Pagbuntog sa Kamingaw

DILI sayon ang pagbuntog sa kamingaw. Nalangkit dinhi ang bug-at kaayo nga mga pagbati. Sa unsang paagi mabuntog sa usa ang kamingaw? Unsay gihimo sa uban sa pagbuntog niining bug-at kaayo nga pagbati?

Pagbuntog sa Kamingaw

Si Helen a gustong mag-inusara kon maghimog mga desisyon, apan gibati niya nga ang kamingaw makahatag ug dili maayong epekto. Sa bata pa siya, ang iyang mga ginikanan wala kaayo mogugol ug panahon sa pagpakig-estorya kaniya. Kay dili makakuha sa ilang atensiyon, siya nagkulong na lang sa iyang kuwarto. Siya misaysay: “Ako nagsugod sa pagkaagom ug mga abnormalidad sa pagkaon. Ako nahupngan sa grabeng kaguol. Moingon ako sa akong kaugalingon, ‘Nganong mabalaka man ako sa mga problema sa akong mga ginikanan nga wala man gani sila mabalaka sa akong mga problema?’ Dayon misantop sa akong hunahuna nga basin mawala ang akong gibating kamingaw kon maminyo ako. Gusto ko nga maminyo aron dili na ako magmagul-anon. Apan nahunahunaan dayon nako: ‘Nganong daoton man nako ang kinabuhi sa laing tawo? Kinahanglang tul-iron una nako ang akong panghunahuna!’ Nag-ampo ako sa tabang ni Jehova, nga nagpahungaw kaniya sa akong kasubo.

 “Akong nabasahan ang makapahupay nga mga pulong diha sa Bibliya, sama nianang sa Isaias 41:10: ‘Ayaw kahadlok, kay ako uban kanimo. Ayaw iliraw ang imong panan-aw, kay ako imong Diyos. Ako magapalig-on kanimo. Ako sa pagkatinuod magatabang kanimo. Ako sa pagkatinuod magahawid kanimo sa akong tuong kamot sa pagkamatarong.’ Nakatabang gayod kanako kining mga pulonga tungod kay gibati nako nga morag wala koy amahan. Karon kanunay ko nga magbasa sa Bibliya ug mag-ampo sa akong langitnong Amahan. Nakakat-on ako sa pagbuntog sa akong kamingaw.”

Ang pagkamatay sa usa ka minahal makapaguol, nga maghimo kanatong mamingawon. Ang 16-anyos nga si Luisa nagpahayag sa iyang kasubo: “Ang akong amahan namatay sa nag-edad akog singko anyos. Midangop ako sa akong lola aron mahupay, apan wala gayod nako batia nga gihigugma ko niya. Wala ako pakitaig pagmahal sa bata pa ako, sa panahon nga gikinahanglan nako kana pag-ayo. Sa nag-edad ako ug otso hangtod nuybe anyos, katulo ko misulay sa paghikog. Gihunahuna nako nga mas maayo alang sa akong pamilya kon mamatay na lang ako sanglit ang akong Mama nangamas aron lang mapakaon ang akong tulo ka igsoong babaye ug ako. Unya misugod kami sa pagpakig-uban sa mga Saksi ni Jehova. Usa ka batan-ong magtiayon ang nagpakitag tiunay nga interes kanako. Kanunay nila akong ingnan, ‘Gipabilhan ug gikinahanglan ka namo.’ Ang mga pulong ‘Gikinahanglan ka namo’ nakapadasig gayod kanako. Maglisod ako usahay sa pagsulti sa akong mga pagbati ngadto sa uban, apan sa dihang magbasa ako ug mga artikulo nga gipatik sa Ang Bantayanang Torre o Pagmata!, magpasalamat ako kang Jehova, tungod kay pinaagi niining mga publikasyona nabati nako nga gihigugma niya ako. Daghan na ang akong nahimong mga kausaban. Mopahiyom na ako karon, ug mapadayag ko na ngadto sa akong inahan ang akong mga kaguol ug kalipay. Usahay mahinumdoman nako ang nangagi apan ang akong pagbati dili na sama niadtong misulay ako sa paghikog o sa dihang wala na ako makig-estorya sa akong mga minahal. Dili nako makalimtan ang gisulti sa salmistang si David: ‘Tungod sa akong mga igsoon ug sa akong mga kauban mosulti ako karon: “May pakigdait unta sa sulod nimo.”’”​—Salmo 122:8.

Si Martha diborsiyada sulod na sa 22 ka tuig, nga sa maong panahon siya nagmatuto ug usa ka anak. “Mobati akog kawalay-pulos ug kamingaw sa dihang mahunahunaan ko nga napakyas ako sa usa ka butang,” siya miingon. Sa unsang paagi niya nabuntog ang maong pagbati? Siya misaysay: “Nakaplagan ko nga ang labing maayong paagi sa pagbuntog niana mao ang pagsugid dayon niana kang Jehova nga Diyos. Sa dihang ako  mag-ampo, nahibalo ko nga wala ako mag-inusara. Si Jehova mas nakasabot kanako kay sa akong kaugalingon. Kanunay usab akong mangitag paagi sa pagpakitag personal nga interes sa uban. Ang akong bug-os-panahon nga ministeryo nakatabang ug dako sa pagbuntog sa negatibong mga pagbati. Sa dihang makig-estorya ka sa uban bahin sa mga panalangin sa Gingharian sa Diyos ug makita nimo nga ang imong mga mamiminaw walay bisan gamayng paglaom ug naghunahuna nga wala nay kasulbaran ang ilang mga problema, makahatag kini kanimog lig-ong mga katarongan sa pagpabiling buhi ug sa pagpadayon sa pagpakigbisog.”

Si Elba, nga 93 anyos na ug kansang bugtong anak nag-alagad ingong misyonaryo sa laing nasod, nagsaysay kon giunsa niya pagbuntog ang kamingaw: “Sa dihang nadawat sa akong anak nga babaye ug sa iyang bana ang imbitasyon sa pagtungha sa Watchtower Bible School of Gilead, nakita nako ang ilang malipayong mga dagway, ug nalipay usab ako uban nila. Sa ulahi, sa dihang nakadawat silag asaynment sa pag-alagad sa langyawng nasod, misugod ako sa paghunahuna sa akong kaugalingon. Nasayod ako nga mahilayo na sila kanako, ug naguol ako bahin niana. Alang kanako, ang kahimtang nahisama nianang kang Jepte ug sa iyang bugtong anak nga babaye, nga gihubit diha sa Maghuhukom kapitulo 11. Naghilak ako samtang nag-ampo kang Jehova, nga nangayo kaniyag pasaylo. Ang akong mga anak kanunayng nakigkomunikar kanako. Nasayod ako nga puliki kaayo sila, apan bisan asa sila nag-alagad, mogahin silag panahon sa pagpahibalo kanako bahin sa ilang mga kalihokan, nga nagpaambit sa ilang mga kasinatian diha sa ministeryo sa kanataran. Balikbalik nakong gibasa ang ilang mga sulat. Gibati nako nga morag nag-estoryahanay ra gihapon kami matag semana, ug mapasalamaton kaayo ako niana. Dugang pa, ang Kristohanong mga ansiyano sa akong kongregasyon mahunahunaon kaayo kanamong mga tigulang ug baldado, nga kanunayng maneguro nga aduna kamiy masakyan paingon sa mga tigom sa kongregasyon ug nagtagana sa uban pa namo nga mga panginahanglan. Giisip nako ang akong espirituwal nga mga igsoong lalaki ug babaye nga usa ka panalangin gikan kang Jehova.”

Mabuntog Usab Nimo ang Kamingaw

Ikaw man batan-on o tigulang, tagsaanon o minyo, usa ka bata nga may mga ginikanan o usa ka ilo o kaha namatyan kag usa ka minahal o nagmamingawon tungod sa ubang mga hinungdan, adunay mga paagi sa pagbuntog sa imong mga gibati. Si Jocabed, usa ka 18-anyos nga babaye kansang amahan nag-abandonar sa ilang pamilya nga may unom ka sakop aron moadto sa laing nasod, miingon: “Isulti kon unsay anaa sa imong hunahuna! Kinahanglang ipakigsulti nato ang atong mga pagbati ngadto sa uban. Kon dili nato kana himoon, walay makasabot kanato.” Siya misugyot: “Ayaw na pagsigeg hunahuna sa imong kaugalingon. Pangayog tabang gikan sa hamtong nga mga tawo, dili sa mga batan-on nga basin mas grabe pag kahimtang kay kanimo.” Si Luisa, nga gihisgotan ganina, miingon: “Ang kinasingkasing nga pag-ampo kang Jehova motabang kanato nga makalingkawas sa usa ka situwasyon nga gibati natong wala nay kapaingnan.” Si Jorge, nga namatyan ug asawa, nagsaysay kon giunsa niya pagbuntog ang kamingaw: “Gikinahanglan ang paglahutay. Ang pagpakitag interes ngadto sa uban nakatabang kaayo kanako. Ang ‘pagpakitag pagbati alang sa isigkaingon’ sa dihang makig-estorya sa uban maghimo sa atong pagpakighisgot sa uban nga makahuloganon ug motabang kanato nga makita ang ilang maayong mga hiyas.”​—1 Pedro 3:8.

Daghan ang mahimo aron mabuntog ang kamingaw. Apan moabot kaha ang panahon nga ang pagkamamingawon dili na gayod molungtad? Kon mao, sa unsang paagi kini mahitabo? Ang sunod nga artikulo motubag niining mga pangutanaha.

[Footnote]

[Blurb sa panid 8]

“Ang kinasingkasing nga pag-ampo kang Jehova motabang kanato nga makalingkawas sa usa ka situwasyon nga gibati natong wala nay kapaingnan.”​—Luisa

 [Kahon/Mga hulagway sa panid 7]

Kon Unsaon Nimo Pagbuntog sa Kamingaw

◼ Hinumdomi nga ang imong kahimtang mausob pa, nga dili kini dumalayon nga kahimtang kondili usa ka pagbati nga naagoman usab sa uban.

◼ Ayaw pagdahom ug sobra kay sa imong mahimo.

◼ Magmakontento sa kaugalingon.

◼ Ugmara ang maayong mga batasan sa pagkaon ug pag-ehersisyo, ug pagbaton ug igong katulog.

◼ Gamita ang mga panahong ikaw nag-inusara sa paghimog mamugnaong mga butang ug sa pagkat-on ug bag-ong mga kahanas.

◼ Pagbantay nga dili nimo hukman ang mga tawong imong makaila base sa imong mga kasinatian kaniadto.

◼ Pabilhi ang imong mga higala ug ang ilang talagsaong mga hiyas. Paningkamoti nga makabaton ug maayong mga higala. Pangayog mga sugyot gikan sa mas edaran, eksperyensiyadong mga tawo.

◼ Pagbuhat ug maayo sa uban​—pahiyom ngadto kanila, sultihi silag malulotong mga pulong, ipakig-ambit kanila ang usa ka hunahuna gikan sa Bibliya. Ang pagbati nga ikaw gikinahanglan sa uban maoy pangontra sa kamingaw.

◼ Likayi ang paghanduraw bahin sa mga karakter sa pelikula, TV, Internet, o mga libro, nga maghanduraw ug usa ka relasyon uban kanila.

◼ Kon ikaw minyo, ayaw dahoma nga mahatag sa imong kapikas ang tanan nimong emosyonal nga mga panginahanglan. Pagkat-on sa paghatag ug pagdawat, sa pagtabang ug pagpaluyo sa usag usa.

◼ Pauswaga ang imong katakos sa pagpakig-estorya sa uban ug sa pagkahimong maayong mamiminaw. Ipunting ang imong pagtagad sa ubang tawo ug sa ilang mga interes. Pagpakitag empatiya.

◼ Kon ikaw batiog kamingaw, dawata kini, ug pakigsulti sa usa ka hamtong nga higala, usa nga imong kasaligan. Ayaw pag-antos sa hilom.

◼ Likayi ang sobrang pag-inom, o ayaw gayod pag-inom. Ang pag-inom ug alkoholikong mga ilimnon dili makawala sa imong mga problema​—mobalik gihapon kana paglabay sa panahon.

◼ Likayi ang garbosong tinamdan. Pasayloa kadtong nakapasakit kanimo, ug pagpakig-uli kanila. Likayi ang pagbati ug sobrang katahap sa uban.

[Hulagway sa panid 6]

Sa unsang paagi mabuntog sa usa ang kamingaw?