Mga Batan-on Nangutana . . .

Sa Unsang Paagi Makakaplag Ako ug Panahon sa Paghimo sa Akong Homwork?

‘Hapit na kong mograduwar sa hayskul, ug nabug-atan na gyod ko pag-ayo. . . . Daghan kaayo kog mga proyekto ug mga presentasyon nga angayng himoon, dili ni tiawtiaw. Wa na koy panahon sa pagbuhat niana.’​—Usa ka 18-anyos nga babaye.

NABUG-ATAN ka ba sa daghan kaayong asaynment sa eskuylahan nga imong dad-on sa inyo kada hapon? Kon mao, wala ka mag-inusara. “Tungod kay ang mga eskuylahan sa tibuok nasod naningkamot sa pagpauswag sa mga sukdanan​—ug sa mga eskor sa nasodnong mga pasulit​—ilang gipadaghan ang mga homwork,” matod pa sa usa ka balita didto sa Tinipong Bansa. “Ang mga estudyante sa hayskul nagtaho ug kapin sa tulo ka oras nga homwork kada gabii diha sa pipila ka dapit. Ang usa ka pagtuon sa University of Michigan nag-ingon nga ang mga bata nagahimog mga homwork halos tulo ka pilo ang gidaghanon kay sa mga bata 20 ka tuig kanhi.”

Dili kay ang mga estudyante ra sa Tinipong Bansa ang daghan kaayog homwork. Pananglitan, bisan tuod ug mga 30 porsiyento sa 13-anyos nga mga bata sa maong nasod ang nagtaho nga naghimog kapin sa duha ka oras nga homwork kada adlaw, sa Taiwan ug Korea, ang gidaghanon maoy 40 porsiyento, ug sa Pransiya, kapin sa 50 porsiyento. “Usahay mabalaka na kaayo ko sa dihang magtipun-og na ang akong homwork,” mimulo si Katie, usa ka estudyante sa unibersidad sa T.B. Ingon usab niana ang gibati ni Marilyn ug Belinda, kinsa nagtungha sa Marseilles, Pransiya. “Kanunay ming mogugol ug duha ka oras o kapin pa kada gabii alang sa homwork,” matod ni Marilyn. “Kon duna ka pay laing mga kaakohan, lisod na kaayo ang pagpangitag panahon alang niana.”

Asa man Ko Makakaplag ug Panahon?

Dili ba maayo kon madugangan nimo ug pipila ka oras ang adlaw sa dihang gikinahanglan nimo kini aron imong mahuman ang imong homwork ug maatiman pa ang ubang mga butang nga angay mong himoon? Sa pagkatinuod, mapalampos mo kana kon imong makat-onan ang prinsipyo sa Bibliya nga makita sa Efeso 5:​15, 16: “Pagbantay pag-ayo nga ang inyong paglakaw dili ingon sa dili-maalamon kondili ingon sa maalamon nga mga tawo, nga magapalit sa nahiangay nga panahon alang sa inyong kaugalingon.” Bisan tuod wala sa hunahuna sa maong magsusulat sa Bibliya ang homwork sa dihang gisulat niya kanang mga pulonga, ang maong prinsipyo mapadapat sa matag adlaw nga kinabuhi. Kon mopalit kag usa ka butang, mosakripisyo kag butang ilis niana. Ang ideya dinhi mao nga aron makakaplag ug panahon alang sa pagtuon, kinahanglang mosakripisyo kag usa ka butang. Apan unsa mang butanga?

“Paghimog listahan kon unsay angay mong unahon,” mitambag ang usa ka batan-on nga ginganlag Jillian. Sa laing pagkasulti, pagbutang ug mga prioridad. Ang Kristohanong mga tigom ug ang espirituwal nga mga butang kinahanglang mag-una diha sa imong listahan. Ug ayaw kalimti ang imong mga responsabilidad sa pamilya, naandang mga buluhaton sa balay ug, siyempre, ang homwork.

Sunod, sulayi ang paghupot ug talaadlawan kon giunsa gyod nimo paggugol ang imong panahon sulod sa usa ka semana. Matingala ka sa imong  madiskobrehan. Pila ka oras ang imong gigugol sa pagtan-awg TV? pagsuhid sa Internet? pagtan-awg mga sine? pagpakig-estorya diha sa telepono? pagbisita sa mga higala? Karon, itandi ang imong talaadlawan sa imong listahan sa mga prioridad. Kinahanglan tingali nimong analisahon kon unsa ka taas ang panahon nga imong gigugol sa pagtan-awg TV, pagtelepono, o sa pagsuhid sa Internet aron makakaplag kag mga higayon diin makapalit ka ug mas daghang panahon!

Unaha ang Mas Hinungdanong mga Butang

Wala kini magkahulogan nga dili na gyod ka motan-awg TV o mag-ermitanyo ka na lang. Kinahanglan tingaling magbutang ka ug lagda, “Unahon ang mas hinungdanong mga butang.” Ang teksto sa Bibliya nga mapadapat nag-ingon: ‘Tinoa ang mas hinungdanong mga butang.’ (Filipos 1:10) Pananglitan, tungod kay hinungdanon ang imong pagtungha, makahimo kag lagda sa imong kaugalingon nga dili ka motan-awg TV hangtod nga mahuman na nimo ang imong mga buluhaton sa balay, makatuon ka na alang sa Kristohanong mga tigom, ug mahuman ka na sa imong homwork. Tinuod, mahimong mahigawad ka kon imong masayloan ang imong paboritong salida sa TV. Apan sa tinuoray, kapila ka milingkod sa tuyo nga motan-aw lamang sa imong paboritong salida apan sa pagkatinuod nagpabilin ka atubangan sa TV sa tibuok gabii​—nga wala na hinuoy laing nahimo?

Sa laing bahin, kinahanglang hatagan mo ug igong importansiya ang pagtambong sa Kristohanong mga tigom. Pananglitan, kon nahibalo ka nga duna kay hinungdanong pasulit o homwork nga gieskedyul, tingali maayong trabahoon mo kini nga abante aron dili kini makabalda sa imong pagtambong sa mga tigom. Mahimo ganing sulayan nimo ang pagpakighisgot sa imong mga magtutudlo bahin sa imong kahimtang, nga pahibaloon sila nga mapasalamaton ka kaayo sa ilang abanteng pagpahibalo sa bisan unsang mga homwork nga maatol sa tigom. Basin ang ubang mga magtutudlo andam nga mokooperar.

Ang laing makatabang nga prinsipyo gitudlo diha sa asoy sa Bibliya bahin sa higala ni Jesus nga ginganlag Marta. Siya maoy puliki ug kugihan kaayo nga babaye, apan wala niya mahikay pag-ayo ang iyang mga prioridad. Sa usa ka higayon, gikapoy na kaayo siya sa pagpangandam sa usa tingali ka espesyal kaayong pagkaon alang kang Jesus samtang ang iyang igsoon nga si Maria naminaw kang Jesus inay motabang kaniya. Sa dihang mireklamo si Marta bahin niini, giingnan siya ni Jesus: “Marta, Marta, ikaw nabalaka ug napuliki bahin sa daghang butang. Apan, pipila ra ka butang ang gikinahanglan, o usa lang. Sa iyang bahin, gipili ni Maria ang maayong bahin, ug dili kini pagakuhaon gikan kaniya.”​—Lucas 10:​41, 42.

Unsay leksiyon nga atong makat-onan? Hupting simple ang mga butang. Unsaon man nimo pagpadapat kining prinsipyoha sa imong kahimtang? Aw, ikaw ba “nabalaka ug napuliki bahin sa daghang butang”​—tingali naningkamot nga mohaom sa imong eskedyul ang homwork ug ang imong dili-bug-os-panahon nga trabaho? Kon duna kay trabaho, gikinahanglan ba gayod sa imong pamilya ang kuwarta nga imong kitaon? O gusto lang nimong may ekstrang kuwarta aron makapalit ka sa mga butang nga gusto nimo apan wala gayod nimo kinahanglana?

Pananglitan, diha sa pipila ka nasod ang mga batan-on maghinamhinam sa pagpalit ug kaugalingon nilang mga awto. Ang tigtambag sa hayskul nga si Karen Turner nag-ingon nga “dunay kusganong pagpit-os sa mga batan-on karong adlawa nga makabaton o makapangita ug kuwarta tungod kay gastoso ang pagbaton ug awto.” Apan, si Turner mihinapos: “Mabalda ka kon daghan kaayong butang ang imong atimanon sama sa ekstrakurikular nga mga kalihokan, ug trabaho, gawas pa sa daghang asaynment sa eskuylahan. Tungod niini mabug-atan na pag-ayo ang estudyante.” Nganong pabug-atan man nimo ang imong kaugalingon kon dili kinahanglang buhaton nimo kana? Kon maapektohan ang imong asaynment sa eskuylahan, tingali mamenosan nimo ang imong oras sa pagtrabaho o moundang ba hinuon.

‘Palita’ ang Panahon Diha sa Eskuylahan

Dugang pa sa pagpangitag ekstrang mga oras sa gawas sa eskuylahan, hunahunaa kon sa unsang paagi imong magamit pag-ayo ang imong panahon diha sa eskuylahan. “Kutob sa akong mahimo, gipaningkamotan nakong mabuhat ang daghang homwork sa mga panahon sa pagtuon,” matod ni Josue. “Nianang paagiha may higayon kong mangutana sa akong magtutudlo kon dunay wala nako masabti sa klase nianang adlawa.”

Ang laing butang nga angayng tagdon mao ang pagkunhod sa opsiyonal nga mga klase nga imong kuhaon. Gawas pa, basin gusto nimong moundang sa pipila ka ekstrakurikular nga mga kalihokan nga imong giapilan. Pinaagi sa paghimog mga pagpasibo niining bahina, makabaton kag dugang mga panahon sa pagtuon.

 Paggamit Pag-ayo sa Imong Panahon

Tugotan ta nga nakahimo ka na ug mga sakripisyo ug mga pagpasibo ug nakakaplag ug dugang panahon alang sa homwork. Unsa ka epektibo ang imong paggamit sa maong panahon? Kon makahimo kag dugang 50 porsiyento nga homwork sa mao ra gihapong gidaghanon sa panahon, dili ba nakaganansiya ka usab ug dugang 50 porsiyento nga panahon? Busa aniay pipila ka sugyot sa pagpauswag sa imong pagkaepisyente.

◼ Pagplano. Sa dili pa nimo sugdan paghimo ang imong homwork, hunahunaa kining mga butanga: Unsa nga mga subject ang kinahanglan nakong unahon? Unsa ka dugay buhaton ang maong asaynment? Unsang mga butanga​—mga libro, papel, lapis, calculator​—ang imong gikinahanglan sa paghuman niana?

◼ Pangitag lugar alang sa pagtuon. Labing maayo, kini kinahanglang walay kabaldahan. ‘Kon may lamesa ka, gamita kana,’ matod sa usa ka batan-on nga ginganlag Elyse. ‘Mas makasentro ka sa imong pagtagad kon ikaw tul-id nga maglingkod inay kay maghigda ka sa imong katre.’ Kon wala kay kaugalingong lawak, tingali ang imong mga igsoong lalaki ug babaye mosugot nga dili magsamoksamok nimo o dili magsabasaba panahon sa imong pagtuon. O tingali makatuon ka didto sa parke o sa publikong librarya. Kon duna kay kaugalingong lawak, ayawg baldaha ang imong mga paningkamot pinaagi sa pag-abli sa TV o pagpatokar ug musika samtang ikaw magtuon.

◼ Pahulay matag karon ug unya. Kon mamatikdan nimo nga dili na nimo masentro ang imong pagtagad human sa pipila ka yugto, ang pagpahulay ug kadiyot mahimong makatabang nimo sa pagpadayon sa pagsentro na usab sa imong pagtagad sa imong pagtuon.

◼ Ayaw paglangaylangay! “Langaylangayan kaayo ko,” matod ni Katie nga gikutlo ganina. “Dili gyod nako masugdan ang akong asaynment hangtod sa kataposang gutlo.” Likayi ang paglangaylangay pinaagi sa pagbaton ug tinong eskedyul alang sa imong homwork ug pagsunod gayod niana.

Hinungdanon ang buluhaton sa eskuylahan, apan sumala sa gipunting ni Jesus ngadto kang Marta, ang labing hinungdanon nga mga buluhaton​—‘ang maayong mga bahin’​—mao ang espirituwal nga mga butang. Paneguroa nga ang homwork dili makabalda sa mas hinungdanong mga kalihokan sama sa pagbasa sa Bibliya, pagpakigbahin sa ministeryo, ug pagtambong sa Kristohanong mga tigom. Kining mga butanga mao ang makapatugob sa imong kinabuhi hangtod sa hangtod!​—Salmo 1:​1, 2; Hebreohanon 10:​24, 25.

[Mga hulagway sa panid 15]

Ang pag-atiman sa daghan kaayong butang sa samang panahon makapalisod nimo sa pagkaplag ug panahon alang sa homwork

[Hulagway sa panid 15]

Ang maayong pag-organisar makatabang nimo sa pagkaplag ug dugang panahon alang sa imong homwork