Pagpaniid sa Kalibotan

Nagkadaghan ang Mamalikas

Daghang taga-Amerika del Norte nabalaka nga “wala sila magmalamposon sa ilang mga paningkamot nga mapreserbar ang pagkamatinahoron,” matod sa usa ka artikulo sa The Toronto Star. Kini ilabinang nadayag kay “dugang ug dugang nang gidawat sa mga tawo ang pagpamalikas.” Sumala kang P. M. Forni, pangulo sa Proyekto Bahin sa Pagkamatinahoron sa Johns Hopkins University, ang pagpamalikas naandan na kaayo karon mao nga ang daghang batan-on wala maghunahuna nga daotan kini ug kadaghanang hamtong ang morag wala makamatikod o magpakabana niini. Ang mantalaan nagtaho nga sumala kang Propesor Timothy Jay, “ang mga bata magsugod sa pagpamalikas nga ingon ka sayo sa edad nga usa ka tuig, sa dihang sila duna nay katakos sa paggamit sa mga pulong nga ilang madungog gikan sa ilang mga ginikanan ug sa telebisyon.” Gipakita sa estadistika gikan sa usa ka pagtuon nga mga 10 porsiyento sa sinultihan sa usa ka hingkod nga tawo sa trabahoan ug 13 porsiyento sa sinultihan panahon sa paglulinghayaw maoy mga pamalikas.” Ang laing estadistika nga gikutlo sa Star nagpadayag nga sa Tinipong Bansa, “ang pagpamalikas diha sa telebisyon midaghan ug kapin sa 500 porsiyento sukad sa 1989 hangtod sa 1999.”

 Kon Nganong Dili Mapalid sa Hangin ang Natulog nga mga Sayaw

Ang mga sayaw dili lang matulog samtang maglupad kondili makapadayon usab sa paglupad ibabaw sa ilang teritoryo nga dili mapalid sa hangin. Aron mahibaloan kon giunsa nila paghimo kini, ang mga tigtuon ug mga langgam nga si Johan Bäckman ug Thomas Alerstam sa Lund University sa Sweden migamit ug mga radar sa pagsubay sa mga lihok sa mga sayaw magabii. Ingon sa gitaho sa Alemang magasin sa siyensiya nga Bild der Wissenschaft, namatikdan sa mga tigdukiduki nga may usa ka paagi sa paglupad ang mga sayaw aron dili sila mapalid sa hangin. Ang mga langgam manglupad sa taas nga gihabogon, kutob sa 3,000 metros, ug dayon molupad nga pinahandag kontra sa hangin, nga kanunayng mag-usab-usab ug direksiyon matag pipila ka minutos. Tungod sa maong paagi sa paglupad, sila maglupadlupad nga ibabaw lang gihapon sa ilang teritoryo. Apan, kon dili kusog ang huyop sa hangin, ang mga sayaw napanid-an nga nagtuyok sa paglupad samtang natulog.

“Sakit nga Atong Malikayan”

“Ang osteoporosis maoy sakit nga atong malikayan,” matod sa The Sun-Herald sa Australia. “Malikayan gayod kini. Apan gitagna nga sa 2020, usa sa tulo ka higdaanan sa ospital okupahon na unya sa mga babayeng mabalian ug bukog.” Ang usa ka taho sa Osteoporosis Australia nagpakita nga ang maong sakit, nga makahimo sa mga bukog nga lungagon ug gabok, “mas kaylap kay sa taas nga kolesterol, mga alerdyi o sip-on. Kini mas gastoso kay sa diabetes o hubak. Ug mas daghang babaye ang mamatay tungod sa nabali nga bat-ang kay sa mga kaso sa tanang matang sa kanser sa babaye kon tingbon.” Sumala kang Propesor Philip Sambrook, ang mga pamanabana nagpakita nga sa Australia, katunga sa kababayen-an ug un-tersiya sa kalalakin-an mabalian ug bukog tungod sa osteoporosis panahon sa ilang kinabuhi. “Ang labing maayong depensa,” matod sa mantalaan, “mao ang pagpalig-on sa mga bukog kutob sa mahimo sa unang trayenta ka tuig sa kinabuhi pinaagig ehersisyo ug pagkaon o pag-inom ug igong gidaghanon sa kalsiyum.” Ang posibilidad nga makaagom ug osteoporosis makunhoran ug dako pinaagi sa paglikay sa pagtabako ug sa sobrang pag-inom ug ilimnong alkoholiko o may caffeine. Makatabang nga batasanon ang regular nga pag-ehersisyo ug pagkaog mga pagkaong dagaya sa kalsiyum ug bitamina D.

Ang “Santa” nga Mobadbad ug mga Baligtos

“Sa dili pa dugayng katuigan, napopular si San Judas Tadeo, ang patron sa mga butang nga dili molampos; si Santa Rita, ang manluluwas sa mga nawad-ag paglaom; si Santa Hedwig, tigpanalipod sa mga utangan; ug si San Expedito, ang patron sa dinaliang mga katuyoan,” nag-ingon ang mantalaang Veja. Karon ang kinabag-ohang “santa” nga napopular taliwala sa mga Katoliko sa Brazil mao ang “Mahal nga Birheng Tigbadbad ug mga Baligtos.” Kining talagsaong titulo naggikan sa usa ka dibuho nga makita diha sa usa ka kapilya sa Augsburg, Alemanya, nga naghulagway kang Birhen Maria nga nagbadbad ug mga baligtos sa usa ka laso. Kay gipasiugda sa iladong mga tawo sa palaumagian sa balita, ang “Mahal nga Birheng Tigbadbad ug mga Baligtos” duna nay mga deboto nga nangayo sa iyang tabang aron sa pagsulbad sa ilang samag-baligtos nga mga suliran sa panglawas, kaminyoon ug panalapi. Sa samang higayon, tungod niini namugna ang dakog-kita nga negosyo sa mga medalyon, rosaryohan, imahen, ug mga sticker sa sakyanan. “Ang kasibot bahin sa ‘Tigbadbad’ dili makadaot, apan kini dili magdugay,” panagna ni Darci Nicioli, administrador sa kinadak-ang kapilya sa Katoliko sa Brazil.

Ang Ebanghelyo sa Kawanangan

Samtang ang mga siyentipiko naglantugi pa kon duna bay kinabuhi sa laing planeta, ang mantalaang Berliner Morgenpost nagtaho nga ang mga pari sa Obserbatoryo sa Batikano nakahinapos nga “ang mga molupyo sa yuta dili lamang mao ang mga linalang sa Diyos sa uniberso. Ang Diyos naglalang usab ug mga taga-laing planeta.” Sumala sa gipatin-aw ni George Coyne, direktor sa obserbatoryo, “dako kaayo ang uniberso mao nga dili mahimong kita ra ang nagkinabuhi dinhi.” Aron ikapaambit ang Ebanghelyo ngadto sa mga taga-laing planeta, ubay-ubayng monasteryo ang nagpadala sa Bag-ong Tugon ngadto sa kawanangan ingong mensahe sa dagway sa mga simbolo. Gusto usab nga mahibaloan sa Batikano, matod sa mantalaan, “kon si Jesu-Kristo ba nagpadayag usab sa iyang kaugalingon didto sa ubang mga planeta.” Ug “kon si Jesu-Kristo nagluwas usab sa mga molupyo” niadtong mga planetaha, midugang si Coyne.

Pag-usab sa “Orasan sa Adlaw sa Kalaglagan”

Ang mga direktor sa The Bulletin of the Atomic Scientists nagliso sa mga tudlo sa nabantog nga Orasan sa Adlaw sa Kalaglagan “paabanteg duha ka minutos ngadto sa pito ka minutos sa dili pa ang tungang gabii,” nagtaho ang mantalaan sa Paris nga International Herald Tribune. “Ang mga kabalaka bahin sa hinayng mga paningkamot sa pagkunhod sa mga armas, sa seguridad sa naglungtad nga mga pondong nukleyar nga armas ug terorismo” maoy nakatukmod sa pag-usab sa orasan. Ang tudlo sa orasan​—ang simbolo kon unsa na ka duol ang kalibotan sa nukleyar nga kalaglagan​—17 ka beses na nga giliso sukad sa unang paggamit niini sa 1947. Human mapukan ang Unyon Sobyet sa 1991, ang mga tudlo gipaatras ngadto sa 17 minutos sa dili pa ang tungang gabii, apan latas sa katuigan ang mga tudlo anam-anam nga nagkaduol sa tungang gabii. Ang tudlo sa orasan kataposang gipaabante sa 1998, gikan sa 14 ngadto sa 9 ka minutos sa dili pa ang tungang gabii. Sukad niadto, 3,000 lamang ka nukleyar nga mga hinagiban ang napabungkag, nga may nabiling kapin sa 31,000 diha sa mga kamot sa pipila ka mga nasod nga may nukleyar nga armas.

Ang Switzerland Nakahukom nga Magpamembro sa HK

“Pinaagig tibuok-nasod nga eleksiyon, ang neyutral nga Switzerland nakahukom, sa gamay rang ligas sa botasyon, . . . nga talikdan ang daghang tuig sa pagpalain ug mahimong membro sa Hiniusang Kanasoran,” nagtaho ang The New York Times. Gikinahanglan ang pagsumiter ug pormal nga aplikasyon ngadto sa General Assembly sa Hiniusang Kanasoran aron ang Switzerland mahimong ika-190ng membro sa maong organisasyon. Sa kataposang pagboto sa mga Swiso kon magpamembro ba sila niadtong 1986, ang mayoriya wala mosugot, “tungod sa kahadlok nga basin makompromiso ang naandang neyutralidad sa nasod.” Unsay hinungdan sa maong kausaban? “Bisan pag ang nasod maoy nahimutangan sa hedkuwarter sa Hiniusang Kanasoran sa Uropa didto sa Geneva ug kini aktibong nakigbahin sa daghang ahensiya niini, nahadlok ang gobyerno nga ang padayong pagpanuko sa pagpamembro makapahuyang sa politikal nga sistema ug ekonomiya sa Switzerland, ug makapahuyang sa mga paningkamot niini sa paghusay sa mga panag-away sa lagyong mga dapit,” matod sa Times. Tingali nakita usab sa Switzerland nga kinahanglang matul-id ang reputasyon niini human ibutyag dili pa dugay nga ang Swisong mga bangko nagtipig sa kuwarta sa mga biktima sa Holocaust ug nga ang Switzerland wala magpasulod sa utlanan niini sa daghang kagiw nga naningkamot sa pagkalagiw sa Nazi nga Alemanya.

Makamatayng mga Steroid

Gibanabana nga sa Polandia “mga 60 porsiyento niadtong nag-ehersisyo sa pagpadako sa ilang lawas naggamit ug mga steroid,” nagtaho ang senemanang magasin sa Polandia nga Wprost. Ang mga tin-edyer nga nag-edad ug mga 17 ug 18 anyos mosugod sa paggamit niini sa unang bahin sa tuig “aron pagka-Hunyo ilang ikapasigarbo ang ilang mga kaunoran diha sa mga swimming pool.” Bisan pag kining maong mga steroid “mapalit sa halos bisan asang gym alang sa ehersisyo sa pagpadako sa lawas,” kini makapameligro sa lawas. “Ang mga steroid makadaot dili lamang sa atay kondili sa mga kaunoran usab,” matod ni Propesor Janusz Nauman sa Medical University sa Warsaw. Ang ubang daotang mga epekto naglakip sa mga problema sa panit ug buhok, sobrang pagkaaktibo, agresibong panggawi, ug makahasol nga mga sakit sa emosyon. Ang pipila ka daotang mga epekto sa paggamit ug mga steroid makita lamang human sa paglabay sa daghang tuig. Pananglitan, sa kaso sa “mga atleta sa [kanhing] Silangang Alemanya, diin daghan kaayong droga ang gigamit sukad sa katuigang 1950, ang mga epekto niini sa panglawas namatikdan sa katuigang 1970 ug 1980,” matod ni Nauman. Ug midugang ang Wprost nga ang paggamit ug mga steroid “makapadako sa posibilidad nga batasanon ang paggamit ug heroina ug ubang mga droga.”