Utang sa Pagkatulog—Usa ka Nagtubong Problema?

MILYONMILYONG tawo karon ang dako kaayog “utang.” Kining utanga mahimong dako nga hinungdan sa pagkaguba sa ilang mga sakyanan, pagkadaot sa ilang mga karera, ug pagkabungkag gani sa ilang mga kaminyoon. Kini makadaot sa ilang panglawas ug makapamubo sa kinabuhi. Kini maoy utang nga makasanta sa kinaiyanhong reaksiyon sa sistema sa imyunidad, nga moresulta sa pagkadaling matakboyan sa lainlaing mga impeksiyon. Ang lainlaing mga kahimtang sa panglawas sama sa diabetes, sakit sa kasingkasing, ug grabeng katambok, maingon man ang ubang mga suliran sa panglawas, nalangkit niana. Bisan pa niana, ang kadaghanan sa mga biktima walay kalibotan niining maong utang.

Ang hinungdan niining maong mga problema mao ang utang sa pagkatulog, nga maugmad sa dihang ang usa ka tawo kulang ug tulog nga gikinahanglan sa maayong panglawas. Mahimong gipahinabo kini sa tinuyong kakulang ug tulog tungod sa estilo sa kinabuhi sa usa ka tawo o wala tuyoa nga kakulang ug tulog tungod sa balatian.

Ang medikal nga mga tigpanukiduki nagbanabana nga ang populasyon sa yuta karon matulog, sa aberids, ug menos ug usa ka oras kada gabii kay sa gikinahanglan. Bisan tuod kini morag gamay ra, ang unom ka bilyong oras nga utang sa pagkatulog kada gabii nahimong sentro

 sa pagtagad sa pagpanukiduki sa lainlaing mga balatian nga nalangkit sa kakulang ug tulog ug sa epekto niini sa kalidad sa kinabuhi.

Ang medikal nga kalibotan nag-isip kanhi sa grabeng pagkadili-makatulog ingong usa lamang ka abnormalidad nga kasagarang gitawag ug insomnia. Apan, ang usa ka komisyon nga gimugna sa Kongreso sa T.B. nag-ila ug 17 ka lainlaing abnormalidad sa pagkatulog. Bisan pa niana, ang insomnia daghan kaayog hinungdan nga kini subsob nga giisip ingong simtoma sa ubang mga problema, sama ra nga ang hilanat nagpaila ug usa ka matang sa impeksiyon.

Bisan ang popanagsang kakulang ug tulog mahimong makadaot. Tagda ang kaso ni Tom. Bisan tuod usa siya ka eksperyensiyadong drayber sa trak, iyang gipaagi ang iyang 18-ug-ligid nga trak sa usa ka dike ug nayabo ang 400 litros nga sulfuric acid ngadto sa usa ka dakong haywey. Si Tom miangkon: “Nakatulog ko.” Ang pagpanukiduki labot sa mga aksidente nga nahitabo sa duha ka haywey sa T.B. nagbanabana nga ang nagduka nga mga drayber nakapahinabo ug 50 porsiyento sa makamatayng mga aksidente.

Tagda usab ang mga kapeligrohan diha sa trabahoan sa dihang makauban nimo ang nagduka nga trabahador. Matod sa usa ka Australianang tigpanukiduki nga si Ann Williamson: “Human sa 17 hangtod  sa 19 ka oras nga walay katulog, ang reaksiyon [sa mga entrante] sa mga pagsusi maoy katumbas o mas grabe pa kay sa reaksiyon sa mga entrante nga dunay [sukod sa alkohol diha sa dugo nga] 0.05%.” Sa ato pa, ang mga entrante sa pagsusi milihok nga daw anaa o lapas pa sa legal nga limitasyon sa alkohol nga gitugot diha sa sapasapa sa dugo sa drayber diha sa pipila ka nasod! Tungod sa gatosan ka libong langkit-sa-pagkatulog nga mga aksidente sa awto o sa trabahoan nga nahitabo kada tuig, dako kaayo ang perdisyon sa tibuok kalibotan maylabot sa pagkamabungahon ug sa pamilya. a

Unsay mga hinungdan sa utang sa pagkatulog? Ang usa mao ang talagsaong hitabo sa tawhanong katilingban nga subsob nga gitawag ug 24/7​—nga nagaobra 24 oras kada adlaw, pito ka adlaw sa usa ka semana. Ang USA Today naghubit niini ingong “usa ka kultural nga kausaban nga nagbag-o sa paagi sa atong pagkinabuhi,” nga nag-ingon nga “ang nagkadaghang 24-oras nga mga tindahang sarisari ug mga serbisyo nakaganansiya pinaagi sa dili-pagpanumbaling sa panginahanglan nga balansehon ang trabaho ug panahon sa pagkatulog.” Diha sa daghang nasod ang mga tawo motan-aw ug tibuok-gabii nga mga programa sa telebisyon ug mosusi sa Internet sa dihang angay unta silang mangatulog. Unya anaa ang epekto sa emosyonal nga mga suliran, nga kasagarang naglangkit sa mga kabalaka nga misamot tungod sa kapit-os ug sa paspas nga paso sa kinabuhi. Sa kataposan, anaa ang lainlaing pisikal nga mga sakit nga makapahinabo ug utang sa pagkatulog.

Matod pa sa daghang doktor lisod kaayong patuohon ang ilang mga pasyente nga ang ilang utang sa pagkatulog maoy seryosong problema. Usa ka doktor mireklamo nga ang grabeng kakapoy giisip pa gani sa pipila ingong “usa ka simbolo sa pagkabutang.” Ug tungod kay ang ilang kahimtang subsob nga inanayng magkagrabe, ang mga tawong kulang ug tulog dili tingali makaamgo nga sila nag-antos sa grabeng abnormalidad sa pagkatulog. Daghan ang mangatarongan, ‘Nagkatigulang na man god ko’ o, ‘Dili ko makasagubang sa kinabuhi, busa dili na ko makaobra’ o, ‘Kanunay kong kapoyon tungod kay dili gyod ko makapahulay ug dugay.’

Ang pagtul-id niining utang sa pagkatulog maoy komplikadong tahas. Apan ang pagsabot kon unsay naglangkob sa makapahimsog nga siklo sa pagkatulog ug ang pagkakat-on sa pag-ila sa mga timailhan sa utang sa pagkatulog makapalihok sa usa ka tawo sa pagbag-o. Ang pag-ila sa mga simtoma sa grabeng abnormalidad sa pagkatulog makaluwas ug mga kinabuhi.

[Footnote]

[Hulagway sa panid 4]

Bisan ang popanagsang kakulang ug tulog makapahinabog grabeng mga aksidente