Pagduaw sa Init nga mga Tubod sa Japan

TINAMPO SA MAGSUSULAT SA PAGMATA! SA JAPAN

UNSAY mosantop sa imong hunahuna kon makahinumdom ka sa Japan? Ang halangdong Mount Fuji? Ang naghaguros nga bullet train? Ang labihan ka dakong siyudad sa Tokyo? Daghan pang makaiikag nga mga lugar sa Japan kay nianang ilado nga mga atraksiyon sa turista. Kon kaha alang sa pagpaayo sa sakit o sa pagpahayahay, kada tuig milyonmilyon ang nagaduaw sa mga onsen—ang init nga mga tubod sa Japan. Sulod sa usa ka di pa dugayng tuig, ang gibanabanang 140 milyones ka tawo miestar diha sa mga sak-anan o hotel sa Japan nga may init nga mga tubod. Apan unsay nakapailado niining maong mga tubod?

Ang Kasaysayan sa Onsen

Ang mga Hapon malingaw sa pagkaligo sa init nga mga tubig sulod na sa daghang siglo. Ang mga sinulat nga masubay sa ikawalong siglo K.P. naghisgot  na bahin sa paggamit sa init nga mga tubod. Lagmit, ang ika-16 nga siglong agalon nga si Takeda Shingen maoy nagpasiugda nga ang mga tubod nga adunay mga minerales mahimong itambal. Human sa mga gubat, siya ug ang iyang samurai nga mga manggugubat maligo sa init nga mga tubod aron makatabang sa pag-alim sa mga tinigbasan, bali nga mga bukog, samadsamad, ug mga bun-og. Mapuslanon usab ang mga tubig sa paghupay sa kapit-os ug sa pag-andam sa mga lalaki alang sa sunod nga gubat.

Siyempre, ang pagkaligo sa maong mga tubod makapameligro sa mga manggugubat—kay wala silay hinagiban enkaso nga kalit silang atakehon. Aron masulbad kadtong problemaha, gigamit ni Takeda Shingen ang usa ka pundok sa nahilit ug nalain nga mga tubod, nga sa ulahi nailhan ingon nga natagong mga kaligoanan ni Shingen. Makaiikag, kining mao gihapong mga tubod gigamit karon sa propesyonal nga mga atleta, lakip na sa mga sumo wrestler ug mga magdudula sa besbol, nga nagtuong ang maong mga tubig makapalagsik pag-usab sa ilang lawas alang sa umaabot nga mga dula.

Talagsaong mga Dagway sa Yuta

Ang mga dagway sa yuta sa Japan angayan gayod alang sa init nga mga tubod. Diha sa nagkalainlaing dapit sa kapupud-an niini anaa ang mga 245 ka bolkan, 86 niini maoy aktibo. Kining mga bolkana maoy makapahinuklog nga pahinumdom sa nagakahitabo sa ilawom sa yuta. Unsay atong makaplagan didto?

Ang mga isla sa Japan nahimutang ibabaw sa nagtapo nga dagkong mga lut-od sa taklap sa yuta. Ang natunaw nga bato gituohang namugna ubay sa gitapoan niining labihan ka dagkong mga lut-od. Ang mga bolkan anaa gayod mahimutang sa ibabaw niini ug maoy nagsilbing mga hungawanan. Kining maong dapit sa nag-alisngaw nga kainit nagsilbi usab nga mga tinubdan sa kainit sa mga tubod sa ilawom sa yuta. Sanglit moagos man kini sa init nga mga bato, ang tubig sa ilawom sa yuta moinit ug mosuhop ug mga minerales, nga moresulta sa maayong mga kahimtang diin mamugna ang mga onsen. May maayong rason nga ang basahong The Hot Springs of Japan nag-ingon: “Walay nasod sa kalibotan nga daghan kaayog kinaiyanhong init nga mga tubod nga sama sa Japan.” Ngani, ang usa ka pagtuon niadtong 1998 naglista ug 2,839 ka init nga mga tubod sa maong nasod.

Lainlain ang mga estilo, gidak-on, porma, ug mga kolor sa init nga mga tubod sa Japan. Sa paningkamot nga iklasipikar ang makapaayong hiyas sa mga tubod, ang Japanese Environment Agency nag-organisar niana ngadto sa siyam ka kemikal nga mga kategoriya. Ang gingalan sa init nga mga tubod sagad nagtumong sa kinaiyahan niini. Pananglitan, ang mga  tubod nga dagaya sa iron tingali makahatag ug pulahon-orens nga kolor sa imong tualya. Mao nga ang pulong “pula” gilangkit sa mga ngalan niini. Ang mga tubod nga parat kaayo ginganlan ug mga kaligoanan nga may asin. Ug unsay imong bation kon sa makadiyot motuslob ka sa kaligoanan nga may ubod? Tinuod, daw dili kini makapadani. Apan ayaw kabalaka. Ang tinuod walay mga ubod sa maong mga tubod. Gipili ang maong ngalan kay inighaw-as sa mga tawo gikan niini, ang ilang panit sama ka danglog sa iya sa ubod—resulta kini sa alkali nga anaa sa tubig.

Taliwala sa Matahom nga mga Palibot

Ang pagkaligo sa maong init nga katubigan taliwala sa matahom nga mga palibot sama sa kabukiran, kawalogan, kasubaan, kabaybayonan, ug kapatagan maghatag sa usa ka tawo sa talagsaon ug maanindot nga kasinatian ug pagbati, nga dili daling makalimtan. Sanglit daghang init nga mga tubod sa Japan ang atua sa gawas, klarong makita sa mangaligo ang matahom kaayong kinaiyahan. Ang lugom-asul nga kalangitan nahisamag kisame sa usa ka lawak, samtang ang naglibot nga kabukiran nahisamag mga bungbong. Niining “lawak sa gawas” ang usa makapaminaw sa koro sa nanag-awit nga kalanggaman sa panahon sa kabuntagon, o sa mananoy nga kinanaas sa nagadagayday nga sapa. Sa pagkatinuod, daw dili matapos ang maanindot nga mga bahin sa init nga mga tubod.

 Ganahan ka bang maligo sa busay? Makasinati ka usab niini. Ang nagbuhagay nga tubig makamasahe kanimo ug makadugang sa kanindot sa Hinapon nga estilo sa pagkaligo. Mahimo usab nga maligo ka sa usa ka langob, diin ang init nga mga tubig nga adunay minerales motubod gikan sa kailadman sa dagkong mga bato. Ang ubang mga tubod anaa sa baybayon, diin klaro nimong makita ang pagtunod sa adlaw, samtang ang ubang tubod nahiluna sa daplin sa kasubaan.

Walay sapayan sa nahimutangan o klase sa init nga tubod nga imong mapili, usa ka butang ang tino: Kon ikaw maligo sa mga tubod nga gipainit sa bolkan, ikaw makasinati ug kahupayan gikan sa kapit-os sa adlaw-adlaw nga pagkinabuhi, bisan sa daklit lamang. Ikaw mohaw-as nga mahupayan pag-ayo ug tingali masinati ka pa sa Hinapon nga estilo sa pagkinabuhi. Busa kon makahigayon ka pagduaw niining bahina sa kalibotan, palihog pahimusli ang mga onsen—ang init nga mga tubod sa Japan!

[Kahon/Hulagway sa panid 14]

INIT NGA MGA TUBOD UG ANG MGA MAGMAMANDO

Ang mga tubig nga adunay minerales gipabilhan na pag-ayo sa kapanahonan pa sa Edo (1603-1867). Ang mga diktador sa militar, nga gitawag ug mga shogun, aktuwal nga nagpahakot ug tubig diha sa mga baril nga kahoy nga gisangga sa mga yayongan ug gipapas-an sa mga tawo gikan sa Atami ngadto sa Edo (Tokyo)—sa gilay-on nga 110 kilometros. Sa nagkalainlaing dapit sa maong ruta, ang bililhong mga tubig ipasa ngadto sa laing grupo sa mga tigpas-an, ug, sa baylo, ilang pas-anon kini sumala sa gilay-on nga gipahat kanila sulod sa maong panaw. Niadtong paagiha ang mga tubig nga adunay minerales paspas nga gihakot. Sa dihang gikalos ang maong init nga mga tubig sa tuboran niini, kadto nagbukalbukal pa. Niining mga 15 ka oras nga hago nga panaw, ang tubig gikan sa mga tubod bugnaw na apan may igong kainiton aron matagamtam sa shogun ang makapalagsik nga pagkaligo didto sa iyang kastilyo sa Edo!

[Credit Line]

A Chronological Table of the History of Atami

[Kahon/Hulagway sa panid 16]

Maayong Pamatasan Diha sa Onsen

Sumala sa kostumbre, ang pagpanabon ug pagpanghugas himoon didto sa gawas sa init nga mga tubod, diin human niana, angayng manghinawnaw pag-ayo. Dayon mao na kanay panahon nga mohumol diha sa tin-aw nga katubigang adunay minerales. a Labing maayo nga mohinayhinay paghumol, kay ang ubang mga tubod init kaayo. Inigkahuman na, ayaw panghinawnaw kay mabanlas ang tubig nga dagaya sa mineral. Panarapo lamang ug tualya. Gituohan nga ang mga minerales nga mosuhop sa lawas makapalumoy sa imong panit.

[Footnote]

[Mga hulagway sa panid 17]

Ang init nga mga tubig mapahimuslan sa tanang panahon

[Credit Lines]

Fall: Yubara, Okayama Prefecture; winter: The Mainichi Newspapers

[Picture Credit Line sa panid 15]

Hakkoda Onsen Yusen