Nganong Mohalok man Sila sa Batong Blarney?

TINAMPO SA MAGSUSULAT SA PAGMATA! SA IRLANDIA

SUMALA sa kasugiran, ingon niini ang nahitabo: Dihay usa ka lalaki nga nagtindog nga nangurog atubangan kang Rayna Elizabeth I sa Inglaterra. Mao pay iyang pagtaho ug di-maayong balita gikan sa usa ka Irlandes nga pangulo ug siya naghunahuna nga masuko ang rayna. Sa wala damha, ang rayna mibahakhak ug miingon: “Blarney lang kining tanan. Wala ra sa iyang hunahuna ang iyang gisulti!” Dihadiha, ang tensiyon napuypoy.

Ang rayna, nga nagmando gikan sa 1558 hangtod sa 1603, lagmit wala magdahom nga ang maong komento makatampo diay sa usa ka talagsaong tradisyon sa Irlandia​—ang paghalok sa gitawag ug Batong Blarney. Kada tuig, libolibong tawo mangabot sa gamayng lungsod sa Blarney, nga nahimutang pipila ka kilometros sa amihanan sa siyudad sa Cork, aron himoon kining katingad-anang rituwal. Mohalok sila sa bato kay sa pagbuhat niana makadawat kono sila ug usa ka gasa​—ang gasa sa pagsulti nga larino.

Unsay nagpahiping estorya sa maong kasugiran? Ug sa unsang paagi nagsugod ang paghalok sa maong bato? Aron makaplagan nato ang mga tubag, kinahanglang susihon nato ang mga panghitabo sa halos napulo ka siglo.

Usa ka Kastilyo nga May Hataas nga Kasaysayan

Ang Kastilyo sa Blarney gitukod sa ikanapulong siglo K.P. ingong gamay nga kuta nga gama sa kahoy. Miabot ang panahon nga gipulihan kadto ug mas lig-ong tinukod nga gama sa bato. Sa pagka-tungatunga sa ika-15ng siglo, napadak-an na sa pamilyang MacCarthy ang kastilyo nga nahimong usa ka gamay nga kinutaang lungsod. Sa maong panahon, kadto mao ang kinalig-onang kastilyo niadtong dapita sa Irlandia. Ang kadaghanan sa mga batong paril niini maoy 5.5 metros ang kabag-on.

Ang pangulo sa pamilya, si Cormac MacCarthy, nga nagkinabuhi gikan sa 1411 hangtod sa 1494, buot magbilin ug usa ka permanenteng handomanan alang sa iyang kaugalingon. Busa iyang gipili ang usa ka dakong bloke nga anapog ug gikulitan sa Linatin nga mga pulong nga kon hubaron: “Cormac MacCarthy ang Kusgan maoy nagtukod kanako sa tuig sa atong Ginoo 1446.” Ang mga mason nagpahiluna niadtong batoha sa ibabaw sa dakong torre sa Kastilyo sa Blarney. Sa sinugdan, nagsilbi lamang kadto ingong usa ka yanong handomanang bato. Ang kalambigitan niini sa makapadani, larinong paagi sa pagsulti nagsugod lang sa kapin sa usa ka siglo sa ulahi.

Blarney ug ang Makapadaning Sinultihan

Bisan tuod ang kasugiran nga gihisgotan sa sinugdan daw mas kabuangan lamang inay matuod nga kasaysayan, kadto mihaom sa mga panghitabo niadtong panahona. Buot ni Rayna Elizabeth nga ang Irlandes nga mga pangulo magmaunongon sa Ingles nga monarkiya. Ang pamilyang MacCarthy nag-organisar ug usa ka libong sundalo nga makig-away ug labing menos usa ka gubat agig paglaban sa rayna. Mao nga masaligon ang rayna nga ang nagamandong pangulo sa pamilyang MacCarthy, si Cormac McDermod MacCarthy, sayon rang agnihon nga mohatag sa rayna sa iyang bug-os nga pagkamaunongon.

Tungod kay si Rayna Elizabeth dili makahimo sa personal nga pagpakigsabot, natural lamang nga nagtudlo siya ug usa ka hawas nga maoy mosulti  alang kaniya. Sa dihang ang hawas nagpadalag mga opisyal nga maoy maningkamot sa pagkombinsir kang MacCarthy aron manumpa nga magmaunongon sa rayna, sila giabiabi, sumala sa sugilanon nga giasoy sa librong The Blarney Stone, uban ang “hataas, larino, maulog-ulogong mga pakigpulong, nga nanaad ug daghan apan walay natuman.”

Sa kataposan, sumala sa sugilanon, ang hawas mismo ni Rayna Elizabeth miadto sa pagpakig-estorya kang MacCarthy. Human niadto, mibiyahe siya paingon sa Inglaterra aron personal nga motaho sa rayna. Nahibalo siya nga ang rayna dili buot makadungog sa iyang balita​—nga si MacCarthy “nangayo ug dugang panahon” aron makakuha pa siyag dugang tambag gikan sa iyang mga magtatambag.

Human sa unang reaksiyon sa rayna, nga gihubit sa sinugdan niining artikuloha, siya nagsugyot bahin sa bag-ong ekspresyon nga iyang gigamit. “Ato gyong ihatag kining pulonga [blarney] kang Maestrong Shakespeare! Maayong magamit niya kini sa iyang mga libro,” siya miingon. * Kon ang kasugiran tinuod, sa ingon gisugdan ni Rayna Elizabeth ang paggamit sa pulong “blarney” alang sa “maulog-ulogon o yagayagaong sinultihan.” Usa ka diksiyonaryo nag-ingon nga ang “blarney” nagpasabot sa “pagpamakak uban ang walay-kaulaw nga pagpagawal.”

Buweno, sa pagka-1789, ang paghalok sa Batong Blarney mao nay naandan niadtong nangaresgar sa paghimo niana. Tungod sa nahimutangan sa bato diha sa paril sa kastilyo, peligroso alang sa usa ka bisita ang paghalok niana. Busa sa dihang ang kastilyo giayo, ang bato gibalhin sa iyang nahimutangan karon nga mas daling maduol. Ngadtongadto, ang mga tag-iya sa kastilyo nag-ilis sa bato ni MacCarthy ug laing bato nga nasulatan sa ilang ngalan.

Pagduaw sa Kastilyo

Kami miduaw sa kastilyo karong bag-o pa. Bantaaw kaayo ang dakong torre nga maoy gibutangan karon sa Batong Blarney. Misulod kami sa torre ug misaka sa karaang mga ang-ang nga gama sa bato diha sa espayral nga hagdanan, ug sa kataposan milusot kami sa usa ka gamay, hiktin nga pultahan. Ang Batong Blarney nahimutang sa atbang nga paril.

Mipaduol kami aron motan-aw sa usa ka babaye nga mohalok sa bato. Kinahanglang mohigda siya nga ang iyang ulo ug mga abaga naa sa ibabaw sa usa ka bangag nga mga napulo ka tiil ang katas-on ug duha ka tiil ang kalapdon. “Luwas ka lagi,” miingon ang usa ka tig-ayuda. “Dili ka molusot sa lungag kay dunay mga babag nga maayong pagkahaom niining mga lungaga. Gawas pa, gunitan ka nakog maayo!”

Mikab-ot ang babaye sa ibabaw sa iyang ulohan ug mihawid sa duha ka nagbabag nga puthaw nga gipatapot sa paril ibabaw sa bato. Dayon, ang iyang ulo morag di na makita sa dihang siya mihirag pa gayod paatras ug mipaubos nga nag-una ang iyang ulo ngadto sa lungag. Inanay siyang mipaduol aron mohalok sa bato. Samtang kami nagtan-aw, among nakita saylo sa iyang mga abaga ang yuta nga halos 25 metros sa ubos!

Iyang gihagkan dihadiha ang bato kutob sa iyang maarangan ug dayon giangat ang iyang lawas ginamit ang mga babag nga puthaw. Sa tabang usab sa tig-ayuda, nabutad niya ang iyang lawas pagawas balik sa posisyon nga naglingkod ug dayon siya mitindog. Panahon na alang sa sunod nga adbenturero nga mokulikot ug mohalok sa bato sa samang paagi!

Among gilili sa ubos ang bato ug nakita namo nga nausab na ang kolor niini. “Naingon niana ang kolor sa bato,” misaysay ang tig-ayuda, “tungod sa tanang tawo nga mihalok niana sulod sa daghang katuigan. Apan ayawg kabalaka niana,” siya midugang, “kanunay namong gihinloan kini pinaagi sa paghugas sa bato kaupat o kalima kada adlaw!”

Daghan na usab ang naglinya nga naghulat sa ilang turno. Wala kami maghunahuna nga mosulay paghalok sa bato​—ang maong tradisyon morag nalimin pag-ayo sa patuotuo, pagpamakak ug, lagmit, espiritismo pa gani. Makaiikag, ang laing kasugiran nag-ingon nga ang bug-os nga tradisyon nagsugod sa dihang usa ka tigulang nga babaye naghatag ug gahom sa pagkalarino ngadto sa usa ka hari nga nagluwas sa babaye gikan sa pagkalunod. Busa inay mohalok, among giduol ang bisita nga mao pay paghalok sa bato ug gipangutana namo kon nagtuo ba gayod siya nga nabatonan na niya niadtong higayona ang gasa sa maulog-ulogon o larinong pagsulti.

“Nagtuo god tawon!” siya miingon. Gihimo lang diay niya kadto isip duladula, dayag nga wala siya maghunahuna sa kahulogan sa maong buhat. Sama sa daghang bisita niining makasaysayanhong dapit, buot lang niyang dunay ikasugilon sa iyang mga higala nga nakahalok ra gayod siya sa Batong Blarney!

[Footnote]

[Hulagway sa panid 18]

Ang torre sa Kastilyo sa Blarney