Ang Krisis nga Giatubang sa mga Mag-uuma

SI Richard nagdaro sa mao gihapong umahan nga gitikad sa iyang apohan sa tuhod mga 100 ka tuig na kanhi. Bisan pa niana, sa 2001 kining Canadianong mag-uuma mao ang una sa upat ka kaliwatan sa iyang pamilya nga wala makaani. Ang umahan gihampak sa hulaw. Tungod kay barato ra ang palit sa iyang abot sa miaging mga tuig ug miusbaw ang gasto sa produksiyon, misamot ang iyang kaguol. Sa kahigawad, miingon si Richard: “Nagkagrabe ang situwasyon ug walay kasulbaran.”

Didto sa Corn Belt sa Tinipong Bansa, si Larry adunay uma nga gipanag-iya sa iyang pamilya sulod sa 115 ka tuig. “Gibati nako nga akong responsibilidad ang pagpadayon sa pag-uma, nga moganansiya gikan niana . . . , ug wala nako mahimo kana,” matod niya. Si Larry ug ang iyang asawa nawad-an sa ilang uma.

Dili kay si Larry ug Richard lang ang nag-atubang niining malisod nga situwasyon. Sa Britanya ang pagdagsang sa foot-and-mouth disease taliwala sa mga kahayopan sa uma nagpahinabo ug dakong pinansiyal ug emosyonal nga kadaot sa mga mag-uuma. Ang usa ka balita nag-ingon: “Ang adlaw-adlaw nga pagkinabuhi diha sa usa ka uma sa Britanya​—bisan kanang wala maabti sa sakit​—natugob sa kabalaka, pagbating nag-inusara, ug hilabihang paningkamot nga makalikay sa mga nautangan.” Diha sa pipila ka kabos nga mga nasod, ang gubat, hulaw, kusog nga pag-uswag sa populasyon, ug daghan pang ubang mga hinungdan maoy nakaingon nga napakyas ang mga paningkamot sa mga mag-uuma. Ang mga gobyerno napugos sa pagpalit ug pagkaon sa laing nasod​—pagkaon nga dili maabot sa daghang pamilya.

 Busa, ang mga problema sa mga mag-uuma dunay kaylap nga epekto. Bisan pa niana, pipila lang ka tawo nga nagpuyo sa mga siyudad ang naghunahuna sa mga suliran sa pagpanguma. Duolan sa 50 ka tuig kanhi, si Presidente Dwight D. Eisenhower sa T.B. haom nga miingon: “Ang pag-uma sayon kaayong tan-awon kon nagtrabaho ka sa opisina ug layo ka kaayo sa umahan.” Ang mga mag-uuma karon mibati usab nga kadaghanan sa mga tawo ang walay kalibotan sa agrikultura ug sa hinungdanong papel sa mga mag-uuma. “Morag wala kita magpakabana kon asa gikan ang atong pagkaon,” mireklamo ang usa ka Canadianong mag-uuma. “Sa wala pa pusta ang pagkaon ug wala pa kini ibutang sa estante sa tindahan, daghan nang tawo ang dunay bahin sa pagpatungha niana.”

Tungod kay kitang tanan nagsalig sa industriya sa pagpanguma, ang mga problema sa mga mag-uuma angayng tagdon. Ang mga sosyologong si Don A. Dillman ug si Daryl J. Hobbs nagpasidaan: “Sa atong katilingban diin ang lainlaing mga bahin nagsaligay sa usag usa, ang mga problema sa banika dali rang mahimong mga problema sa siyudad ug ang mga problema sa siyudad dali rang mahimong problema sa banika. Ang siyudad ni ang banika nga mga bahin sa atong katilingban dili mahimong molambo sulod sa dugayng panahon samtang ang usa kanila magkalisodlisod.” Dugang pa, sa tibuok-globong balangay karon, ang pag-us-os sa ekonomiya sa usa ka nasod makaapektar ug dako sa halin sa mga abot ug sa gasto sa produksiyon sa ubang mga nasod.

Nan, dili ikahibulong nga ang New York Center for Agricultural Medicine and Health nagtaho: “Ang pag-uma maoy usa sa 10 ka labing makapahigwaos nga mga pangita sa Tinipong Bansa.” Unsa ang pipila ka butang nga nagpahinabo sa krisis sa pagpanguma? Sa unsang paagi makasagubang ang mga mag-uuma? Duna bay katarongang motuo nga masulbad ang krisis?

[Blurb sa panid 4]

“Ang pag-uma sayon kaayong tan-awon kon nagtrabaho ka sa opisina ug layo ka kaayo sa umahan”