Usa ka Talagsaong Pagbiyahe sa Haywey Num. 1

TINAMPO SA MAGSUSULAT SA PAGMATA! SA NORWAY

KADA gabii, sa tibuok tuig, mogikan ang usa ka barko sa siyudad sa Bergen, diha sa habagatan-kasadpang baybayon sa Norway, ug mopadulong sa amihanan alang sa 11 ka adlawng biyahe nga mga 4,500 ka kilometros. Molawig kini agi sa libolibong pulo ug ubay-ubay nga hiktin ug lagpad nga mga luok samtang kini mohapit nga magdalag mga pagkaon ug produkto ug mga pasahero sa kasiyudaran, kalungsoran, ug kabalangayan ubay sa gansangon ug maanindot nga kabaybayonan sa Norway.

Bisan tuod ang agianan sa dagat sa Norwegian Coastal Express giisip sa daghang tawo nga mao ang labing nindot nga biyahe sa tibuok kalibotan, ang Coastal Express may mapuslanong katuyoan​—ang pagdalag mga produkto, sulat, ug mga pasahero hangtod sa kataposang dunggoanan sa Kirkenes, nga layo na kaayo diha sa Arctic Circle.

Sa unsang paagi ang mga barko molawig nianang dagata, ilabina sa tingtugnaw sa dihang dili maagian ug barko ang dakong bahin sa rehiyon sa Artiko tungod sa yelo? Tungod sa posisyon niini, ang Norway apektado sa init nga katubigan nga moagos gikan sa North Atlantic Current ug sa dili-kaayo tugnawng hangin gikan sa kasadpan. Tungod niini ang klima sa Norway maoy kasarangan, nga dili kaayo  tugnaw sama sa iya sa labing layo nga amihanang rehiyon sa yuta. Sa pagkamatuod, ang mga dunggoanan sa Norway halos walay yelo, bisan sa tingtugnaw.

Nagsugod ang Usa ka Haywey sa Dagat

Hinapos sa ika-19ng siglo, sa gihunahuna nga ikonektar ang mga tawo sa nasod nga namuyo sa kabaybayonan pinaagig karsada, riles, o dagat, gipili ang usa ka agianan sa dagat. Apan bisan niadtong panahona, may mga suliran ang maong agianan, kay bisan pag ang dagat dili moyelo, peligroso ang paglawig sa magabii ug kon daotan ang panahon.

Tungod gayod sa panghanduraw ug sa determinasyon sa kapitan sa barko nga si Richard With, ang regular nga biyahe sa barko giinagurahan niadtong Hulyo 2, 1893. Niadtong adlawa, ang unang Coastal Express migikan sa Trondheim paingon sa Hammerfest, ang labing layo nga amihanang siyudad sa Uropa. Bisan pa sa dili-malaomong mga tagnatagna, ang serbisyo sa barko nagmalamposon. Ngani, sa ulahi kadto gipadak-an nga naglakip sa 34 ka dunggoanan gikan sa Bergen ngadto sa Kirkenes​—nga mga dunggoanan sa masigkatumoy hangtod karong adlawa. Tingali ang labing dakong pamatuod sa kalamposan​—ug pagkahinungdanon—​niining haywey sa dagat gibanaag sa dili-opisyal nga ngalang gihatag niana sa mga tawong nagpuyo ubay sa baybayon, nga mao, ang Haywey Num. 1.

Karong mga adlawa, ang Haywey Num. 1 gitadlas sa 11 ka modernong mga barko nga molawig sa kal-ang nga 24 oras. Apan tungod sa naarang-arang na gayong sistema sa mga karsada ug riles sa tren nga nagkonektar sa daghang lungsod ubay sa baybayon, ang katuyoan sa Coastal Express mausbawong nakiling sa turismo, nga madayag diha sa disenyo sa mga barko.

Inanayng Nadayag nga Matahom nga mga Talan-awon

Ang mga barko molawig sa ruta nga magdala kanila agi ilabina sa gilandongan nga katubigan. Busa, ang mga pasahero malingaw sulod sa 11 ka adlaw tungod sa matahom nga mga talan-awon sa Norway​—mahigalaong mga balangay diha sa malunhawng sibsibanan, mga balangay sa mga mangingisda sa daplin sa dagat, mga dagkong yelo, mga luok, kabukirang naputos ug niyebe, mga pangpang diin makita ang di-maihap nga kalanggaman sa dagat, kahibulongang mga busay, ug bisan mga balyena.

Ingong dugang bentaha, libreng makakanaog ang mga pasahero aron makatan-aw sa mga talan-awon inigdunggo sa mga barko. Pananglitan, sa lungsod sa Molde makatan-aw ka sa maanindot nga 87 ka naputos-ug-niyebe nga mga tuktok sa Romsdal Alps. Sa Ålesund ug Trondheim, ang mga bisita may mubong panahon sa pagsuroy, nga mahimong maglakip sa pagpaseyo sa kadalanan nga sa daplin niana naglumbay ang linaing arkitektura sa maong dapit. Sa pipila ka lungsod ang mga pasahero mopakyaw ug kotse ug unya mosakay pag-usab sa ilang barko sa sunod nga dunggoanan niini.

Inigbiya sa lungsod sa Bodø, ang Coastal Express moagi sa Vest Fjord ug mopaingon sa Lofoten Islands, nga 175-kilometros-gitas-on nga kapuloan nga daghag tuktok sa bukid ug mahigalaong mga balangay sa mga mangingisda. Ang pipila sa lagyong kapuloan sa Lofoten maoy mga katakotan lamang, batoon nga gagmayng mga pulo, ug batoong mga pangpang nga nanuybo sa dagat​—nga sa pipila ka kaso may timaan nga parola. Ang kapuloan puy-anan usab sa pipila ka labing dagkong mga kolonya sa kalanggaman sa dagat, lakip ang mga kanaway, tern, mga patong eider, puffin, murre, cormorant, Atlantic kittiwake, razor-bill ug, panagsa, storm petrel. Milyonmilyon ang maong mga langgam.

Kada tingtugnaw, ang dagat palibot sa Lofoten makisaw tungod sa mga sakayan sa pangisda nga manikop ug skrei, nga usa ka bakalaw. Ilado usab ang maong dapit tungod sa mga balyena. Malingaw kaayo ang mga pasahero sa dihang ang mga balyena moluksolukso ug mobugag tubig nga makita gikan sa barko!

Sa ting-init, ang Coastal Express molawig sa laing ruta paingon sa Troll Fjord. Hiktin kaayo ug pangpangon ang entrada sa maong luok nga samag ikaw makapangab-ot gikan sa barandilya sa barko ug makahikap sa habog ug lapad nga bato. Dili mopito ang timonil sa barko kay basin ug modahili ang ubang kabatoan! Kay ang naputos-sa-yelo nga mga tuktok sa bukid anaa man sa luyo, ikaw may talagsaong higayon sa pagletrato niining bahina sa baybayon!

Human makahapit sa ubay-ubay pang siyudad ug kabalangayan sa mga mangingisda, ang mga barko moliko paingon sa silangan, nga mopaingon sa usa ka bahin sa kabaybayonan nga maoy labing bililhong bahin sa biyahe alang sa daghang pasahero. Pananglitan, gikan sa dunggoanan sa Honningsvåg,  ang mga pasahero mahimong mosuroy ngadto sa North Cape, diin ang pangpang nagbarog nga halos tul-id nga mga 300 metros gikan sa Dagat Artiko, nga mohatag ug maanindot kaayong mga talan-awon.

Modunggo ang Coastal Express sa Kirkenes, nga amihanang pantalan niini, sa pipila ra ka oras una mosugod sa biyahe pauli sa Bergen. Sa biyahe pahabagatan ang mga pasahero malingaw sa pagtan-aw sa mga talan-awon nga mahimong nasayloan nila samtang nahikatulog sa biyahe paingon sa amihanan. Pananglitan, sa Arctic Circle ang usa ka tawo makakita sa sobra ka dakong lapad nga yelo sa Svartisen, nga mga 370 ka kilometro kuwadrado ang gitabonan niini. Unya ang mga barko moagi sa nindot nga kutay sa kabukiran nga ginganlan ug Pito ka Managsoong Babaye ug moagi sa Torghatten, nga usa ka nagyaka, lingin nga bukid nga gitadlasan ug dako nga kinaiyanhong tunel, busa ang dagway niana daw kalo nga gibangagan ang tuktok. Tali sa mga lungsod sa Måløy ug Florø, ang barko moagi sa daplin sa Hornelen, nga usa ka 860-metro-gihabogon nga bukid nga titip kaayong nagtuybo gikan sa dagat mao nga ang timonil dili usab mopito dinhi kay basin ug modahili ang ubang kabatoan.

Adlaw sa Tungang-Gabii ug Gabii sa Artiko

Ang mga turista nga mobiyahe sa ting-init makasinati sa way-hunong nga kahayag sa adlaw sa halos tibuok biyahe. Sa pagkatinuod, ang kinadak-ang bahin sa Haywey Num. 1 anaa sa “yuta sa adlaw sa tungang-gabii,” amihanan sa Arctic Circle. Panahon sa ting-init dinhi, ang adlaw  mosilang sa tibuok gabii. Sa North Cape, pananglitan, ang adlaw dili mosalop sulod sa halos 12 ka semana!

Ang mga tigbiyahe sa tingtugnaw makasinati sa katugbang​—hataas nga gabii sa Artiko. Apan ang tingtugnaw may kaugalingong katahom sa dihang ang langit, dagat, kabukiran, ug niyebe digoon sa bugnawong mga kolor sa kilomkilom samtang magsingabot ang adlaw, apan dili makasubang sa kapunawpunawan. Dugang pa, sa tingtugnaw ang kalangitan mahimong labing nindot nga paluyo sa usa sa labing talagsaong mga pasundayag​—ang bantogang aurora borealis, o amihanang kahayag. Sa dihang ang kahanginan nga may mga abog nga kargadog enerhiya gikan sa adlaw makaabot sa kalangitan sa Artiko, ang kahayag nga berde ug dalagon-berde, usahay pulahon, motadlas sa kalangitan nga naputos sa kabituonan ingong katingalahang samag mga laso ug kortina nga mobawog, mokidlapkidlap, ug mobalodbalod sa kaugalingon nga kosmikong ritmo niini.

Hinuon, dili kinahanglang mosakay ka ug Coastal Express aron malingaw sa pagtan-aw nianang daghang matahom nga mga talan-awon. Tungod sa gipadak-ang sistema sa mga karsada ug riles, ang dakong bahin sa Norway matan-aw usab sa bentana sa kotse o tren. Alang niadtong gamay rag kuwarta, mas barato kanang mga sakyanana. Bisan pa niana, bisan kon unsang rutaha ang imong pilion, segurado ang usa ka butang​—dili ka gayod pul-an sa inanayng mga talan-awon nga mausab sa matag kilometro ug matag yugto sa panahon ubay sa nindot nga kabaybayonan sa Norway.

[Mapa sa panid 13]

(Alang sa aktuwal nga pagkahan-ay, tan-awa ang publikasyon)

PINLANDIA

SWEDEN

NORWAY

OSLO

Agianan sa dagat

▿ ▵ Bergen

▿ ▵ Florø

▿ ▵ Mȧløy

▿ ▵ Ȧlesund

▿ ▵ Molde

▿ ▵ Trondheim

ARCTIC CIRCLE

Monyumento diha sa Arctic Circle

▿ ▵ Bodø

▿ ▵ Lofoten Islands

Troll Fjord

▿ ▵ Tromsø

▿ ▵ Hammerfest

▿ ▵ Honningsvȧg

▿ ▵ Kirkenes

[Credit Line]

Based on map: Hurtigruten

 [Hulagway sa panid 14]

Sa Troll Fjord, nga gilibotan sa mga tuktok sa Alps

[Credit Line]

TO-FOTO AS, Harstad

[Hulagway sa panid 15]

Ang Lofoten Islands maoy puy-anan sa daghang langgam sa dagat nga naglakip sa mga kanaway, bagag-sungo nga mga murre, ug mga puffin

[Hulagway sa panid 16]

Ang Haywey Num. 1 magsugod sa Bergen

[Hulagway sa panid 16]

Monyumento diha sa Arctic Circle

[Hulagway sa panid 16]

Adlaw sa tungang gabii

[Credit Line]

TO-FOTO AS, Harstad

[Hulagway sa panid 16, 17]

Ang Pito ka Managsoong Babaye

[Credit Line]

Per Eide

[Hulagway sa panid 17]

Balangay sa baybayon sa mangiob nga tingtugnaw

[Hulagway sa panid 17]

Aurora borealis, ang amihanang kahayag

[Credit Line]

© TO-FOTO AS, Harstad

[Hulagway sa panid 17]

Biyahe matapos sa Kirkenes

[Credit Line]

Hallgeir Henriksen

[Picture Credit Line sa panid 13]

Nancy Bundt