tubig sa Lake Kivu mahugawan tungod sa kemikal nga mga reaksiyon.

Sulod sa 48 oras human sa pagbuto, mikaylap ang makapatugaw nga mga taho. Dayon, sa Sabado sa hapon among nahibaloan nga mga 10,000 ka tawo, lakip ang 8 ka Saksi uban sa usa ka bata, ang natanggong tungod sa laba nga naglibot kanila, duha ka metros ang giladmon diha sa pipila ka dapit. Ang hangin napuno sa makahilo nga mga gas. Nabalaka kami sa ilang kinabuhi. Morag wala nay paglaom. Bisan ang katedral sa Goma kahugnoon na tungod sa dili mabangbang nga pagbaha sa laba. Walay nagtuo niadtong panahona nga makalingkawas pa ang Goma gikan sa kalaglagan.

Makapahupay nga Balita

Pagka-Dominggo sa alas 9:00 sa buntag, nakadawat mig tawag sa telepono gikan sa usa sa mga igsoon nga gilibotan sa laba. Siya nag-ingon kanamo nga may kausaban sa kahimtang. Miarang-arang kini. Nag-ulan, nagkabugnaw ang laba, ug nag-anam ka hayag ang kalangitan. Bisan pag init gihapon ang laba ug peligroso, ang mga tawo nagsugod na sa pagtabok ngadto sa mas luwas nga dapit. Dili pa bug-os nga nadaot ang siyudad.

Kini mao ang unang maayong balita sukad sa pagsugod sa katalagman. Morag dili na kaayo aktibo ang bolkan. Ang mga eksperto diha sa duol nagpahayag ug magkalahing mga opinyon. Nakontak namo ang silingang siyudad sa Bukavu, nga nahimutang sa pikas tumoy sa Lake Kivu. Among nahibaloan nga may lima ka pamilyang Saksi, maingon  man tulo ka bata nga nahimulag sa ilang mga ginikanan, ang nakaabot sa Bukavu pinaagig sakayan. Ang mga Saksi sa maong siyudad maoy mag-atiman kanila.

Makabalik na Kami!

Sa Lunes, Enero 21, among nadasig ug napalig-on ang mga biktima sa Gisenyi, ug nasayran usab ang ilang mga panginahanglan. Among nahibaloan nga naorganisar na ang mga igsoon nga temporaryong gipapuyo sa unom ka Kingdom Hall. Among nakuha ang eksaktong gidaghanon niadtong nangalagiw​—1,800 lakip ang mga bata.

Komosta ang bahin sa umaabot? Ang lokal nga mga awtoridad nagplano sa pagtukod dayon ug mga kampo alang sa mga kagiw. Apan, anaa pa gihapon sa panumdoman sa pipila ka tawo ang mapait nga handomanan sa mga kampo sa kagiw nga gitukod human sa gihimong pagpuo sa kaliwat niadtong 1994. Nakahukom kami nga mobalik sa Goma, ug sa pagkaudto nahiabot kami sa siyudad. Mga 25 porsiyento niini ang nadaot. Makalakaw na kami ibabaw sa migahing laba diha sa kadalanan sa siyudad. Init gihapon kini, ug ang nakaeskapar nga mga gas milukop sa kahanginan. Daghang tawo ang determinadong mobalik sa siyudad.

Sa ala-1:00 sa hapon, nagtigom kami uban sa 33 ka Kristohanong mga ansiyano sa Kingdom Hall sa Goma Center Congregation. Pareho silag gihunahuna: Nakahukom sila nga mobalik sa Goma. “Taga-dinhi kami,” matod nila. Dili ba peligro kon mobuto pag-usab ang bolkan? “Naanad na kami niana,” mao ang tubag. Nahadlok sila nga kon dili sila mobalik dayon, basig kawaton ang tanan nilang kabtangan. Pagkasunod adlaw ang tanang pamilya nga Saksi nga mikagiw namauli sa Goma. Ang kinabag-an sa 300,000 ka tawo nga mitabok sa utlanan namalik usab ngadto sa siyudad nga gibahaan ug laba.

Usa ka Semana sa Ulahi

Sa makausa pa, sadya na usab ang siyudad. Dayag nga dili kini matapos. Sa wala madugay gisugdan na pagpatag ang laba aron masumpay pag-usab ang nabahin sa duha ka seksiyon nga siyudad. Napayhag ang tanang naagian sa laba. Ang sentro sa patigayon ug ang administratibong seksiyon nadaot. Gibanabana nga nadaot ang ikatulong bahin sa tugpahanan sa erport.

Gipakita sa usa ka tukmang ihap nga 180 ka pamilyang Saksi ang nalakip niadtong nawad-an sa tanan nilang kabtangan ug wala nay kapuy-an. Ang komite sa hinabang mihimog mga kahikayan sa pagtabang sa duolag 5,000 ka lalaki, babaye, ug mga bata nga makadawat ug rasyon sa pagkaon kada adlaw. Ang nangabot nga plastik nga mga trapal nga gidonar sa mga Saksi ni Jehova sa Belgium, Pransiya, ug Switzerland gamiton alang sa temporaryong puy-anan sa mga walay balay, maingon man sa mga tigomanan alang sa mga kongregasyon kansang mga Kingdom Hall grabeng nadaot. Ang pipila sa mga pamilyang Saksi nga wala nay balay mipuyo uban sa mga Saksi kansang mga balay wala madaot, samtang ang uban pa gipapuyo diha sa temporaryong mga puy-anan.

Sa Biyernes, Enero 25, mga napulo ka adlaw human nianang makalilisang nga gabii, 1,846 ang presente sa tigom nga gihimo diha sa tugkaran sa eskuylahan sa Goma aron sa pagpaminaw ug makapadasig nga mga pulong gikan sa Kasulatan. Daghang igsoon ang mapasalamaton sa kahupayan maingon man sa praktikal nga tabang nga gitagana ni Jehova pinaagi sa iyang organisasyon. Kaming mga bisita dulot nga natandog sa kaisog ug lig-ong pagtuo nga gipakita sa mga igsoon bisan pa sa ilang makuyaw nga mga kahimtang. Taliwala sa maong kalisdanan, pagkanindot nga mahimong bahin sa panag-igsoonay nga nahiusa sa pagsimba sa matuod nga Diyos, si Jehova, ang Tuboran sa way-kataposang paghupay!​—Salmo 133:1; 2 Corinto 1:3-7.

[Footnote]

[Mga mapa sa panid 22, 23]

(Alang sa aktuwal nga pagkahan-ay, tan-awa ang publikasyon)

Ang mga linya nga may sima nagpaila sa giagian sa pagbaha sa laba

CONGO (KINSHASA)

Mount Nyiragongo

↓ ↓ ↓

Goma Airport ↓ ↓

↓ GOMA

↓ ↓

LAKE KIVU

RWANDA

[Mga hulagway sa panid 23]

Tungod sa natunaw nga laba napugos ang libolibo ka molupyo sa pagkalagiw gikan sa siyudad sa Goma

[Credit Line]

AP Photo/Sayyid Azim

[Mga hulagway sa panid 24, 25]

Sulod sa usa ka semana ang mga Saksi nag-organisar sa ilang Kristohanong mga tigom