Usa ka Butang nga Mas Maayo pa kay sa Kabantog

SUMALA SA GIASOY NI CHARLES SINUTKO

Sa 1957, gitanyagan ako ug 13-ka-semanang kontrata sa pag-awit sa Las Vegas, Nevada, T.B.A., nga may suweldong usa ka libong dolyar kada semana, ug may posibilidad nga malugwayan pag 50 ka semana ang kontrata kon mokita ang pasundayag. Kana maoy dugang nga $50,000​—dakong kuwarta niadtong panahona. Paasoya ko kon nganong natanyagan ako niining trabaho nga dakog kita ug kon nganong nalisdan ako sa pagdesisyon kon dawaton ba nako kini o dili.

SI Papa, nga taga-Ukraine, natawo sa sidlakang Uropa sa 1910. Sa 1913 gidala siya sa iyang inahan ngadto sa Tinipong Bansa, diin miapas siya sa iyang bana. Si Papa naminyo niadtong 1935, ug natawo ako usa ka tuig sa ulahi didto sa Ambridge, Pennsylvania. Niadtong panahona ang duha ka magulang nga lalaki ni Papa nahimong mga Saksi ni Jehova.

Sa dihang ako ug ang akong tulo ka igsoong lalaki bata pa ug ang among pamilya nagpuyo duol sa New Castle, Pennsylvania, ang among inahan nagtuon ug Bibliya sa makadiyot uban sa mga Saksi. Wala ma-Saksi ang akong mga ginikanan nianang panahona, apan si Papa nagtuo nga ang iyang mga igsoon may katungod sa pagtuo sumala sa ilang gusto. Bisan tuod ug gimatuto kami ni Papa nga mahimong makinasodnon, gilabanan gayod niya ang katungod sa uban sa pagsimba sumala sa paagi nga gusto nila.

Propesyon Ingong Mag-aawit

Ang akong mga ginikanan nagtuo nga maayo kog tingog, busa gihimo nila ang tanan sa pagpalambo sa akong karera. Sa nag-edad ako ug unom o pito, patindogon ako ni Papa sa lamesa sa naytklab aron sa pag-awit ug sa pagtugtog sa akong sista. Giawit ko ang “Mother.” Kining awita naghubit sa mga hiyas sa usa ka mahigugmaong inahan ug makapatandog ang pangataposang bahin niini. Ang mga lalaki sa naytklab, nga kasagaran hubog na, mohilak ug mohulog ug kuwarta diha sa kalo ni Papa.

Ang akong unang programa sa radyo mao kadtong sa WKST sa New Castle niadtong 1945, diin nag-awit ako ug banikanhong musika. Sa ulahi gilakip nako sa akong mga awit ang iladong mga kanta sa Hit Parade, ang senemanang programa sa radyo nga nagpatugtog sa napulo ka nangunang mga awit sa semana. Migula ako sa telebisyon sa unang higayon niadtong 1950 sa pasundayag ni Paul Whiteman. Ang iyang bersiyon sa awit ni George Gershwin nga “Rhapsody in Blue” ilado gihapon. Wala madugay human niadto, gibaligya ni Papa ang among balay sa Pennsylvania, ug mibalhin kami sa Los Angeles, California sa paglaom nga mapalambo ang akong karera.

Tungod sa pagkaporsigido ni Papa, wala madugay may kaugalingon na akong programa sa radyo kada semana sa Pasadena ug 30-minutos nga pasundayag sa TV kada semana sa Hollywood. Nakarekord ako ug mga awit sa Capitol Records nga giduyogan sa orkestra ni Ted Dale nga may 100 ka membro ug nahimo usab ako nga mag-aawit sa kompaniya sa radyo nga CBS. Sa 1955, may pasundayag ako sa Lake Tahoe sa amihanang California. Samtang didto ako, ang mga butang nga gihatagan nako ug pangunang pagtagad sa kinabuhi nausab pag-ayo.

Bag-ong mga Butang nga Gihatagan ug Pangunang Pagtagad

Nianang panahona, si Tiyo John, ang magulang nga lalaki ni Papa nga mibalhin usab sa California  gikan sa Pennsylvania, mihatag kanako ug librong “Pasagdi ang Diyos Maminatud-on.” a b Gidala nako kini sa Lake Tahoe. Human sa among kataposang pasundayag, nga natapos lapas na sa tungang gabii, akong gisugdan pagbasa ang libro aron makarelaks sa dili pa matulog. Nalipay ako nga akong nakaplagan sa Bibliya ang mga tubag sa mga pangutana nga dugay na nakong gikalibgan.

Human niadto, moadto ako sa naytklab pagkahuman sa trabaho ug makig-estorya sa kaubang mga maglilingaw, kasagaran hangtod sa kaadlawon. Maghisgot kamig mga topiko sama sa kinabuhi human sa kamatayon, kon nganong gitugotan sa Diyos ang pagkadaotan, ug kon laglagon ba sa tawo sa ngadtongadto ang iyang kaugalingon ug ang yuta. Pipila ka bulan sa ulahi, sa Hulyo 9, 1955, sa distritong kombensiyon sa mga Saksi ni Jehova sa Wrigley Field sa Los Angeles, gibawtismohan ako agig simbolo sa akong pagpahinungod sa pag-alagad kang Jehova nga Diyos.

Wala pay unom ka bulan sa ulahi, usa ka buntag niadto sa Pasko sa 1955, gidapit ako sa isigka-Saksi nga si Henry Russell, nga kuyogan siya sa pagduaw kang Jack McCoy, kinsa nagtrabaho ingong usa ka maglilingaw. Si Henry maoy direktor sa musika alang sa NBC. Buweno, pag-abot namo, gipalingkod ni Jack ang iyang tulo ka anak ug asawa ug gipapaminaw kanamo, bisan ug mao pay ilang pagsugod ug abli sa ilang mga pinaskohan. Wala madugay, siya ug ang iyang pamilya nahimong mga Saksi.

Nianang panahona gidumalahan nako ug pagtuon si Mama, ug gidawat gayod niya ang kamatuoran sa Bibliya. Sa ngadtongadto siya nahimong Saksi ni Jehova ug nagpayunir, nga usa ka bug-os-panahong magwawali. Paglabay sa panahon, ang akong tulo ka igsoong lalaki nabawtismohan usab ug nagpayunir sa makadiyot. Sa Septiyembre 1956, sa edad nga 20, ako nagpayunir.

Mga Desisyon Bahin sa Pagpangempleyo

Nianang panahona, si George Murphy, ang higala sa akong ahente, interesado sa pagpalambo sa akong karera. Si George migawas sa daghan nang pelikula sa katuigan sa 1930 ug 1940. Sa Disyembre 1956, tungod sa mga kontak ni Murphy, nahiapil ako sa salida ni Jackie Gleason sa New York City sa CBS-TV. Dako kaayo kinig tabang sa akong karera kay ang salida gitan-aw sa mga 20,000,000 ka tawo. Samtang didto sa New York, miduaw ako sa unang higayon sa tibuok-kalibotang hedkuwarter sa mga Saksi ni Jehova sa Brooklyn.

Human moapil sa salida ni Gleason, mipirma ako ug pito-ka-tuig nga kontrata sa paggamag pelikula sa estudio sa MGM. Gitanyagan ako nga mahimong permanenteng aktor sa usa ka salidang Kawboy sa TV. Apan paglabay sa panahon, ang akong tanlag nagsugod sa paghasol kanako, kay ang akong papel maoy sugarol ug mamumusil​—mga papel nga naghimo sa imoralidad ug ubang dili-Kristohanong mga panggawi nga dalayegon. Busa mihunong ako. Ang mga tawo sa industriya sa kalingawan nagtuo nga nalisoan ako sa utok.

Mao kanang higayona nga gitanyagan ako ug dakong suweldo pinaagi sa pag-awit sa Las Vegas, nga gihisgotan sa sinugdanan. Pasugdon ako pagtrabaho panahon sa pagduaw sa among nagapanawng magtatan-aw. Kon dili nako dawaton ang trabaho, mawala na sa bug-os ang akong oportunidad. Naglibog ako, kay dugay nang nangandoy si Papa nga ako masapian! Akong gibati nga takos siyang baslan sa tanan niyang nahimo sa pagpalambo sa akong karera.

Busa akong giduol ang among nagadumalang magtatan-aw, si Carl Park, kinsa musikero usab ug biolinista sa estasyon sa radyo nga WBBR sa New York sa katuigan sa 1920. Akong gipatin-aw nga kon akong pirmahan ang maong kontrata, makapayunir na ako sa akong tibuok kinabuhi nga dili mabalaka sa pinansiyal. “Dili ako makabuot kon unsay imong buhaton,” siya miingon, “apan makatabang ko nimo sa paghimog desisyon.” Siya nangutana, “Mobiya ka ba kon si apostol Pablo ang moduaw sa atong kongregasyon karong semanaha?” Siya midugang, “Sa imong hunahuna unsa kahay gusto ni Jesus nga imong himoon?”

 Klaro kaayo kadto. Sa dihang akong gisultihan si Papa nga nakadesisyon ako nga dili na lang dawaton ang trabaho sa Las Vegas, miingon siya nga akong gidaot ang iyang kinabuhi. Nianang gabhiona iya akong gihulat dala ang iyang .38-kalibre nga pusil. Nagplano siya sa pagpatay kanako, apan nahikatulog siya​—tingali tungod kay daghan kaayo siyag nainom. Dayon misulay siya sa paghikog sa garahe pinaagi sa paghanggab sa aso sa kotse. Mitawag ako ug mga tigtabang, ug ilang natabang siya.

Kay nasayod sa pagkasapoton ni Papa, daghan sa among kongregasyon ang nahadlok kaniya, apan wala mahadlok kaniya ang among magtatan-aw sa sirkito nga si Roy Dowell. Sa dihang giduaw siya ni Roy, nakaestorya si Papa kaniya nga sa pagkatawo nako, abi nila ug dili ako mabuhi. Si Papa misaad sa Diyos nga kon mabuhi ako, iya akong ihalad sa Diyos aron sa pag-alagad Kaniya. Si Ray nangutana kon misantop ba sa iyang hunahuna nga basig nagpaabot ang Diyos kaniya nga tumanon niya ang iyang saad. Nakapakurat kana kang Papa. Dayon nangutana si Ray, “Kon ang bug-os-panahong pag-alagad maayo alang sa Anak sa Diyos, nganong dili man kini maayo alang sa imong anak?” Human niadto, morag nadawat na ni Papa ang akong desisyon.

Kasamtangan, sa Enero 1957, si Shirley Large ug ang iyang kaubang payunir miabot gikan sa Canada aron sa pagduaw sa pipila ka mga higala. Nagkasuod kami ni Shirley sa dihang mikuyog ako kaniya ug sa iyang kauban sa balay-ug-balay nga ministeryo. Wala madugay human niana, si Shirley mikuyog nako sa Hollywood Bowl diin miawit ako uban kang Pearl Bailey.

Gisunod Nako ang Akong Desisyon

Sa Septiyembre 1957, gitudlo ako sa pag-alagad ingong espesyal payunir sa estado sa Iowa. Sa dihang akong gisultihan si Papa nga nakadesidir ako sa pagdawat sa asaynment, mibakho gayod siya. Dili niya masabtan ang akong bag-ong panglantaw sa kon unsay tinuod nga bililhon. Miadto ako sa Hollywood ug gibakwi ang tanan nakong kontrata. Ang usa sa mga tawo nga ako nakigkontrata mao ang iladong lider sa orkestra ug koro nga si Fred Waring. Giingnan ako niya nga dili na ako makatrabaho pag-usab ingong mag-aawit kon dili nako tumanon ang kasabotan. Busa akong gipatin-aw nga akong talikdan ang akong karera sa pag-awit aron sa pagpasangkad sa akong ministeryo sa pag-alagad kang Jehova nga Diyos.

Si G. Waring naminaw nga matinahoron samtang detalyado akong nagpatin-aw, ug dayon nakurat ako sa iyang malumong tubag: “Dong, gikasubo ko nga imong talikdan ang usa ka maayong karera, hinuon dugay na kaayo ako sa industriya sa musika ug akong nakat-onan nga duna pay daghang ubang mga butang sa kinabuhi nga mas hinungdanon kay sa musika. Hinaot panalanginan sa Diyos ang imong buluhaton.” Mahinumdoman ko pa ang mga luha sa kalipay samtang nagdrayb pauli, kay nakaamgo nga libre na ako sa paggugol sa akong kinabuhi sa pag-alagad kang Jehova.

“Hain man Diay ang Imong Pagtuo?”

Nagsugod ako sa pag-alagad sa Strawberry Point, Iowa, usa ka lungsod nga may populasyon nga mga 1,200, uban kang Joe Triff. Miduaw si Shirley, ug kami naghisgot nga magminyo. Parehas kami nga walay tinigom. Ang akong kita kaniadto gikontrolar tanan sa akong amahan. Busa ako miingon: “Gusto kong magpakasal nimo, apan unsaon man nato pagkabuhi? Ang kuwarta lang nako mao ang akong alawans nga $40 kada bulan ingong espesyal payunir.” Sa iyang naandan nga kalmado, direkta, ug prangka nga paagi sa pagsulti, siya miingon: “Hain man diay ang imong pagtuo, Charles? Matod ni Jesus, kon atong unahon pagpangita ang iyang Gingharian ug ang iyang pagkamatarong, iyang idugang kanato ang tanan nga atong gikinahanglan.” (Mateo 6:33) Midesisyon kami nga magpakasal. Gikasal kami sa Nobyembre 16, 1957.

Dihay usa ka mag-uuma nga akong gitun-an sa Bibliya sa gawas sa Strawberry Point nga may kahoy nga balay nga may sukod nga 12 por 12 piye diha sa lasang nga sakop sa iyang propiedad. Kini walay koryente o tubig sa gripo ug walay kasilyas. Apan kon mosugot kami, makapuyo kami didto nga walay abang. Simple kaayo kini, apan walay kaso tungod kay nag-alagad kami sa kanataran tibuok adlaw ug nagkinahanglan lang ug luna nga katulgan.

Magkalos ako ug tubig sa duol nga tuboran. Painiton namo ang sulod sa balay pinaagi sa pagsugnod ug kahoy sa pugon ug magbasa kami sa dan-ag sa kingki; si Shirley magluto sa kosinilya. Maligo kami nga gamit ang karaang labhanan. Maminaw kami sa uwang sa mga lobo magabii ug nalipay kaayo kay kami magkauban ug nag-alagad kang Jehova diin mas dako ang panginahanglan alang sa Kristohanong mga ministro. Si Bill Malenfant ug ang iyang asawa, si Sandra, nga nag-alagad na karon sa tibuok-kalibotang hedkuwarter sa Brooklyn, espesyal payunir niadtong tungora sa Decorah, Iowa, nga mga 100 kilometros ang gilay-on. Matag karon  ug unya, sila moduaw ug mokuyog kanamo ug usa ka adlaw sa pag-alagad sa kanataran. Sa ngadtongadto, natukod ang usa ka gamayng kongregasyon nga may 25 ka magmamantala sa Strawberry Point.

Nagsugod sa Nagapanawng Buluhaton

Sa Mayo 1960 gidapit kami sa sirkitong buluhaton, ang nagapanaw nga buluhaton sa pagministeryo. Ang among unang sirkito mao ang North Carolina, ug kini naglakip sa mga siyudad sa Raleigh, Greensboro, ug Durham, maingon man sa daghang gagmayng mga lungsod sa banika. Mas komportable ang among sak-anan, tungod kay ang kadaghanan sa pamilya nga among gisak-an dunay koryente ug may kasilyas pa sa sulod sa balay. Ugaling lang, makapabalaka ang mga pasidaan niadtong mga pamilya nga ang kasilyas anaa sa gawas sa balay. Gipasidan-an nila kami nga magbantay sa mga bitin nga copperhead ug mga rattlesnake diha sa agianan paingon sa kasilyas!

Sa unang bahin sa 1963 gibalhin kami ngadto sa usa ka sirkito sa Florida, diin grabe ang paghubag sa nipis nga hapinhapin sa akong kasingkasing ug hapit akong mamatay. Tingali namatay gyod ako kon dili pa sa tabang ni Bob ug Ginny Mackey sa Tampa. c Gipahiling nila ako sa ilang doktor ug gibayran pa gani ang tanan namong bayronon.

Nagamit ang Pagbansay nga Nadawat sa Batan-on Pa

Sa ting-init sa 1963, gidapit ako sa pagtrabaho didto sa New York may kalabotan sa usa ka dakong kombensiyon nga himoon sa mga Saksi ni Jehova didto. Akong giubanan si Milton Henschel, nga tigpamaba sa mga Saksi ni Jehova, sa usa ka programa sa radyo nga gidumala ni Larry King. Ilado gihapon si G. King nga tigdumala ug interbiyo sa telebisyon. Matinahoron kaayo siya ug sulod sa mga usa ka oras human sa pasundayag daghan kaayo siyag pangutana bahin sa among buluhaton.

Nianang mao gihapong ting-init si Harold King, usa ka misyonaryo nga bag-o pang gipagawas sa prisohan sa Komunistang Tsina, miduaw sa tibuok-kalibotang hedkuwarter sa mga Saksi. Usa ka gabii niana siya nagpakigpulong sa mga 700 ka mamiminaw, nga nag-asoy sa iyang mga kasinatian ug nagpatin-aw kon sa unsang paagi ang iyang upat ka tuig sa bartolina nakapalig-on sa iyang pagtuo. Samtang napriso nagkomposo siya ug mga awit nga may mga tema labot sa Bibliya ug sa Kristohanong ministeryo.

Nianang halandomong gabii akong giduyogan si Audrey Knorr, Karl Klein, ug Fred Franz​—usa ka karaang Saksi nga nabansay sa pag-awit ug tenor—​sa pagkantag “Sa Kabalayan,” usa ka awit nga giapil sa ulahi diha sa songbok nga gigamit sa mga Saksi ni Jehova. Si Nathan Knorr, nga niadtong tungora maoy nanguna sa buluhaton sa mga Saksi, mihangyo kanako sa pag-awit niini panahon sa “Walay Kataposang Maayong Balita” nga Asembliya sa Yankee Stadium.

Mga Kasinatian Samtang Nag-alagad sa Nagapanawng Buluhaton

Samtang nag-alagad kami sa Chicago, Illinois, duha ka halandomong butang ang nahitabo. Una, diha sa usa ka sirkitong asembliya, nakita ni Shirley si Vera Stewart, kinsa nakasangyaw kaniya ug sa iyang inahan sa Canada sa 1945. Si Shirley, kinsa 11 anyos pa niadtong tungora, nalipay sa pagkadungog bahin sa mga saad sa Diyos diha sa Bibliya. Iyang gipangutana si Vera, “Makapuyo kaha ko sa bag-ong kalibotan?” Si Vera mitubag, “Ngano mang dili, Shirley.” Silang duha wala makalimot nianang eksaktong mga pulong. Sukad nianang unang paghimamat kang Vera, nasayod si Shirley nga ang gusto niyang buhaton mao ang pag-alagad kang Jehova.

Ikaduha, dihay Saksi nga nangutana kon nakahinumdom ba ako nga nakakitag 50-libras nga sako sa patatas diha sa among balkon sa tingtugnaw sa 1958. Oo, nakahinumdom ko. Nakit-an namo kini human magkalisod pagpauli tungod sa bagyo sa niyebe usa ka gabii niana! Bisan tuod wala kami mahibalo kon kinsay naghatag niana, siyempre among  giisip nga si Jehova ang naghatag sa maong tagana. Natanggong kami sa balay tungod sa lima ka adlaw nga pag-ulan ug niyebe apan malipayon kaming mikaon ug pancake nga patatas, hinurnong patatas, piniritong patatas, dinugmok nga patatas, ug sabaw nga patatas! Wala miy laing pagkaon. Ang Saksi wala makaila kanamo o mahibalo kon diin kami nagpuyo, apan nakadungog siya nga dunay naglisod nga mga payunir sa duol. Matod pa niya dihay nagtukmod kaniya sa pagpakisayod kon diin nagpuyo kining maong batan-ong magtiayon. Ang mga mag-uuma nahibalo sa tanan bahin sa ilang mga silingan, busa wala madugay gitudlo kaniya ang among balay ug gidala niya ang mga patatas latas sa niyebe.

Mapasalamaton Tungod sa Gihimong mga Desisyon

Pagka-1993, human sa 33 ka tuig diha sa nagapanawng buluhaton, ako nagmasakiton hangtod sa punto nga kinahanglan akong mohunong sa maong pribilehiyo sa pag-alagad. Gitudlo kami ni Shirley ingong mga espesyal payunir nga mubo ug kab-otonong oras, ug mao kini ang among pribilehiyo hangtod karon. Bisan tuod nasubo ako kay wala na akoy kusog nga ikagugol sa nagapanawng buluhaton, malipayon ako nga nagamit ang akong kusog sa bug-os-panahong pag-alagad.

Lahi ang desisyon sa akong tulo ka igsoong lalaki. Nakahukom sila sa pagpangagpas ug materyal nga mga bahandi, ug walay usa kanila ang nag-alagad karon kang Jehova. Sa 1958, si Papa gibawtismohan. Siya ug si Mama daghan ug natabangan nga makaila kang Jehova, magpahinungod sa ilang kinabuhi ngadto Kaniya, ug magpabawtismo. Silang duha namatay niadtong 1999. Tungod sa akong desisyon sa pagdumili sa kalibotanong kabantog ug bahandi, ang akong amahan maingon man ang daghan nga gipakig-ambitan niya ug sa akong inahan sa kamatuoran sa Bibliya nahatagag paglaom nga makabaton ug kinabuhing walay kataposan. Kanunay akong maghunahuna, ‘Nakapadayon kaha ako sa pag-alagad kang Jehova kon lahi ang akong gihimong desisyon?’

Mga lima ka tuig human sa paghunong sa sirkitong buluhaton, miarang-arang ang akong panglawas, ug akong napadako ang akong ministeryo. Nag-alagad ako karon ingong nagadumalang magtatan-aw sa usa ka kongregasyon sa Desert Hot Springs, California. Nakapribilehiyo usab ako sa pag-alagad ingong kapuli nga magtatan-aw sa sirkito, sa pag-alagad diha sa linaing mga komite ug, usahay, sa pagtudlo diha sa Tunghaan sa Payunir nga Pag-alagad.

Hangtod karon si Shirley gihapon ang akong kinasuorang higala. Malipay kaayo ako nga makig-uban kaniya. Kami kanunay nga mag-estoryahay bahin sa makapadasig nga espirituwal nga mga butang, kay kaming duha maikagon sa mga kamatuoran sa Bibliya nga among ginahisgotan. Mahinumdoman gihapon nako ang iyang kalmadong pangutana kapin na sa 47 ka tuig ang milabay, “Hain man diay ang imong pagtuo, Charles?” Kon ang batan-on nga Kristohanong mga magtiayon mosukna pa lamang unta niining pangutanaha sa usag usa, malagmit daghan usab kanila ang makatagamtam sa kalipay ug mga panalangin nga among natagamtam diha sa bug-os-panahong ministeryo.

[Mga footnote]

[Hulagway sa panid 20]

Si Tiyo John sa 1935, ang tuig nga siya nabawtismohan

[Hulagway sa panid 22]

Ang among kahoy nga balay

[Hulagway sa panid 23]

Hulagway sa akong mga ginikanan niadtong 1975, nga nagpabiling matinumanon hangtod mamatay

[Hulagway sa panid 23]

Uban kang Shirley karon