Pagpaniid sa Kalibotan

Mahigalaong mga Bata Mas Popular

“Ang pagbaton ug mga pantalon nga may tatak ug kinaulahiang mga kahimanan dili garantiya sa pagkapopular. Diha sa usa ka grupo, ang pagkamahigalaon sa usa ka batan-on maoy makapahimo niyang popular kay sa iyang kahimtang diha sa katilingban,” matod sa Aleman nga magasing Psychologie Heute. Si Judith Schrenk ug Christine Gürtler, mga sikologo sa Max Planck Institute for Human Development, sa Berlin, nagsurbi sa 234 ka bata nga tersero grado ug kinto grado gikan sa napulo ka lainlaing eskuylahan sa elementarya. Ilang nakaplagan nga ang mga batang gustong ikasinabot sa uban ug kinsa mahigalaon ug estoryador maoy mas impluwensiyado. Ang mga batang manukmag sa ubang bata ug magbiaybiay kanila menos ug impluwensiya sa ilang mga barkada. “Bisan ang pagkaguwapo ug pagkaguwapa o pagkasapian dili kaayo pabilhan sa mga eskolmet,” nag-ingon ang taho.

 Mapuslanong Parsley

Ang parsley, nga kasagarang gigamit aron lamang nindot tan-awon ang pagkaon, maoy usa ka dagayang tinubdan sa mga bitamina ug minerales, matod sa Sunday Telegraph sa Australia. “Ang usa ka tasang parsley mas daghag beta carotene (Bitamina A) kay sa usa ka dakong karot, dunay halos duha ka pilo nga Bitamina C kay sa usa ka orens, ug mas daghag kalsiyum kay sa usa ka tasang gatas. Mas daghan usab kinig iron kay sa atay sa mananap, gramo por gramo, ug usa ka maayong tinubdan sa mga bitamina B1 ug B2.” Ingong medisina, “ang parsley maoy usa ka epektibong pangpaihi, nga buot ipasabot makatabang kini sa lawas nga ikaihi ang sobrang mga pluwido,” nag-ingon ang magasin. Makatabang usab kini sa pipila ka balatian sa atay, lapay, tiyan, ug sa pag-ihi. Kon kaonon nga presko, “kini maoy usa sa kinamaayohang pahumot sa gininhawa nga mabatonan ug barato pa.” Bisan pa niana, ang artikulo nagpasidaan nga “sa pipila ka kahimtang, sama sa panahon sa pagsabak, . . . ang mga sangkap niining oestrogen [estrogen] makapahimo niining peligroso.”

Mga Business Card​—Dili na Magamit?

“Tungod sa nagkaylap nga pagpangidnap sa Brazil, mas luwas alang sa mga ehekutibo nga dili na lang magdalag mga kard nga magpakita sa ilang titulo ug posisyon sa trabaho,” matod sa konsultant sa seguridad nga si Carl Paladini, sumala sa gitaho sa Brazilianong mantalaan sa negosyo nga Exame. Alang sa mga kriminal, ang maong personal nga impormasyon maoy ilhanan sa panalapi sa usa ka tawo. Si Vagner D’Angelo, direktor sa Kroll, usa ka dakong kompaniya sa seguridad, midugang pa gani sa pag-ingon nga “ang sulod sa imong pitaka mahimong magdaot sa imong kinabuhi.” Iyang gisugyotan ang mga negosyante sa mga nasod nga grabe ang pagpangidnap nga dili gayod hisgotan ang mga titulo ug mga posisyon diha sa ilang kard ug “dili mogamit ug mga kard nga gipatik diha sa mahalong papel ug pinaulbo nga mga letra.” Kay nahadlok nga ang mga kriminal makasabot usab dayon niining taktikaha, ang ubang mga ehekutibo tibway nga wala na mogamit ug mga kard.

Epidemya sa AIDS sa Caribbeano

Sunod sa Aprika, ang Caribbeano adunay kinadaghanang impeksiyon sa HIV sa kalibotan, nagtaho ang internasyonal nga edisyon sa The Miami Herald. “Ang pipila ka pagbanabana nag-ingon nga 2.4 porsiyento sa mga hamtong sa Caribbeano natakdan sa [HIV],” ug halos 12 porsiyento ang natakdan diha sa pipila ka dapit sa siyudad. “Ang bug-os nga gilapdon sa epidemya wala mabutyag tungod sa kahadlok, paglimod, limitadong tambal ug kakulang sa mga kahinguhaan sa panglawas diha sa publiko,” nag-ingon ang Herald. “Mga 40,000 ka hamtong ug mga bata sa Caribbeano gituohan nga nangamatay niining sakita sa tuig 2001 lamang.” Si Patricio Marquez, espesyalista sa panglawas alang sa Caribbeano ug Latin Amerika sa World Bank, nag-ingon nga ang hulga sa AIDS “nakaapektar sa labing mabungahong mga tawo diha sa labing mabungahong grupo sa pangedaron . . . Adunay kapeligrohan nga ang usa ka kaliwatan bug-os mahanaw.” Ang grabeng natakboyan mao ang Haiti, nga may natakdan nga kapin sa 6 porsiyento. “Ang mga eksperto sa panglawas ug mga lider sa politika nagpasidaan sa posibleng pagkadaot sa usa ka rehiyon sa gagmayng . . . mga nasod nga nag-agad lamang sa limitadong suplay sa mga obrero ug kahinguhaan, ug sa turismo,” nag-ingon ang mantalaan.

Nagmagilakon Ubos sa UV nga Kahayag

Daghang siyentipiko dugay nang nagtuo nga ang magilakong mga kolor sa pipila ka espisye sa mga langgam motabang kanila nga makadani ug usa ka kaparis. Ang mga biologo sa Queen’s University sa Kingston, Ontario, Canada, nakakaplag nga ang mga balhibo sa usa sa mga espisye makapasidlak ug ultraviolet nga kahayag. “Naggamit ug usa ka kahimanan sa pagbatyag nga samag bolpen nga gitawag ug spectrometer,” nag-ingon ang Canadian Geographic nga magasin, “ang mga tigdukiduki nakadiskobre sa wala-makitang kamatuoran bahin sa dugom nga mga balhibo sa mga black-capped chickadee.” Ang spectrometer nagbutyag nga “ang laki nga mga chickadee nakitang magilakon kon itandi sa mga baye, nga mas lutaw ang pagkaputi ug mas abohon. Ang mga tapay ug mga tapaytapay ubos sa sungo sa mga laki nga labing malamposon sa pagpakigsekso nagpasidlak ug dugang ultraviolet​—usa ka kolor nga di-makita sa mga tawo.” Kining maong kaplag nagpalig-on sa naglungtad nga ebidensiya nga ang mga langgam “makakita ug mas daghang kolor ug adunay mas hait nga panan-aw kay sa mga tawo,” nag-ingon ang Canadian Geographic.

Kinakusgang Pagbuto Diha sa Solar nga Sistema

Ang bulan sa Jupiter nga Io nakaagig “kinakusgang pagbuto sa bolkan nga natala sukad diha sa solar nga sistema,” nagtaho ang Science News. “Ang hilabihan ka puwersadong pag-uyog tungod sa grabidad sa Jupiter way-hunong nga nagbira sa Io ug nagpainit niini, nga naghimo niining aktibo nga bolkan. Ang maong bulan mahimong makasinati ug mga napulog-duha ka beses nga kusog kaayong pagbuto kada tuig.” Sumala sa artikulo, “ang materyales gikan sa kinakusgang pagbuto daw molukop sa 1,900 kilometro kuwadrado, ang luna nga halos usa ka libo ka pilo sa rehiyon sa Mount Etna sa Italya, usa sa labing aktibong mga bolkan sa Yuta.” Nakita sa mga siyentipiko ang pagbuto ginamit ang Keck II, usa ka puwersadong teleskopyo nga nahimutang sa Mauna Kea sa Hawaii, nga usa ka patay nang bolkan. Natumbok sa Keck II ang pagbuto tungod sa mapasiboong mga lente niini, nga “dali kaayong ikapasibo nga nakapugong sa kahanap tungod sa pagkatugaw sa atmospera sa Yuta,” nag-ingon ang Science News.

Kon sa Unsang Paagi ang Kamatayon sa Usa ka Anak Makaapektar sa mga Ginikanan

“Ang pagkamatay tungod sa nagun-ob nga kasingkasing mahimong literal ug dili lamang usa ka pasumbingay,” nag-ingon ang The Times sa London. Ang mga tigdukiduki sa University of Århus sa Denmark “nagsusi sa kinabuhi sa 21,062 ka ginikanan sa Denmark nga namatyag anak nga wala pay 18 anyos tungod sa sakit, aksidente, pagpatay o paghikog.” Ilang gitandi kining maong mga ginikanan sa 300,000 ka ginikanan nga wala mamatyi ug anak. “Sa unang tulo ka tuig human mamatay ang usa ka anak, ang posibilidad nga ang usa ka inahan mamatay sa dili natural nga mga hinungdan​—sagad aksidente o paghikog​—misaka sa halos 300 porsiyento, samtang ang kapeligrohan sa usa ka amahan misaka sa 57 porsiyento.” Ang mga tigdukiduki nag-ingon nga ang nagdakong kapit-os mahimong mao ang pangunang rason sa mas taas nga proporsiyon sa kamatayon.