Unsa may Vitiligo?
Unsa may Vitiligo?
Tinampo sa magsusulat sa Pagmata! sa Habagatang Aprika
◼ Usahay si Sibongile magpasiaw bahin sa iyang panit. Mapahiyomon siyang moingon, “Ako gipanganak nga itom, dayon miputi, ug karon naglibog na ko.” Siya adunay vitiligo.
Ang vitiligo, nga gitawag usab ug leukoderma, gipahinabo sa pagkawala sa mga selula nga mohatag ug kolor sa panit. Tungod niini motungha ang puti nga mga puntikpuntik ug pat-akpat-ak diha sa panit. Sa pipila ka mga pasyente wala ra modako ang pat-ak. Apan, sa uban kini dali rang milukop sa tibuok lawas. Aduna pa ganiy mga pasyente nga nag-antos sa mas hinay mokatap nga matang sa vitiligo nga magpadayon sa pagkatap sulod sa daghang katuigan. Ang vitiligo dili masakit ug dili usab mananakod.
Dili tanang matang sa vitiligo ang sama ka klaro sa iya ni Sibongile tungod kay mas maklaro kini diha sa mga itom. Apan adunay daghang tawo nga naapektahan sa lainlaing gilapdon. Ang mga estadistika nagpakita nga gikan sa 1 ngadto sa 2 ka porsiyento sa populasyon ang naapektahan. Ang vitiligo nag-apektar sa tanang rasa ug parehong nag-apektar sa mga lalaki ug babaye. Wala pa mahibaw-i ang hinungdan niini.
Bisan tuod walay seguradong tambal sa vitiligo, adunay daghang paagi sa pagdumala niini. Pananglitan, diha sa pution nga mga pasyente, ang kahimtang mas maklaro kon ang wala maapektahi nga panit mabulad sa adlaw. Busa, kon dili ka magbulad sa adlaw dili kaayo kana mamatikdan. Sa itomon nga mga tawo, ang linaing mga kosmetiko makatabang sa pagtago sa mga kalainan sa kolor sa panit. Ang ubang mga pasyente maayog reaksiyon sa proseso nga ginganlag repigmentation o paghatag pag-usab ug kolor sa panit. Kining maong pagtambal naglangkit ug daghang bulan nga pagtambal ug paggamit sa linaing ultraviolet nga kasangkapan. Sa pipila ka kaso kining maong pagtambal nakapabalik sa normal nga kolor sa panit diha sa parte nga naapektahan. Ang ubang mga pasyente mipili sa depigmentation o pagwagtang sa kolor sa panit. Ang tumong niining maong pagtambal mao ang pagbalanse sa kolor sa panit pinaagi sa pagpatay sa nahibiling mga selula nga naghatag ug kolor ginamit ang tambal.
Ang vitiligo makapaguol niadtong naapektahan niini, ilabina kon mokatap na kini sa nawong. “Di pa dugay,” matod ni Sibongile, “duha ka bata ang mitan-aw kanako ug dayon nanagan nga nagsiyagit. Ang uban magpanuko sa pagpakigsulti kanako, nga naghunahuna nga basig aduna akoy mananakod nga sakit o ako gitunglo. Ang gusto lang nakong mahibaloan sa uban mao nga dili sila kinahanglang mahadlok sa mga tawo nga aduna niining kahimtanga. Dili sila matakdan ug vitiligo pinaagi sa paghikap o pinaagi sa hangin.”
Wala tugoti ni Sibongile ang iyang kahimtang nga mopugong kaniya sa pagpanudlo bahin sa Bibliya nga maoy gusto kaayo niyang buhaton ingong usa sa mga Saksi ni Jehova. Kini naglakip sa pagduaw sa mga tawo diha sa ilang kabalayan ug pagpakigsulti kanila nga atubangay. Siya miingon: “Nakakat-on na ako sa pagdawat sa akong panagway. Mas relaks ako sa akong presenteng kahimtang, ug nagpaabot ako sa panahon sa dihang ang kolor sa akong panit sa pagpanganak kanako mapasig-uli sa bug-os didto sa yutan-ong Paraiso nga gisaad ni Jehova nga Diyos.”—Pinadayag 21:3-5.
[Hulagway sa panid 22]
Sa 1967, sa wala pa maapektahi sa vitiligo