“Ang Tambol nga Daghag Dagway”

TINAMPO SA MAGSUSULAT SA PAGMATA! SA SENEGAL

“KINI modaguhob, mopiliik, motiyabaw ug mosinggit. Kini mohagunghong ug mokanta. . . . Kini mao ang tambol nga may lainlaig tono, ang tambol nga daghag dagway.” Unsa may nakapukaw sa handurawan niining maong magsusulat? Ang Aprikanhong tambol nga gitawag ug djembe.

Ang djembe maoy hinungdanong bahin sa tradisyon sa pagtambol sa pipila ka tribo sa Kasadpang Aprika. Kasagaran, ang mga tempo sa tono nga ipatungha sa djembe nalangkit sa kultural nga mga hitabo sa kinabuhi diha sa baryo, gikan sa kasal, kamatayon, ug pagkatawo ngadto sa mga kapistahan, pagpangani, ug bisan pagpalit ug bag-ong sinina.

Ang mga djembe lainlaig porma ug gidak-on. Sa pagkatinuod, ang Burkina Faso, Guinea, Mali, ug Senegal matag usa adunay lahi nga klase sa djembe. Ang instrumento giporma gikan sa usa ka troso, nga lungagan ug pormahong bayanan sa tambol. Ang uban simple lang pagkadayandayan, samtang ang uban adunay makuting mga kinulit.

Sa dihang mahuman na ang bayanan sa tambol, himoon sa hanas nga tighimog tambol ang kahoy nga usa ka talagsaong instrumento sa musika. Una, sapsapan, kagisan, ug lihaan sa tighimog tambol ang bayanan sa tambol hangtod makuha ang eksaktong gidak-on nga magpatunghag gitinguhang tono. Mahimo usab nga pahirag lana sa palma sa tighimo ang sulod sa tambol ug ibulad sa adlaw. Makatabang kini sa pagpreserbar sa kahoy.

Ang tabon sa djembe maoy ginama gikan sa panit sa kanding ug kini gitapot sa lingin nga metal diha sa kilid sa tambol ug gibutang ibabaw sa tambol. Higtan kini ug mga pisi nga konektado sa duha ka lingin nga metal sa masigkatumoy. Unsa ka hugot hugoson sa tighimog tambol ang mga pisi? Depende kini sa tono nga buot niyang ipatungha. Samtang itono sa tighimo ang tambol, susihon niya kini matag karon ug unya pinaagig pagpatugtog sa iyang paboritong tempo.

Ang djembe nakalingaw dili lamang sa mga Aprikano kondili sa mga bisita usab. Sa pagkatinuod, kon makakita kag pasundayag sa hawod nga mga musikero, dili gayod nimo malimtan “ang tambol nga daghag dagway.”