Origami—Ang Arte sa Pagpilo ug Papel

TINAMPO SA MAGSUSULAT SA PAGMATA! SA JAPAN

HANDURAWA ang usa ka pirasong papel nga mahimong nindot, tulo ug dimensiyon nga langgam nga tohil. Ang mga pako niini magarbohong nagbukhad, ug gikan sa nindot nga lawas sa langgam nagtuyhakaw ang taas, yagpis nga liog, nga may eleganteng ulo ug talagsaong sungo niini. Sa katingalahan, kini nga tohil magama pinaagi sa pagpilo ug kuwadrado nga pirasong papel sa eksaktong 12 ka sunodsunod nga paagi.

Ang paghimo ug daghang nindot nga mga porma pinaagi sa pagpilo, pagbukhad, ug pagpiko sa usa ka piraso sa patag nga papel maoy usa ka matang sa arte sa Japan nga gitawag ug origami. Ang termino mismo nagkahulogan ug “pinilo nga papel.” Bisan pag wala kaayo masayri ang sinugdanan niini, ang origami sa Japan masubay balik niadtong karaang mga panahon sa dihang ang pormal nga mga dokumento pil-on sa makuti nga  paagi. Gituohan nga niadtong yugtong Edo (1603-1867), ang origami nahimong usa ka matang sa kalingawan nga puwedeng kalipayan ni bisan kinsa. Nianang panahona naugmad ang bag-ong mga teknik sa pagpilo. Kini nga arte napasa sa sunodsunod nga mga kaliwatan kay ang mga ginikanan nagtudlo sa ilang mga anak ug mga apo. Daghang Hapones malipayong nahinumdom nga sa bata pa, sila nagtan-aw nga nahingangha samtang ang ilang inahan abtik nga nagpilo ug papel, nga naggama ug nindot nga mga butang alang kanila.

Sa katibuk-an dunay duha ka klase sa origami, depende sa gam-on nga mga porma. Ang usa gitawag ug naandang origami, nga maoy pagpilo ug mga papel nga pormang tohil, baki, barko, balon, insekto, ug mga tanom. Ang laing klase mao ang mamugnaong origami, nga lahi kay sa karaang mga teknik nga gigamit na sa daghang siglo. Ang dagkong mga dinosaur, komplikado himoon nga mga insekto, ug ubang makuti nga mga disenyo magama pinaagi niini nga matang sa origami.

Sa modernong panahon daghang propesyon, sama sa arkitektura, ang naggamit sa mga prinsipyo sa origami sa pagdisenyo ug nagkadaiya ug mapuslanon nga mga produkto. Gigamit usab sa medikal nga mga kawani ang origami ingong epektibong ehersisyo agig terapiya sa mga edaran ug mga baldado.

Paggama sa Imong Kaugalingong Origami

Unsaon nimo paggama ug origami? Dili lisod ang naandang origami. Kini wala magkinahanglan ug espesyal nga mga himan o pagbansay​—nagkinahanglan lang kini ug bug-os nga pagtagad ug sa imong katakos sa pagpaniid. Siyempre, nagkinahanglan ka ug haom nga papel ug mga sistema sa pagpilo. Si bisan kinsa nga mapailobon ug makutihon nga magpilo sa papel makagama ug nindot nga porma.

Makagamit ka ug bisan unsang papel, sama sa mantalaan, mga papel nga gigamit sa panganunsiyo, o maanindot nga papel nga pangputos. Makabuot ka sa gidak-on, kalidad, ug kolor sa imong papel depende kon unsay gusto nimong gam-on. Apan, kon gusto ka gayod ug nindot kaayong origami, kinahanglang pilion nimog maayo ang kolor sa papel. Ang kanindot sa imong gam-on nagdepende dili lang sa imong paagi sa pagpilo sa papel kondili sa matang usab sa papel nga imong gamiton. Mas maayong gamiton ang papel nga para gayod sa origami. Basin gusto ka nga mogamit ug washi, papel sa Japan nga gikinamot paggama. a

Alang sa kasagarang mga porma, kinahanglan nga eksakto pagkakuwadrado ang papel. Imong matino kon kuwadrado ang papel pinaagi sa pagpilo sa papel sa pormang trianggulo. Kon tupong ang tanang daplin, nan eksakto nga pagkakuwadrado ang pagkaputol sa papel.

Aron nindot ang resulta, kinahanglang magtupong gayod ang mga kanto ug mga daplin inigpilo sa papel. Kinahanglang hugot usab ang pagkapilo. Sa magpilo ug papel sa pormang trianggulo, itupong ug ipita ug maayo taliwala sa imong kumagko ug igtutudlo ang duha ka magkaatbang nga kanto, ug dayon akoba kini pinaagi sa imong pikas nga kamot. Sa magpilo ug papel sa pormang rektanggulo, paneguroa nga magtupong ang duha ka kanto sa taas inigpilo, ug dayon ipita ug maayo ang ibabawng mga daplin samtang imong akobon kini.

Sa ubang origami nga porma, kinahanglang pil-on ang papel ug dayon bukharon, nga ang agi sa pinil-an giandam alang sa sunod nga lakang sa pagpiko. Usahay ang papel bawogon, piligison, lukoton, pigsaton, pil-on pasulod, pabukaron, balihon​—aron makagama ug lainlaing mga porma.

Ang origami mahimong gam-on bisan diin, sa bisan unsang panahon. Human makakat-on niini nga arte, ang gikinahanglan lang gayod nimo mao ang papel. Pinaagi lang sa paggamit sa imong mga tudlo, makagama ka ug lainlaing naandang mga porma o makagama ka pa gani ug imong kaugalingong orihinal nga mga porma. Lagmit maglagot ka usahay kon mosulay ka sa pagtuon ug origami gikan sa mga drowing sa tsart. Apan kon makahimamat ka ug tawo nga mahibalong mogama ug origami, pahimusli ang kahigayonan sa pagkat-on sa arte sa pagpilo ug papel.

[Footnote]