Ang Akong Pundasyon Alang sa Makahuloganong Kinabuhi

SUMALA SA GIASOY NI ERNEST PANDACHUK

Natawo ako sa kapatagan sa Saskatchewan, Canada. Sa dihang ako 23 anyos, miadto ako sa Aprika, diin sulod sa 35 ka tuig nasinatian nako ang usa ka makaiikag nga kinabuhi ingong misyonaryo. Sa unsang paagi nahitabo kini? Dili kini sulagma. Pasaysaya ko.

ANG akong unang balay hinimo sa mga guod, yutang-kulonon, ug kogon nga giblokebloke​—halos dili makapanalipod sa among pamilya batok sa kamig kaayong mga tingtugnaw sa kapatagan. Sa 1928, sa wala pa mangatawo ang kadaghanan kanamong siyam ka anak, si Papa ug Mama midawat ug literatura sa Bibliya gikan sa usa ka tawo nga mibisita sa among balay. Sulod sa dugay nga tingtugnaw nga misunod, ilang gitun-an ang Bibliya sa tabang niining maong mga publikasyon. Pagkasunod nga tingpamulak, sila kombinsido na nga ilang nakaplagan ang kamatuoran. Naghisgot sila bahin niana ngadto sa pamilya, mga higala, ug silingan apan ilabina sa ilang mga anak.

Natawo ako sa 1931, ug ang akong lima ka manghod nangatawo wala madugay human niana. Ang pagbasa ug pagtuon sa Bibliya maoy bahin sa among rutina sa pamilya. Gihandom nako ang mga buntag nga kami magkauban. Si Papa maoy manguna sa paghisgot sa usa ka teksto sa Bibliya uban kanamo, bisan pag duna kamiy mga bisita. Si Mama ug Papa, maingon man ang gulanggulang nga mga bata, magpulipuli sa pagbasa ug kusog sa binase-sa-Bibliya nga mga publikasyon.

Gawas nga gitudloan kami sa pagbasa ug pagsulat, gitudloan usab kami ni Papa sa pagpanukiduki ginamit ang mga konkordansiya sa Bibliya. Sa wala madugay among nakat-onan kon unsaon paggamit ang Bibliya sa pagpatin-aw sa among pagtuo ngadto sa uban. Kining makalingawng mga panaghisgot nakatabang kanako sa pagpangatarongan bahin sa mga ulohan sa Bibliya. Ngadtongadto, magamit na nako ang Bibliya sa pagpukan sa bakak nga relihiyosong mga pagtulon-an. Mapamatud-an nako nga ang kalag mamatay, nga walay impiyernong kalayo, ug nga ang Diyos ug si Jesus dili managsama o bahin sa usa ka gitawag ug Trinidad.—Ecclesiastes 9:5, 10; Ezequiel 18:4; Juan 14:28.

Si Papa ug Mama nagtudlo usab pinaagig panig-ingnan ug nagdasig kanamo sa pagbarog nga malig-on dapig sa kon unsay husto, bisan pag kini nagpasabot nga mahimong dili-popular. Pananglitan, wala gayod sila manabako, ug gipasidan-an nila kami sa makapahugawng mga epekto niini ug sa pagpit-os nga mogamit niini nga among maatubang sa eskuylahan. Nahinumdoman nako ang giingon ni Papa:  “Tawgon ka tingaling bayot kon dili ka manabako. Apan pangutan-a lang ang maong tawo, ‘Kinsa man ang tinuod nga lalaki? Ang usa nga gikontrolar sa tabako o ang usa nga maoy nagkontrolar sa tabako?’”

Ang laing pagsulay kon ako mosunod ba sa binase-sa-Bibliya nga pagbansay nga akong nadawat sa bata pa ako nahitabo sa dihang ako 11 anyos. Nianang tungora nagsugod na ang Gubat sa Kalibotan II, ug ang mga bata sa eskuylahan gidahom nga manumpa nga magmaunongon sa bandera. Akong naamgohan sa akong pagtuon sa Bibliya nga ang maong panumpa maoy usa ka buhat sa pagsimba, busa wala ako moapil. Tungod niini napalagpot ako sa eskuylahan sulod sa unom ka bulan.

Bisan pa niana, sa ngadtongadto natapos ra nako ang pag-eskuyla, ug sa Marso 1947, akong gisimbolohan ang akong pahinungod kang Jehova nga Diyos pinaagi sa pagpabawtismo sa tubig. Unom ka bulan sa ulahi ako nahimong payunir, usa ka bug-os-panahong magmamantala sa maayong balita. Nag-alagad una ako sa habagatang Saskatchewan, nga nagsangyaw ngadto sa mga mag-uuma ug mga ransero niining halapad nga teritoryo. Sa ting-init ako mibiyahe nga nagkabayo, ug sa kamig nga tingtugnaw, ako migamit ug ginuyod-sa-kabayo, inaptan nga kangga, nga among gitawag ug caboose. Gipainit kini sa usa ka kalan nga uling ang sugnod, busa kinahanglang mag-amping ako nga dili matumba ang kangga.

Ang mga tawo sa banika mahigalaon ug maabiabihon. Kon moduaw ako nga hapon na kaayo, subsob nga imbitahon nila ako nga magpalabay sa kagabhion didto sa ila. Gipabilhan ko gayod ang sadya nga mga panaghisgot sa Bibliya nga mosunod! Ang mga Peterson maoy usa ka pamilya nga misanong human sa tibuok-gabii nga panaghisgot. Si Earl ug ang iyang inahan nahimong masibotong mga Saksi ni Jehova.

Nag-alagad sa Quebec

Sa 1949, misanong ako sa hangyo alang sa mga payunir nga motabang sa buluhatong pagsangyaw sa probinsiya sa Quebec. Mga 200 ka payunir gikan sa kasadpang Canada ang misanong. Nangabot sila sa siyudad sa Montreal sa Septiyembre, nga andam modawat ug mga asaynment sa tibuok Quebec. Panahon kini nga nagmando ang Katolikong Primer Ministro Maurice Duplessis, kinsa nanumpa nga wagtangon gikan sa probinsiya ang mga Saksi.

Kadto maoy puliki ug kulbahinam nga mga panahon nga tugob sa mga problema. Naglakip kini sa pagtuon ug pinulongang Pranses maingon man sa pag-atubang sa pagpangdakop ug pagsulong sa magubtanong mga tawo ug pagkabalda sa among Kristohanong mga asembliya nga gihimo sa panatikong mga manunulong. Apan, ang maong pagkadili-matinugoton wala makapahadlok kanako o makapaluya kanako sa akong karera ingong ministro sa Diyos. Ang akong mga ginikanan nagtisok dinhi kanako ug gugma sa kon unsay husto ug usa ka kombiksiyon nga ang tibuok-kalibotang buluhatong pagsangyaw nga gitagna ni Jesus molampos, bisan pa sa pagsupak.—Mateo 24:9, 14.

Sa didto ako sa Quebec, akong nahimamat si Emily Hawrysh, usa ka matinumanong payunir nga taga-Saskatchewan. Sukad sa among kasal sa Enero 27, 1951, si Emily maoy akong maunongong isigkamagbubuhat ug makapadasig nga kauban. Tungod kay ang among tumong mao man ang pagpakig-ambit nga mas bug-os pa diha sa ministeryo, miaplay kami ug gidawat ingong mga estudyante sa  Watchtower Bible School of Gilead, nga nagtagana ug kurso nga duolan sa unom ka bulan ang gidugayon sa pag-andam sa mga ministro alang sa misyonaryong pag-alagad. Migraduwar kami sa ika-20ng klase sa Gilead sa Pebrero 1953.

Samtang nagpaabot kami sa mga dokumento nga magtugot kanamo sa pagsulod sa Aprika, gidapit kami sa pagtabang sa mga kongregasyon sa mga Saksi ni Jehova sa Alberta ug Ontario, Canada. Niadtong mga adlawa miduaw kami sa lainlaing mga kongregasyon pinaagi sa publikong transportasyon. Busa nakakat-on kami sa pagpayano sa among kinabuhi ug sa pagdala sa tanan namong kabtangan sulod sa usa ka maleta. Pipila ka bulan sa ulahi, sa dihang andam na ang mga dokumento para sa among pagbiyahe ug pagsulod sa Aprika, mibiyahe kami paingon sa Habagatang Rhodesia, nga karon gitawag ug Zimbabwe.

Pagpasibo sa Kinabuhi sa Aprika

Sulod sa lima ka bulan sukad sa among pag-abot, giasayn kami nga moduaw sa mga grupo sa mga Saksi ni Jehova sa Zimbabwe maingon man sa Botswana ug sa habagatang mga dapit sa Amihanang Rhodesia (karon Zambia). Sa Tunghaang Gilead gidasig kami nga dili itandi ang among langyawng asaynment sa among yutang natawhan ug hinumdoman nga bisan unsa ang mga sirkumstansiya, duna kamiy makat-onan gikan sa among mga eksperyensiya. Kanang maong mga pulong sa kaalam nakatabang sa pagpasibo sa among panghunahuna. Hangtod karon, si Emily ug ako mouyon sa panultihon, “Pahimusli ang matag situwasyon; basin dili na gayod kana mahitabo pag-usab.”

Mibiyahe kami sa lainlaing mga dapit sakay sa tren, bus, trak, bisekleta—bisan unsay masakyan namo. Bisag kapoy kaayo ni, diha pay laing mga sirkumstansiya nga nagsulay sa among determinasyon sa ‘pagpahimulos sa matag situwasyon.’ Sulod sa unang duha ka tuig, si Emily gipugngan sa pagbiyahe uban nako ngadto sa mga teritoryo sa mga tribo tungod kay gidili kini sa balaod. Busa, ang akong asawa nga akong gikauban sa pipila pa lang ka tuig kinahanglang magpabilin diha sa mga lungsod nga duol sa tumoy sa riles, diin subsob nga walay laing Saksi. Tungod sa pagtuo, kaisog, ug determinasyon ni Emily, dili lang kay misamot ang akong pagdayeg ug gugma kaniya kondili nakapatungha usab kini ug bunga sa Gingharian diha niining maong mga komunidad.

Human makakitag kasak-an, si Emily mosangyaw dayon diha sa palibot hangtod sa akong pagbalik gikan sa teritoryo sa mga tribo. Usahay, mag-alagad siya nga mag-inusara sulod sa usa ka bulan. Nakakaplag siyag kalig-on ug proteksiyon pinaagi sa pagsalig sa gamhanang kamot ni Jehova, ug ang iyang ministeryo nagmabungahon. Sa usa ka higayon si Rita Hancock misanong sa kamatuoran sa Bibliya ug sa ulahi giduyogan sa iyang bana. Ang iyang bana nahimong matinumanong igsoon ug nag-alagad ingong Kristohanong ansiyano hangtod sa iyang kamatayon. Karon adunay mauswagong mga kongregasyon diha sa pipila ka lungsod diin si Emily nagpugas ug mga binhi sa kamatuoran sa Bibliya.

Pagkamaabiabihon ug Pagkamamugnaon sa mga Aprikano

Sa kasamtangan, didto sa mga teritoryo sa mga tribo, ang lalom nga apresasyon sa Aprikanong mga Saksi alang sa organisasyon ni Jehova ug sa nagapanawng mga hawas niini nakapatandog gayod kanako. Ako giatiman pag-ayo niining mahigugmaon nga Kristohanong mga igsoon. Kada Lunes ako mobiyahe gikan sa usa ka asembliyahanan ngadto sa lain. Ang akong mga sak-anan kasagaran maoy usa ka bag-ong natukod nga payag nga kogon, nga nakapahinumdom kanako sa balay sa akong pamilya didto sa Saskatchewan. Ang akong higdaanan maoy 30 sentimetros ka baga nga banig nga hinimo sa kogon nga gibukhad diha sa salog ug gihaklapan ug habol.

Ang mga asembliya diha sa mga teritoryo sa mga tribo kasagarang gihimo sa lasang. Kadtong manambong manghabas sa mga sagbot, apan dili nila pamutlon ang mga sanga sa labong kaayong kahoy aron mohatag kinig landong. Ang pinaldo nga kogon nga hapsayng pagkabugkos ug gilumbay maoy gihimong mga lingkoranan. Sa kataposan, usa ka koral nga hinimo sa kogon ang gitukod palibot sa hawan. Niining kinaiyanhong mga asembliyahanan, ang akong kasingkasing matandog gayod sa mananoy nga mga tingog sa among Aprikanong mga igsoon nga nanag-awit ug mga pagdayeg ngadto kang Jehova diha sa dili-makalimtang ganay.

Usa ka Halandomong Eksperyensiya

Panahon sa akong ministeryo, akong nahimamat si Gideon Zenda, usa ka pangulong inspektor sa mga eskuylahan alang sa mga misyon nga gidumala sa Anglikanong Iglesya. Nakadawat si Gideon sa iyang edukasyon, lakip na sa pagbansay sa unibersidad, pinaagi sa maong iglesya. Apan, wala siya makadawat ug makapatagbawng mga tubag sa kadaghanan sa iyang mga pangutana bahin sa Bibliya. Busa siya mihangyo nga ako makigkita kaniya ug sa ubay-ubay sa iyang mga kauban sa trabaho aron sa pagtubag  niining maong mga pangutana. Mga 50 ka tawo ang mitambong sa maong sesyon, lakip na sa mga inspektor sa eskuylahan, prinsipal, ug mga magtutudlo. Si Gideon maoy tsirman sa maong sesyon. Sa hapsay nga paagi, sunodsunod namong gihisgotan ang mga ulohan. Misulti ako sulod sa 15 minutos bahin sa matag ulohan ug dayon gitagad ang mga pangutana. Gidangtag ubay-ubayng mga oras ang sesyon.

Ang resulta niining talagsaong miting mao nga si Gideon, iyang pamilya, ug daghan sa iyang mga kauban sa trabaho ang nangahimong dedikado, bawtismado nga mga alagad ni Jehova. Ang obispo sa maong lugar nagtaktak kanila sa ilang trabaho diha sa Anglikanong edukasyonal nga sistema. Apan, ang tanan wala mahadlok ug nagpabiling malig-on diha sa pag-alagad kang Jehova, ang uban nagpayunir pa gani.

Sanong Ngadto sa Maanindot nga Pelikula

Sa 1954, giluwatan sa mga Saksi ni Jehova ang pelikula nga The New World Society in Action. Pagkasunod tuig gikuha ang legal nga pagdili nga gipahamtang sa una nganha sa usa ka asawa nga mokuyog sa iyang bana ngadto sa teritoryo sa mga tribo. Tungod niini si Emily makabiyahe na uban kanako diha sa mga teritoryo sa mga tribo. Nianang panahona gitagan-an kami ug awto, elektrikal nga generitor, ug usa ka projector aron ipasalida ang pelikula sa tanang komunidad sa mga tribo. Daghan ang wala pa gayod makakita sukad ug sine, busa ang among mga pagpasalida nakadani ug dakong pagtagad. Ang pelikula nagpakita sa sunodsunod nga proseso sa paghimo ug mga Bibliya ug literatura sa Bibliya diha sa among dakong imprentahan sa Brooklyn, New York.

Ang pelikula naglakip usab ug mga esena sa internasyonal nga kapunongan sa mga Saksi ni Jehova nga nagkauban sa pagsimba didto sa Yankee Stadium, New York, sa 1953. Sukad masukad wala pa makakita kining maong mga Aprikano ug ingon nianang pasundayag sa panaghiusa ug gugma tali sa lainlaing mga rasa. Kining maong pelikula nagpalihok sa daghang pamilya sa Zimbabwe sa pagtuon sa Bibliya ug pagpakig-uban sa mga Saksi. Nakadawat kamig mga hangyo sa pagpasalida niining maong pelikula gikan sa mga prinsipal sa tibuok nasod nga nakaamgo sa edukasyonal nga bili sa maong makita nga tabang alang sa ilang mga estudyante.

Usa ka higayon nga lawom na ang kagabhion gipukaw ako sa mga Saksi nga naghangyo nga akong ipasalida ang pelikula. Sa akong katingala mga 500 ka tawo ang nagbaktas ug ubay-ubayng mga oras aron lang makakita niana. Ilang nadungog nga ako anaa sa maong dapit ug nagpasalida niana. Sa dihang namauli na ang maong pundok, laing grupo sa 300 ang nangabot. Busa gipasalida na usab nako kini. Ang kataposang nanan-aw namauli pagkaalas tres sa buntag! Sulod sa 17-ka-tuig nga yugto, sa Zambia lamang, kapin sa usa ka milyong tawo ang nakakita nianang puwersadong pelikula!

Bag-ong mga Asaynment sa Aprika

Human mag-alagad ug kapin sa lima ka tuig ug tunga sa Zimbabwe, gibalhin kami ngadto sa Habagatang Aprika. Nagpasabot kini nga kinahanglang makat-onan namo ang Afrikaans nga pinulongan. Sa ulahi nakakat-on usab kami sa pagsulti ug Sesotho ug Zulu. Kay makaarang sa pagtudlo sa Pulong sa Diyos diha sa dugang mga pinulongan nga among nakat-onan, miuswag ang among pagkaepektibo sa ministeryo ug gibati namo nga kami adunay nalampos.

Sayo sa tuig 1960 giasayn kami diha sa nagapanawng buluhaton sa habagatang Aprika. Sa misunod nga 27 ka tuig, nagsige kamig biyahe sa tibuok Lesotho, Namibia, Habagatang Aprika, ug Swaziland maingon man sa mga isla sa Ascension ug St. Helena sa Habagatang Dagat Atlantiko. Tanantanan, nakabiyahe kami ug gatosan ka libong kilometros nga nag-alagad sa among Kristohanong mga igsoong lalaki ug babaye. Ang ilang mga buhat nga nagpasundayag ug pagtuo ug pagkamaunongon ilalom sa dili-maayong mga sirkumstansiya nakapadasig kanamo nga dili gayod mohunong.

Pananglitan, personal nakong nakaila ang mga Saksi sa Swaziland nga wala mokompromiso sa ilang pagtuo sa dihang si Haring Sobhuza II namatay. Tungod kay wala sila moapil sa dili-kasulatanhong mga rituwal nga gihimo sa panahon nga mamatay ang ingon niana nga dignitaryo, sila gipapahawa sa ilang mga trabahoan ug gihikawan sa ilang mga katungod ingong mga lungsoranon. Bisan pa sa daghang tuig sa pagkahinikawan ug kalisdanan, wala gayod sila molunga sa ilang pagtuo. Usa ka dakong pribilehiyo nga makaila kining dalayegon nga Kristohanong mga igsoong lalaki ug babaye ug makapakigsulti kanila sa linawas.  Tungod niana mapasalamaton gayod ako kang Jehova.

Unya anaa si Philemon Mafareka, usa ka payunir nga taga-Mokhotlong, Lesotho, nga nahimutang sa kabukiran sa gihabogon nga kapin sa 3,000 ka metros. Tungod kay walay masakyan, siya ug ang iyang minahal nga asawa, ilang duha ka anak, ug upat ka kandidato sa bawtismo nagbaktas ug kapin sa 100 kilometros paingon sa usa ka asembliya nga gipahigayon diha sa gihabogon nga 1,200 ka metros. Sa dakong bahin sa ilang pagbaktas, kinahanglan silang moagi sa titip nga mga pangpang. Motungas ug molugsong sila sa mga lugot ug motabok sa daghang sapa ug mga suba.

Pagpamauli nila human sa asembliya, nagdala sila ug gatosan ka kopya sa librong Ang Kamatuoran nga Motultol sa Kinabuhing Dayon. Para unta kini sa mga tawo sa Mokhotlong. Apan tungod kay daghang tawo nga ilang naagian ang interesado sa literatura sa Bibliya, ang ilang suplay sa mga libro nahurot sa wala pa sila makaabot sa ilang balay. Ang pagkakita mismo sa kasibot ug debosyon sa Kristohanong mga igsoong lalaki ug babaye sama kang Philemon ug sa iyang asawa maoy usa ka pribilehiyo alang kang Emily ug kanako, nga among gipabilhan hangtod karon.

Usahay, masugamak kami sa mga kapeligrohan gikan sa malalang mga bitin, sama sa kobra, maingon man sa kalit nga mga pagbaha ug uban pang mga kapeligrohan. Kining maong mga eksperyensiya, bisan tuod makahahadlok niadtong panahona, daw balewala kon itandi sa mga balos ug kalipay sa usa ka karera diha sa pag-alagad kang Jehova. Among nahibaloan nga dili gayod niya biyaan ang iyang mga maunongon.

Sa dihang nagdaot si Emily, gihatagan kami ni Jehova ug kaalam sa pagsagubang sa maong situwasyon sa timbang nga paagi. Ang kausaban sa pagkaon ug paghikay ug mas maayo, hinlo nga mga kahimtang nakatabang nga mapadali ang iyang pagkaayo. Naghimo mig temporaryong puy-anan diha sa usa ka gamayng trak aron si Emily adunay kontroladong palibot samtang kami magbiyahe, ug ngadtongadto, naulian siya sa iyang maayong panglawas.

Pagbalik Ngadto sa Canada

Sa 1988, human sa 35 ka tuig sa misyonaryong buluhaton didto sa makaiikag nga kontinente sa Aprika, giasayn kami ug balik sa Canada. Unya, sa 1991, sa makausa pa nagsugod ako sa pag-alagad ingong nagapanawng magtatan-aw. Walo ka tuig sa ulahi naestrok ako. Bisan tuod ang akong kalihokan limitado na kaayo sukad niadto, malipay gihapon ko sa pag-alagad ingong ansiyano diha sa usa sa mga kongregasyon sa London, Ontario.

Karon mahinumdom ako uban ang katagbawan sa panahon nga ako nagsugod pagpayunir nga nagkabayo didto sa habagatang Saskatchewan mga 56 ka tuig kanhi. Pagkamapasalamaton nako nga si Papa nagpadayon sa pagtudlo kanamo kon sa unsang paagi maghunahuna ingong espirituwal nga mga tawo, nga dili gayod mahadlok nga mobarog dapig sa kamatuoran ug sa pagkamatarong! Gitudloan niya ako sa Pulong sa Diyos, nga naghatag kanako ug makahuloganon nga kinabuhi. Ang maong panulondon nakabenepisyo kanako sa tanan nakong mga adlaw. Dili gayod nako ibaylo ang akong kinabuhi diha sa pag-alagad kang Jehova sa bisan unsa nga anaa niining daang kalibotan.

[Hulagway sa panid 19]

Ang among pamilya sa siyam ka anak sa 1949, nga si Mama ang nagkugos sa kinamanghoran. Nagtindog ako sa iyang luyo

[Hulagway sa panid 20]

Gihimo nako kining maong “caboose” aron magamit diha sa akong ministeryo

[Hulagway sa panid 20]

Mga babaye sa Quebec nga gidakop tungod sa pagsangyaw

[Hulagway sa panid 22, 23]

Nakigbahin ako sa pagtudlo niining nagapanawng mga magtatan-aw sa Zimbabwe

[Hulagway sa panid 23]

Gihimo namo kining temporaryong puy-anan aron maulian si Emily

[Hulagway sa panid 23]

Usa ka bag-ong letrato kauban ni Emily