Pagpaniid sa Kalibotan

Dili Maayong Resulta sa Pagtrabaho Human sa Klase

Nagkadaghang mga batan-ong Aleman ang magtrabaho dili lang sa tingbakasyon kondili sa ting-eskuyla usab. “Sa tibuok nasod, labing menos un-tersiya sa mga batang 13 anyos ug mas gulang pa ang magtrabaho sa aberids nga kapin sa tulo ka oras sa usa ka semana,” nagtaho ang magasing Der Spiegel. Sa estado sa Hesse sa Alemanya, mga 50 ngadto sa 80 porsiyento sa mga estudyante sa ikaupat nga ang-ang sa hayskul dunay temporaryong trabaho. Kining maong mga batan-on dili kinahanglang motabang sa pangunang mga galastohan sa pamilya. Hinunoa, gusto lang nilang makapalit sa kinabag-ohang mga cell phone, mga sinina nga may tatak sa iladong tigdisenyo, ug mga sakyanan, ug maingon man makabatig pagkaindependente tungod kay nakabaton ug trabaho. Apan kini dunay dili maayong resulta. “Kasagaran na sa estudyante nga makatulog nga maghukdong sa lamesang-sulatanan tungod sa pagtrabahog taas nga panahon sa milabayng adlaw o sayo pa sa buntag,” nag-ingon ang edukador nga si Thomas Müller. “Gusto nila ug kaluho karon kay sa edukasyon agig preparasyon para sa umaabot.” Ang iyang kaubang edukador nga si Knud Dittmann midugang: “Dihang matisok sa mga bata ang pagkahilig mopalit, sila modawat nga ang mubong mga grado o bisan pagkahagbong maoy dili maayong mga resulta niini.”

 Mga Aliwas Nameligro

“Ang lasang nga puy-anan sa mga aliwas mawagtang sa sunod nga 30 ka tuig gawas kon mohimog dinaliang aksiyon ang mga tawo,” nagtaho ang Reuters nga ahensiya sa balita. Sa di pa dugayng Earth Summit sa Johannesburg, Habagatang Aprika, ang mga opisyal sa Hiniusang Kanasoran miingon: “Walay 10 porsiyento sa nahibiling puy-anan sa mga aliwas sa Aprika ang dili mahilabtan pagka-2030 kon magpadayon ang presenteng gikusgon sa paggamag mga karsada, mga kampo sa minahan ug pagpauswag sa imprastraktura.” Kining nagkagamay nga puy-anan kalit nga nakapaus-os sa gidaghanon sa mga aliwas. Ang gidaghanon karon sa amo gibanabanang 200,000, kon itandi sa mga 2,000,000 usa ka siglo kanhi, ug may nahibilin na lang nga pipila ka libo nga gorilya sa patag ug pipila ka gatos nga gorilya sa bukid. Sumala pa sa Reuters, “ang H.K. nakigtambayayong sa mga tigpanukiduki, tigkonserbar, mga gobyerno ug lokal nga mga molupyo sa pagplano sa pagpasig-uli sa mga puy-anan diha sa mga 24 ka nasod nga dunay daghang mga aliwas.”

TV Nag-impluwensiya sa Panglantaw Bahin sa Kasaysayan

“Ang mga taga-Britanya nag-isip sa kamatayon ni Diana, Prinsesa sa Wales, ingong ang labing hinungdanong hitabo sa kasaysayan sa nasod sa milabayng 100 ka tuig, nga mas hinungdanon kay sa pagsugod sa Ikaduhang Gubat sa Kalibotan o sa pagdaog sa katungod sa kababayen-an sa pagbotar,” nagtaho ang The Times sa London. Diha sa usa ka surbi alang sa History Channel, kapin sa 1,000 ka tawo ang gipapili kon unsa ang napulo ka panghitabo nga labing hinungdanon kanila sa kasaysayan sa Britanya sa milabayng 100 ka tuig. Ang kamatayon sa prinsesa gipili nga labing hinungdanon sa 22 porsiyento, ang pagsugod sa ikaduhang gubat sa kalibotan sa 21 porsiyento, ug ang pagdaog sa katungod sa kababayen-an sa pagbotar sa 15 porsiyento. Sa dihang gipangutana bahin sa labing hinungdanong mga hitabo sa kalibotan, 41 porsiyento ang mipili sa Septiyembre 11 nga pag-atake, 19 porsiyento sa pagpabuto sa bomba atomika sa Hiroshima, ug 11 porsiyento sa pagkalumpag sa Paril sa Berlin. Ang The Times mikomento nga alang sa kadaghanang tawo “ang ilang giisip nga kasaysayan sa dakong bahin nagdepende sa ilang kinabag-ohang nakita sa telebisyon.”

May Koneksiyon ang Diborsiyo ug Kalamposan sa Pag-eskuyla?

Ang usa ka bag-ong pagtuon sa National Institute of Demographic Studies sa Pransiya nagpakita nga ang mga bata sa nagdiborsiyo nga mga ginikanan dili kaayo molampos sa pag-eskuyla kay sa mga bata kansang mga ginikanan wala magbulag, nagtaho ang mantalaang Le Monde sa Pransiya. Ang mga bata kansang mga ginikanan magbulag sa dili pa mohamtong ang mga bata sa aberids moundang sa pag-eskuyla unom ka bulan hangtod usa ka tuig nga mas sayo kay niadtong mga bata kansang mga ginikanan wala magbulag, bisag unsa pa ang ilang katilingbanon ug kultural nga kagikan. Bisan sa adunahang mga pamilya, diin ang kadaghanan sa mga bata makapasar sa ilang kataposang mga pasulit sa hayskul, kadtong naggikan sa nabungkag nga panimalay dobleg purohan nga dili makagraduwar sa hayskul. Sa Pransiya, 40 porsiyento sa mga kaminyoon moresulta sa diborsiyo.

Segundaryong Kadaot Tungod sa mga Narkotiko

Sa dili pa dugayng mga bulan, lima ka tawo ang namatay sa Peru agig direktang resulta sa pag-inom ug tubig gikan sa mga tuboran sa lasang nga nahugawan tungod sa pagtikad ug coca ug pagprosesog cocaine, nagtaho ang mantalaang El Comercio sa Lima. Lakip sa makahilong mga kemikal nga gigamit sa paggamag cocaine maoy gas, asupreng asido, ug amonya. “Ang maong mga kamatayon maoy resulta sa pag-inom ug tubig gikan sa mga tubod o mga sapa diin ilabay sa mga tigpayuhot ug droga ang ilang makahilo kaayong kemikal nga mga biya,” matod pa sa taho. Bisan ang mga polis nga kontra-narkotiko nga maoy magkompiskar ug magsunog sa natagong mga laboratoryo sa droga naapektohan tungod kay nakahanggab o nakahikap sa nabilin nga makahilong mga substansiya. “Nadaot [usab] ug dili na maulian ang mga organo sa lawas” sa daghang uban nga mga molupyo sa lasang tungod kay nakainom sa nahugawang tubig. “Ang makapasubo mao nga daghan niining maong mga pumoluyo walay kalibotan nga nameligro sila,” matod pa ni Jonathan Jacobson sa Office of Antinarcotic Affairs sa Embahada sa T.B. sa Lima. “Walay duhaduha nga kining mga tawhana wala ganiy labot sa pagtanom o pagproseso sa coca.”

Soft Drink Lakip sa Pagkaong Mexicano

Ang Mexico maoy ikaduha sa kusog moinom ug binotelyang soft drink sa kalibotan sunod sa Tinipong Bansa, ug ang soft drink maoy apil sa napulo ka naandang mga produkto diha sa pagkaong Mexicano, nga giinom sa 60 porsiyento sa mga pamilya, nagtaho ang mantalaang Reforma. Nakapabalaka kini sa mga eksperto sa panglawas kinsa buot nga ang mga pamilya mogugol ug salapi sa gatas, prutas, utanon, ug ubang mga pagkaon nga hinungdanon sa pagtubo ug pag-ugmad sa mga bata. Hinunoa, ang dakong bahin sa badyet sa pamilya ipalit ug produkto nga “dili makahatag ug bisan unsang sustansiya sa lawas kondili dunay daghan kaayong carbohydrate, nga sa ngadtongadto makaamot sa sobrang katambok,” nagtaho ang Reforma. Ang ubang makadaot nga mga epekto sa pag-inom ug daghang soft drink, ilabina mga cola, nag-apil sa pagkagabok sa ngipon ug bukog, matod sa taho.

Sa Dihang ang mga Pildoras Makapasamot sa Labad sa Ulo

“Ang neurologo nga si Michael Anthony nagbanabana nga kutob sa 10 porsiyento niadtong labdanon ug ulo maoy tungod sa pag-abuso sa mga tambal nga panghupay sa sakit,” nag-ingon ang The Daily Telegraph sa Sydney, Australia. “Imbes labdan ug ulo kada semana, ang sobrang pagdepende sa mga tambal nga mapalit nga walay reseta moresulta sa pagsakit sa ulo adlaw-adlaw.” Nakaplagan ni Propesor Anthony, sa University of New South Wales, nga “ang mga pasyenteng mag-abuso sa mga tambal sa labad sa ulo dili makapatunghag igong serotonin,” usa ka substansiya nga magpugong sa pagdako sa kaugatan. “Kon gamay ra ang serotonin, ang mga arteriya managko ug makapasakit kana sa ulo,” siya nag-ingon. Si Anthony nagsugyot niadtong dunay migraine sa paggamit ug partikular nga mga tambal nga ireseta sa doktor imbes sa mga pildoras nga mapalit nga walay reseta, nga midugang: “Kon [ang mga pasyente] motomar ug mga tabletas [nga panghupay sa sakit] kapin sa tulo ka beses sa usa ka semana, bisag usa ka tabletas tulo ka beses sa usa ka semana, nan sa pipila lang ka bulan mosamot ang ilang labad sa ulo.”

Paghupay sa Pagsukasuka Mabuntag

“Mga 70 ngadto sa 80 porsiyento sa mabdos nga mga babaye gituohang magsukasuka mabuntag,” matod pa sa mantalaang Sun-Herald sa Australia. Inigbangon nila mabuntag, kining nagsamkon nga mga babaye lud-on, nga kasagarang magsukasuka. Apil sa gidudahang mga hinungdan niining kahimtanga mao ang pagdaghan sa hormone nga progesterone panahon sa pagmabdos, nga makapatungha ug sobrang asido sa tiyan. Dugang pa, “ang mas sensitibong panimaho makapaluod sa mabdos nga mga babaye.” Bisan tuod walay tambal alang sa pagsukasuka mabuntag, ang mantalaan nagsugyot sa paglikay sa init nga mga lugar kay ang init makapaluod, pagtagpilaw ug pagkatulog ug maayo, ug pagsimhot ug hiniwang lemon. “Sulayi pagkaon ug ordinaryong mga kraker o sereales nga dili butangag gatas sa dili pa mobangon. Hinayhinay gayod sa pagbangon,” nagpadayon ang mantalaan. “Pagmeryenda kanunay ug mga pagkaong dagaya sa protina.” Ang mantalaan nag-ingon nga “dunay kaayohan ang pagsukasuka mabuntag. Ang mga pagtuon di pa dugay nagpakita nga ang mga inahan nga makasinati niini gamayg purohan nga makuhaan.”