Nagmartsa nga Kasundalohan!

“Nagpuyo kami sa usa ka baryo sa Belize nga gikamulo pag-ugmad ug gipalibotan ug daghang tanom. Usa ka buntag niana sa mga alas nuybe, ang among balay gisulong ug kasundalohan. Ang hilabihan ka daghang olmigas nanulod sa ilalom sa pultahan ug agi sa tanang liki, nga nangitag makaon. Ang among mahimo lamang mao ang pagbiya sa among balay sulod sa usa o duha ka oras samtang nanulod ang mga olmigas. Pagbalik namo, nawala na ang tanang insekto sa balay, apil ang mga olmigas.”

ALANG SA DAGHANG TAWO nga namuyo diha sa mainit nga mga nasod sama sa Belize, kini maoy naandang panghitabo ug gidahom na. Kini maoy usa ka paagi aron mawala ang mga peste sa balay sama sa mga uk-ok ug ubang makadaot nga mga insekto. Ug hinlo usab ang agi niini.

Makaiikag nga ang mga olmigas nga gihisgotan dinhi ginganlag mga sundalong olmigas tungod sa ilang samag-sundalong estilo sa kinabuhi ug mga kalihokan. * Imbes magtukod ug mga balayan, kining naglaaglaag nga mga sundalo, nga gatosan ka libo ang gidaghanon, maghimog temporaryong mga puy-anan, nga ang daghan kaayong olmigas maglanggikit sa ilang mga bitiis aron mapormang buhing salipod palibot sa hara ug sa mga anak niini. Gikan niining temporaryong puy-anan ang taas nga mga linya sa manulong nga mga grupo sa olmigas mangitag pagkaon, nga gilangkoban sa mga insekto ug gagmayng mga linalang, sama sa mga tabili. Ang mga lider sa manulong nga mga olmigas mopakitag mga lihok nga daw moatake sa mga kilid aron malit-ag ang dakponon. Mahitabo kini sa dihang ang nag-unang obrerong mga olmigas manuko sa paglakaw ug mohunong sa pag-abante, tungod kay walay masundan nga baho. Ang mga olmigas sa likod mopursigir sa pag-abante, ug magbungdo ang ubang mga bahin sa unahan, nga moresulta sa sunodsunod nga mga pag-abante nga morag moatake sa duha ka kilid sa kaaway.

Ang kalihokan sa mga sundalong olmigas maoy 36-ka-adlaw nga siklo, nga manulong sa mga 16 ka adlaw ug dayon magpuyo sulod sa 20 ka adlaw, nga nianang panahona mangitlog ang hara nga olmigas. Human niana, ang kolonya sa mga olmigas manulong na usab tungod kay gigutom. Sa kadaplinan sa maong mga linya sa nagmartsang mga olmigas, nga mga 10 metros ang gilapdon, anaa ang nangalagiw nga mga lawalawa, tanga, bakokang, baki, ug mga tabili nga gisundan sa mga langgam, nga maoy motukob niini nga mga kagiw apan dayag nga dili motukob sa mga olmigas.

Gihubit nga “sa kinaiyanhon maalamon” diha sa Bibliya sa Proverbio 30:​24, 25, ang mga olmigas maoy usa sa mga katingalahan sa kalalangan.

[Footnote]

[Hulagway sa panid 31]

Sundalong olmigas

[Credit Line]

© Frederick D. Atwood

[Hulagway sa panid 31]

Nagpormag taytayan pinaagi sa paglanggikit sa ilang mga bitiis

[Credit Line]

© Tim Brown/www.infiniteworld.org