Ang Hunahuna sa Bibliya

Likayi ang Makadaot nga Sinultihan

“Gikan sa mao ra nga baba nagagula ang pagdayeg ug ang pagtunglo. Mga igsoon ko, dili angay nga kining mga butanga magpadayon nga mahitabo nga ingon niini.”​—SANTIAGO 3:10.

ANG katakos sa pagsulti maoy usa ka talagsaong kinaiya nga nagpalahi kanato sa mga mananap. Ikasubo, sayop nga gigamit sa uban kining maong gasa. Ang mga insulto, pamalikas, pasipala, bastos ug malaw-ay nga pinulongan makasakit​—usahay labaw pa kay sa pisikal nga mga kadaot. “Adunay nagapamulong nga walay paghunahuna sama sa mga dunggab sa espada,” nag-ingon ang Bibliya.​—Proverbio 12:18.

Nagkadaghang tawo ang naanad na nga mamalikas. Ang mga eskuylahan nagtaho nga midaghan ang paggamit sa mga kabataan ug malaw-ay nga pinulongan. Apan, ang uban nangangkon nga ang makasakit nga sinultihan makaayo kon gamiton sa pagpahungaw sa gibati. Usa ka estudyante sa political science misulat: “Ang malaw-ayng pulong gamiton lamang kon kulang ug puwersa ang ordinaryong mga pulong aron ikapahungaw ang atong tinuod nga gibati.” Angay bang lantawon sa mga Kristohanon ang makasakit nga sinultihan  nga normal lang? Unsay panglantaw sa Diyos bahin niana?

Kasilagi ang Malaw-ay nga Pagpanistis

Ang paggamit ug malaw-ay nga pinulongan dili usa ka bag-ong butang. Matingala ka ba sa dihang masayod nga ang mga tawo malaw-ay na ug sinultihan panahon pa sa mga apostoles, duolan sa 2,000 ka tuig kanhi? Pananglitan, morag ang pipila diha sa kongregasyon sa Colosas law-ayg sinultihan kon masuko. Basin mosulti silag law-ay nga sinultihan aron sa pag-atake o pagpasakit sa uban nga tinuyo, tingali ingong pagbalos. Sa susama, daghang tawo karon malaw-ay ug sinultihan tungod sa pagsilaob sa kasuko. Busa, ang sulat ni Pablo sa mga taga-Colosas hinungdanon sa atong panahon. Si Pablo misulat: “Isalikway gayod kining tanan gikan kaninyo, kapungot, kasuko, pagkadaotan, mapasipalahong sinultihan, ug malaw-ayng pulong gikan sa inyong baba.” (Colosas 3:8) Tin-aw, ang mga Kristohanon gitambagan sa paglikay sa pagsilaob sa kasuko ug sa pagsultig malaw-ay nga maoy kasagarang moduyog sa kasuko.

Tinuod, daghan ang mosultig malaw-ay nga walay intensiyon nga mangatake o mangdaot sa uban. Lagmit, ang malaw-ay nga pinulongan sagad gamiton sa dili-mahunahunaong paagi. Ang mangil-ad nga mga pulong sa ingon nahimo nang bahin sa inadlaw-adlaw nga sinultihan. Ang uban maglisod pa gani sa pagpakigsulti kon dili mamalikas. Kasagaran, mosulti pa ganig malaw-ay ang uban aron magpakatawa. Apan angay ba natong isipon ang malaw-ay nga pagpanistis ingong dili kaayo grabe nga kasaypanan? Tagda ang mosunod.

Ang malaw-ay nga pagpanistis maoy mangil-ad nga pinulongan nga gituyo aron sa paglingaw sa uban. Sa pagkakaron ang malaw-ay nga pagpanistis kasagaran may kalabotan sa sekso. Ug daghang tawo nga nag-isip sa ilang kaugalingon nga desente malingaw nianang matanga sa pinulongan. (Roma 1:​28-​32) Nan, dili ikatingala nga ang normal ug dili-normal nga panggawi sa sekso maoy ulohan sa daghang propesyonal nga mga komedyante. Ang malaw-ay nga pagpanistis gipakita diha sa daghang pelikula maingon man sa mga programa sa telebisyon ug sa radyo.

Ang Bibliya may ikasulti bahin sa malaw-ay nga pagpanistis. Si apostol Pablo misulat sa mga Kristohanon sa Efeso: “Ang pakighilawas ug ang tanang matang sa kahugawan o kadalo dili gayod angay hisgotan sa inyong taliwala, ingon nga nahiangay sa mga balaan; ni ang makauulaw nga panggawi ni binuang nga sinultihan ni malaw-ay nga pagpanistis, mga butang nga dili angay.” (Efeso 5:​3, 4) Tin-aw nga ang malaw-ay nga pinulongan, bisag unsa pay tuyo, makapasuko sa Diyos. Kini daotan. Kini maoy sinultihan nga makadaot.

Hait nga mga Pulong nga Dili Makapahimuot sa Diyos

Ang makadaot nga sinultihan naglakip dili lamang sa malaw-ay nga pinulongan. Ang mga insulto, pangantalita, pagbiaybiay, ug grabeng pagsaway makapasakit gayod. Tinuod nga kitang tanan makasala pinaagi sa atong dila, ilabina sa palibot nga kaylap ang pangantalita ug paglibak. (Santiago 3:2) Bisan pa niana, dili angay nga mosundog ang tinuod nga mga Kristohanon sa panglantaw nga ang maabusohong sinultihan normal lang. Klarong gipakita sa Bibliya nga supak si Jehova nga Diyos sa tanang sinultihan nga makadaot.

Pananglitan, diha sa basahon sa Bibliya nga Ikaduhang Hari, kita dunay mabasa bahin sa usa ka grupo sa mga batan-on nga nagbugalbugal kang manalagnang Eliseo. Ang asoy nag-ingon nga sila “nagyagayaga kaniya ug nagsigeg ingon kaniya: ‘Tungas, upaw! Tungas, upaw!’” Si Jehova, kinsa nakabasa sa kasingkasing niining mga bataa ug nakakita sa ilang daotang tuyo, nag-isip nga dakong sala ang ilang pagyagayaga. Ang asoy nagsugilon nga gipapatay sa Diyos ang 42 ka bata tungod sa ilang pagyagayaga.​—2 Hari 2:​23, 24.

Ang katawhan sa Israel “nagpadayon sa pagbugalbugal sa mga mensahero sa matuod nga Diyos ug nagtamay sa iyang mga pulong ug nagyagayaga sa iyang mga manalagna, hangtod nga ang kaaligutgot ni Jehova midangat batok sa iyang katawhan, hangtod nga wala nay pagkaayo.” (2 Cronicas 36:16) Bisan tuod nga ang pangunang hinungdan nga nasuko ang Diyos maoy tungod sa idolatroso ug masukihon nga dalan sa iyang katawhan, angay tagdon nga espesipikong gihisgotan sa Bibliya ang ilang pagyagayaga ngadto sa mga manalagna sa Diyos. Kini nagpasiugda nga supak gayod ang Diyos sa maong panggawi.

Busa, ang Bibliya nagtambag sa mga Kristohanon: “Ayaw kasab-i ang usa ka tigulang nga lalaki.”  (1 Timoteo 5:1) Kining maong prinsipyo mapadapat sa atong pagpakiglabot sa matag usa. Ang Bibliya nagdasig kanato “nga dili magsultig daotan mahitungod kang bisan kinsa, dili palaaway, makataronganon, magpasundayag ug bug-os nga kalumo sa tanang tawo.”​—Tito 3:2.

Pagpugong sa Atong mga Ngabil

Usahay, lisod pugngan ang pagsultig sakit ngadto sa uban. Kon dunay nakasala kanato, tingali bation nato nga hustong balosan ug masakit nga mga pulong ang nakasala​—sa iyang atubangan o pinaagig paglibak kaniya. Bisan pa niana, suklan sa mga Kristohanon ang maong tinguha. Ang Proverbio 10:19 nag-ingon: “Sa daghang mga pulong tino nga adunay kalapasan, apan siya nga nagapugong sa iyang mga ngabil nagalihok nga maalamon.”

Ang mga manulonda sa Diyos naghatag ug maayong panig-ingnan. Nasayod sila sa tanang kasaypanan nga gihimo sa mga tawo. Bisan pag ang mga manulonda mas labaw kay sa tawo sa kusog ug sa gahom, wala nila akusaha ang mga tawo pinaagig mapasipalahong mga pulong, nga “wala magbuhat niana tungod sa pagtahod kang Jehova.” (2 Pedro 2:11) Kay nasayod nga ang Diyos bug-os nahibalo sa mga kalapasan sa matag usa ug bug-os nga may katakos sa pagtul-id sa mga butang, ang mga manulonda nagpugong sa ilang mga ngabil. Si Miguel, nga pangulo sa tanang manulonda, milikay sa paggamit ug mapasipalahong mga pulong, bisan batok sa Yawa.​—Judas 9.

Ang mga Kristohanon maningkamot sa pagsundog sa mga manulonda. Mosunod sila sa gitambag sa Bibliya: “Ayaw balosi si bisan kinsa ug daotan tungod sa daotan. Pagtagana ug maayong mga butang sa atubangan sa tanang tawo. Kon mahimo, kutob sa inyong maarangan, makigdinaitay sa tanang tawo. Ayaw kamo pagpanimalos, mga hinigugma, kondili hatagig dapit ang kapungot; kay nahisulat: ‘Akoa ang panimalos; ako magabalos, nag-ingon si Jehova.’”​—Roma 12:17-19.

Makaiikag, bisan ang tonada ug gikusgon sa atong tingog makapasamot sa sakit nga mga pulong nga atong isulti. Kasagaran na nga ang mga bana ug asawa makapasakit sa usag usa pinaagig pagsininggitay. Sagad singkahan sa daghang ginikanan ang ilang mga anak. Hinunoa, dili kinahanglan nga kita mosinggit sa dihang mopahayag sa atong gibati. Ang Bibliya nag-awhag kanato: “Isalikway ninyo ang tanang mapangdaot nga kayugot ug kasuko ug kapungot ug sininggitay ug mapasipalahong sinultihan.” (Efeso 4:31) Ang Bibliya nag-ingon usab nga “ang ulipon sa Ginoo dili kinahanglang makig-away, kondili kinahanglang magmalumo sa tanan.”​— 2 Timoteo 2:24.

Mga Pulong nga Makaayo

Tungod kay kaylap ang maabusohon ug malaw-ay nga sinultihan karon, ang mga Kristohanon angay nga may pamaagi sa pagsukol niining makadaot nga impluwensiya. Ang Bibliya nagtagana ug maayong pamaagi, nga mao, ang paghigugma sa atong silingan. (Mateo 7:​12; Lucas 10:27) Ang tiunay nga kabalaka ug gugma alang sa silingan motukmod kanato sa paggamit kanunay ug mga pulong nga makaayo. Ang Bibliya nag-ingon: “Kinahanglang walay mangil-ad nga mga sulti nga mogula gikan sa inyong baba, kondili kanang bisan unsang sulti nga maayo nga makapalig-on sumala sa gikinahanglan, aron makahatag kinig kaayohan sa mga magapatalinghog.”​—Efeso 4:29.

Dugang pa, ang pagsilsil sa Pulong sa Diyos diha sa atong hunahuna makatabang kanato sa paglikay sa sinultihan nga makadaot. Ang pagbasa ug pagpamalandong sa Balaang Kasulatan makatabang kanato sa ‘pagsalikway sa tanang kahugawan.’ (Santiago 1:21) Oo, ang Pulong sa Diyos makaayo sa atong hunahuna.