Ang Bili sa Atong Kinaiyanhong Kalikopan

Ang mga siyentipiko ug mga ekonomista di pa dugay nagkahiusa sa pagtuon sa lima ka kinaiyanhong mga dapit nga gikombertir aron magamit ug kakuhaag pangabuhian sa mga tawo. Ang usa ka tropikal nga lasang sa Malaysia gipuril ug bug-os nga gitrosohan, ang usa ka tropikal nga lasang sa Cameroon gihimong mga plantasyon sa kahoy nga palma ug gomahan, ang usa ka kabakhawan sa Thailand gihimong punong sa pasayan, ang kalasakan sa tab-ang nga tubig sa Canada gipahubsan aron magamit sa agrikultura, ug ang usa ka katakotan sa Pilipinas gidinamita aron kapangisdaan.

Ang mga tigdukiduki nakakaplag ug pipila ka makapahinganghang mga resulta. Kon ang maong lima ka kinaiyanhong mga dapit wala pa unta hilabti, ang layog-abot nga kaayohan niini sa pangabuhian sa mga tawo maoy 14 ngadto sa 75 porsiyento unta nga labaw pa kay sa human kini makombertir. Ngani, sa aberids, 50 porsiyento ang mawala sa kabililhon sa ekosistema ingong resulta sa pagpanghilabot sa tawo, ug kada tuig, ang pagkombertir sa kalikopan mogasto ug $250 bilyones. Sa kasukwahi, ang pagpreserbar sa kinaiyanhong mga sistema mogasto lamag $45 bilyones. Ang mga tigdukiduki nag-ingon nga “ang mga manggad ug mga serbisyo”​—sama sa pagkaon, tubig, hangin, puy-anan, sugnod, besti, medisina, ug proteksiyon sa bagyo ug baha​—nga mabatonan gikan sa kinaiyanhong kalikopan mobalor ug labing menos $4.4 trilyones. Kini maoy 100 porsiyento nga kaayohan samtang 1 porsiyento lamang ang gasto, nagtaho ang mantalaang The Guardian sa London. Si Dr. Andrew Balmford sa Cambridge University, Inglaterra, nga maoy nangulo sa pagtuon, nag-ingon: “Ang pinansiyal nga bahin tataw kaayo. Naghunahuna na kami kaniadto nga ang pagkonserbar mas ganansiyado, apan dili ingon niini ka dako.”

Ikasubo, sukad pa sa 1992 nga Earth Summit sa Rio de Janeiro, 11.4 porsiyento sa kinaiyanhong mga kalikopan sa yuta gikombertir gumikan sa pagkaway-kabangkaagan sa kon unsay mahanaw ug sa tinguha nga makasapi dayon. Napulo ka tuig sa ulahi, sa World Summit on Sustainable Development, nga gipahigayon sa Johannesburg, walay gitanyag nga tinong mga solusyon aron masulbad ang maong suliran. Si Dr. Balmford nagpahayag sa iyang kabalaka, nga nag-ingon: “Un-tersiya sa kinaiyanhong kalikopan sa kalibotan ang nangahanaw sukad sa akong pagkabata ug unang pagkadungog sa pulong ‘konserbasyon.’ Mao kanay nakapabalaka kanako.”

Apan, ang mga magbabasa sa Bibliya makalaom sa saad sa Maglalalang nga makaplagan sa Pinadayag 11:18. Diha niana kini nag-ingon nga sa di madugay siya ‘magalaglag sa mga nagalaglag sa yuta.’ Ang kinaiyanhong mga ekosistema sa planetang yuta ipasig-uli ra unya alang sa walay-kataposang kaayohan sa katawhan.