Mga Batan-on Nangutana . . .

Nganong Bation Ko man nga Kinahanglan Akong Magmahingpit?

“Sanglit ang akong amahan maoy usa ka magtutudlo, gidahom sa tanan nga makuha nako ang kinatas-ang grado sa tanang subject. Usahay maghilak ako hangtod makatulog.”​—Leah. *

“Ako maoy usa ka tawong mahingpiton. Kinahanglang ako ang kinahaworan sa usa ka butang o buhaton kana sa lahi gayod nga paagi kay sa uban kay kon dili, wala nay pulos ang paghimo niana.”​—Caleb.

GIBATI mo ba nga kinahanglang kanunay kang magmahingpit? Kanunay ka bang mabalaka nga bisag giunsa nimo pagpaningkamot, wala ka gayod matagbaw sa imong nahimo? Dili ka ba makadawat sa bisan unsang matang sa pagpanaway? Kon dili na magkadimao ang mga butang, basolon ba nimo ang imong kaugalingon, nga mag-akusar sa imong kaugalingon ingong hungog, ubos nga matang, o walay pulos? Kon gusto nimong buhaton ang usa ka butang sa maayong paagi, gibati mo bang ikaw na lay mangunay sa paghimo niana? Nahadlok ka ba usahay sa kapakyasan nga ikaw maglangaylangay o wala nay mahimo?

Komosta ang imong mga pakiglabot sa uban? Nakaplagan ba nimong wala ka nay higala tungod kay walay laing tawo diha sa imong palibot nga nakapasar sa imong sukdanan sa kahingpitan? Maglagot ka ba pag-ayo sa mga kapakyasan ug mga kahuyangan sa uban? Kon ang tubag sa bisan hain sa maong mga pangutana maoy oo, nan ikaw tingali nakigbisog sa usa ka butang nga gitawag ug pagkamahingpiton. Ug kon mao kana ang kahimtang, wala ka mag-inusara. Ang maong kinaiya komon sa mga batan-on​—ilabina taliwala sa mga batan-ong may talagsaong abilidad o malamposon kaayong mga batan-on gumikan sa kinaugalingong paningkamot. *

Unsay hinungdan sa pagkamahingpiton? Ang mga tigpanukiduki adunay mga pamanabana lamang. Ang librong Perfectionism​—What’s Bad About Being Too Good? nagpaila: “Ang pagkamahingpiton dili usa ka sakit; wala ka matakboyi niana. Ang pagkamahingpiton dili panulondon; wala ka matawo uban niana. Busa sa unsang paagi ikaw nahimong usa ka tawong mahingpiton? Ang ubang mga eksperto nagtuo nga ang pagkamahingpiton naugmad sa panahon sa pagkabata. Ang kombinasyon sa pagpit-os sa pamilya, pagpit-os sa kaugalingon, pagpit-os gikan sa mga tawo nga imong kahugoyhugoy, pagpit-os gumikan sa gihubit sa media nga mga tawong ‘hingpit,’ ug dili-realistikanhong mga sulondan maoy puwersadong impluwensiya nga nagtukmod sa pipila ka tawo nga mabalaka, mobating sad-an, ug motrabaho pag-ayo sa tibuok nilang kinabuhi.”

Bisag unsa pay hinungdan niana, ang panginahanglan nga kanunayng magmahingpit makadaot sa imong kinabuhi. Atong susihon pag-ayo ang pagkamahingpiton ug kon nganong makadaot kini kanimo.

 Unsay Pagkamahingpiton?

Ang pagkamahingpiton naglangkit ug labaw pa kay sa pagpaningkamot lamang nga mohawod o magpasigarbo sa usa ka trabaho nga maayong pagkabuhat. Kon buot hunahunaon, diha sa Proverbio 22:​29, ang Bibliya nagdayeg sa usa ka tawo nga “hanas sa iyang buhat.” Ang Bibliya paborableng naghisgot usab sa daghang indibiduwal nga nakaugmad ug nagkalainlaing mga kahanas sa usa ka dakong sukod. (1 Samuel 16:18; 1 Hari 7:​13, 14) Busa maayo ang pagpaningkamot nga mohawod, nga magbutang ug taas apan realistikanhong mga tumong. Sa ingon ‘ipahinabo sa usa nga ang iyang kalag makapahimulos ug maayo sa iyang kahago.’​—Ecclesiastes 2:24.

Apan, ang tawong mahingpiton dili makapahimulos sa maong katagbawan. Ang iyang panglantaw sa kalamposan dili gayod maayo. Sumala sa pipila ka eksperto, ang pagkamahingpiton maglakip sa “dili-makab-ot nga mga tumong (nga mao ang kahingpitan), ug ang kanunayng kakulang sa katagbawan, bisag maayo pa ang pagbuhat niana.” Tungod niana, ang pagkamahingpiton maoy “usa ka balikbalik nga tinubdan sa kahigwaos, nga kasagarang makapahimo sa indibiduwal nga mobating pakyas.” Busa ang usa ka basahon naghubit sa pagkamahingpiton nga “dili-makataronganong pagtuo nga ikaw ug/o ang imong palibot kinahanglang hingpit.” Kini maoy “kaylap kaayong tinamdan nga bisag unsa pay imong buhaton sa kinabuhi kinahanglang magmahingpit gayod nga walay sayop, sipyat, o mga panagsumpaki.”

Apan dili ba nag-ingon man si Jesus: “Kamo kinahanglang magmahingpit, ingon nga ang inyong langitnong Amahan hingpit”? (Mateo 5:48) Oo, apan si Jesus wala mag-ingon nga ang usa kinahanglang magmahingpit sa bug-os nga diwa. Gani, ang Bibliya nagtudlo nga “ang tanan nakasala ug wala makaabot sa himaya sa Diyos.” (Roma 3:23) Nan, unsa may gipasabot ni Jesus? Sa Bibliya ang pulong “hingpit” dunay ideya sa pagkahimong bug-os. (Mateo 19:21) Sa dihang miingon si Jesus nga kita kinahanglang magmahingpit, naghisgot siya sa gugma ug nagdasig sa iyang mga sumusunod nga magmabug-os pa sa ilang gugma. Sa unsang paagi? Pinaagi sa pagpasangkad sa ilang gugma nga maglakip pa gani sa ilang mga kaaway. Ang magsusulat sa Bibliya nga si Lucas nagsulat bahin kang Jesus nga nag-ingon: “Magpadayon sa pagkamaluluy-on, maingon nga maluluy-on ang inyong Amahan.”​—Lucas 6:36.

Ang mga tawong mahingpiton, hinunoa, makigbisog uban sa sayop nga panghunahuna nga posibleng magmahingpit sa bug-os nga diwa. Busa dako kaayo silag mga panahom sa ubang mga tawo. Sumala pa sa librong Never Good Enough​—Freeing Yourself From the Chains of Perfectionism, ang mga tawong mahingpiton maoy “mga tawong nahigawad kon giunsa tingali pagbuhat sa uban ang ilang mga trabaho . . . Sa ilang panglantaw, ang mga tawo libot kanila wala magpakabana sa pagbuhat ug usa ka maayong trabaho, ni mapasigarbohon sa ilang ginabuhat.”

Si Carly, pananglitan, hawod sa klase, tungod kay nalista siya diha sa programa alang sa mga estudyante nga may talagsaong abilidad. Apan, bahin sa personal nga mga pakiglabot siya dili kaayo malamposon. Tungod kay gusto niyang magmahingpit ang tanang butang, nawala kaniya ang kadaghanan sa iyang mga higala. “Nagtuo ako nga sobra ra kaayo ang ilang pagkadili-hingpit,” siya miingon.

Ang uban tingali mangitag kahingpitan, dili gikan sa uban, kondili gikan sa ilang kaugalingon. Ang librong Never Good Enough nagpatin-aw nga ang maong mga tawo mobati nga “sila o ang ilang mga lihok dili pa gayod igo . . . , ug [sila] ilabinang nabalaka kon unsay pag-isip sa uban bahin kanila.”

Ang Suliran sa Pagsulay nga Mahimong Hingpit

Busa, inay maayo ug mapuslanon, ang pagpangitag kahingpitan napamatud-ang dili-maayo ug makadaot. Ug halayo sa pagpasiugda ug pagkalabaw, ang maong panglantaw sagad makahatag ug kapakyasan. Ang usa ka Kristohanon nga ginganlag Daniel  nahinumdom sa iyang taas nga pagpangandam alang sa binaba nga presentasyon nga giasayn kaniya nga ihatag diha sa usa ka tunghaan sa usa ka lokal nga Kingdom Hall sa mga Saksi ni Jehova. Daghang naminaw kaniya ang nakadayeg nga maayo kaayo ang iyang gihimo. Dayon si Daniel nakadawat ug pipila ka mataktikanhon, mapuslanon nga mga sugyot gikan sa instruktor. Ang Bibliya nagdasig kanato sa ‘pagpatalinghog sa tambag ug sa pagdawat sa disiplina.’ (Proverbio 19:20) Apan inay dawaton ang mapuslanong pagsaway, gibati ni Daniel ang kapakyasan. “Gusto kong mag-inusara,” nahinumdom siya. Wala siya makatulog sulod sa daghang semana.

Busa, ang pagkamahingpiton makababag sa proseso sa pagkakat-on. Diha sa usa ka artikulo nga mitungha sa usa ka Web site nga naghatag ug kasayoran bahin sa mga batan-on, usa ka batan-ong dalaga nga ginganlag Rachel misulat: “Sa dihang mitungha ako sa hayskul determinado akong maningkamot. Kanunay akong makakuhag taas kaayo nga grado ug wala gayod ako makakitag katarongan nga mausab kana.” Apan si Rachel wala madugay nakakaplag nga nalisdan siya sa algebra ug nakakuha “lamang” ug dili kaayo taas nga grado. “Alang sa uban maayo na kadtong gradoha,” matod ni Rachel, “apan alang nako . . . kaulawan kadto. Misugod ako sa pagkahadlok ug pagkabalaka . . . Nahadlok akong magpatabang sa akong magtutudlo tungod kay naghunahuna ako nga kon angkonon nako nga nagkinahanglan kog tabang maylabot sa akong homwork, nagpasabot kana nga wala nako kana masabti. . . . Usahay hapit na nakong kombinsihon ang akong kaugalingon nga mas maayo pang mamatay kay sa mahagbong.”

Tungod kay nagpadala sa kahadlok nga mapakyas, ang ubang mga batan-on naghunahuna pa ganing maghikog. Maayo na lang, ang kadaghanan sa mga batan-on wala maghunahuna sa paghimo sa maong hinanaling mga lakang. Apan sumala sa namatikdan sa eksperto sa mental nga kahimsog nga si Sylvia Rimm, sulayan tingali nila ang paglikay sa kapakyasan pinaagi sa dili gayod paghimo niana. Matod pa ni Rimm, ang ubang mga mahingpiton “dili mohatag sa ilang mga asaynment, dili sila mapasigarbohon sa ilang trabaho, makalimot sila sa ilang mga homwork, daghan silag pasumangil.”

Sa laing bahin, ang ubang mga batan-on mahimong maghinobra sa pagpasalig sa ilang kaugalingon nga molampos sila. “Mamulaw ko sa gabii nga magbuhat sa mga proyekto sa eskuylahan aron mahimo kini sa hingpit nga paagi,” miangkon si Daniel. Ang problema mao nga ang maong mga paghinobra kasagaran dili mabungahon. Ang nagduka nga estudyante mas dakog kalagmitan nga dili maayog agi.

Busa, dili ikatingala nga ang pagkamahingpiton gilangkit sa balikbalik nga kasuko, ubos nga pagtamod sa kaugalingon, pagkasad-an, pagkanegatibog panglantaw, mga abnormalidad labot sa pagkaon, ug depresyon. Apan, ang labing seryoso sa tanan mao nga ang pagkamahingpiton makadaot sa usa sa espirituwal nga paagi. Pananglitan, ang Bibliya nagsugo sa mga Kristohanon sa pagpahayag sa ilang pagtuo ngadto sa uban. (Roma 10:10; Hebreohanon 10:​24, 25) Apan, ang usa ka batan-on nga ginganlag Vivian dili mokomento panahon sa Kristohanong mga tigom tungod sa kahadlok nga dili niya ikapahayag ang iyang kaugalingon sa tin-aw nga paagi. Usa ka batan-ong babaye nga ginganlag Leah nagpahayag sa susamang mga kahadlok. Siya nag-ingon: “Kon makasulti akog sayop, ang uban makahunahuna ug sayop nga konklusyon bahin kanako. Busa dili na lang ako mokomento.”

Nan, tin-aw nga ang panginahanglang magmahingpit maoy makadaot ug dili maayo. Ug kon anaa kanimo ang bisan unsang mga kinaiya nga gihubit niining artikuloha, makita tingali nimo ang panginahanglan sa paghimog pipila ka kausaban sa imong panghunahuna. Ang umaabot nga artikulo maghisgot kon unsaon nimo paghimo kana.

[Mga footnote]

[Hulagway sa panid 12]

Ang kahadlok nga mapakyas magpugong sa ubang mga batan-on sa paghuman sa mga asaynment

[Hulagway sa panid 13]

Ang pagkamahingpiton makapatunghag depresyon ug ubos nga pagtamod sa kaugalingon