Natudloan Sukad sa Pagkabata sa Paghigugma sa Diyos

SUMALA SA GIASOY NI ANATOLY MELNIK

Daghan ang mabinationg motawag nako ug Lolo. Matandog kaayo ang akong galamhan nianang pulonga tungod kay nagpahinumdom kana kanako sa akong lolo, nga gimahal ko pag-ayo ug kang kinsa dako akog utang kabubut-on. Paasoya ko bahin kaniya ug kon sa unsang paagi siya ug si Lola nakaimpluwensiya pag-ayo sa kinabuhi sa mga membro sa ilang pamilya, maingon man sa daghan pa.

NATAWO ako sa balangay sa Hlina, sa amihanan sa nailhan karon nga Moldova. a Sa katuigan sa 1920, ang nagapanawng mga ministro nga nailhan ingong mga pilgrim mitabok sa utlanan sa Romania paingon sa among maanindot bungtoron nga dapit. Ang mga ginikanan sa akong inahan misanong dayon sa maayong balita nga ilang nadungog nga gisangyaw gikan sa Bibliya. Sa 1927 sila nahimong mga Estudyante sa Bibliya, ingon sa pagtawag kaniadto sa mga Saksi ni Jehova. Sa pagsugod sa Gubat sa Kalibotan II sa 1939, diha nay kongregasyon sa mga Saksi ni Jehova sa among gamayng balangay.

Sa 1936, ang tuig nga ako natawo, ang tanan nakong mga paryente maoy mga Saksi ni Jehova gawas sa akong amahan, kinsa tigtambongan gihapon sa Ortodoksong Iglesya. Sa ikaduhang gubat sa kalibotan, siya nagsugod sa pagpamalandong bahin sa katuyoan sa kinabuhi ug sa ngadtongadto nagpahinungod sa iyang kaugalingon sa atong Maglalalang, si Jehova nga Diyos, nga nagpasimbolo niini pinaagi sa bawtismo sa tubig. Ang akong lolo dakog natampo sa espirituwal nga pag-uswag sa among pamilya. Siya adunay hugot nga gugma alang sa Bibliya ug nakamemorya ug gatosan ka bersikulo. Puwede niyang ipunting ang bisan unsang kabildohay ngadto sa Bibliya.

Subsob nga magpasabak ako ni Lolo ug mamati kaniya nga mag-asoy ug mga estorya sa Bibliya. Gitisok niya kanako ang gugma alang sa Diyos. Mapasalamaton kaayo ko kaniya tungod niana! Sa edad nga otso anyos, misangyaw ko sa unang higayon uban kang Lolo. Ginamit ang Bibliya, among gipakita sa mga isigkabalangay kon kinsa si Jehova ug kon sa unsang paagi makigsuod kaniya.

Gidaogdaog sa mga Komunista

Sa 1947, ilalom sa impluwensiya sa Komunistang polisa ug sa Ortodoksong Iglesya, ang mga awtoridad nagsugod sa paglutos sa mga Saksi ni Jehova sa Moldova. Ang mga ahente sa nailhan sa ulahi nga KGB, maingon man ang lokal nga kapolisan,  moadto sa among balay ug mangutana kanamo kon kinsay nanguna sa among buluhatong pagsangyaw, diin gikan ang mga literatura, ug kon asa kami magtigom alang sa pagsimba. Miingon sila nga pahunongon nila ang kalihokan sa mga Saksi ni Jehova, kinsa, matod nila, “nakababag sa paglambo sa Komunismo niining nasora.”

Niining tungora si Papa, usa ka edukado nga tawo, nakaugmad na usab ug dulot nga gugma sa kamatuoran sa Bibliya. Siya ug si Lolo nahibalo kon unsaon pagtubag ang mga tigsukitsukit aron dili mabudhian ang among Kristohanong mga igsoon. Silang duha maoy maisogon ug mahigugmaon nga mga lalaki nga nag-atiman sa kaayohan sa mga isigkamagtutuo. Sama kanila, si Mama kanunayng kalmado.

Sa 1948, ilang gidakop ug gidala si Papa. Wala gayod kami pahibaloa sa mga sumbong batok kaniya. Siya gisentensiyahan ug pito ka tuig diha sa guwardiyado-kaayo nga prisohan ug dugang duha ka tuig nga pagkadestiyero. Sa ngadtongadto, siya gipadala ngadto sa Magadan sa halayong amihanang-sidlakan sa Rusya, mga 7,000 kilometros gikan sa among balay. Wala mi magkita sulod sa siyam ka tuig. Lisod kaayong magkinabuhi nga walay amahan, apan si Lolo dako kaayog gikatabang kanako.

Gidestiyero

Sa gabii sa Hunyo 6, 1949, duha ka sundalo ug usa ka opisyal ang misulod sa among balay. Gitagalan mi nilag duha ka oras sa pagbiya sa balay ug pagsakay ngadto sa ilang sakyanan. Wala nila isulti kon ngano. Basta giingnan lang mi nila nga kami idestiyero ug dili na gayod makabalik pa. Busa, uban kang Mama, Lolo, Lola, ug mga isigkamagtutuo, gipadala ako sa Siberia. Ako 13 anyos pa lang. Human sa pipila ka semana, didto na kami sa kalamakan, taliwala sa bagang kalasangan sa pino. Pagkalahi niini sa dapit diin ako nagdako, nga gimahal ko pag-ayo! Usahay manghilak mi. Apan, kami masaligon nga dili gayod kami talikdan ni Jehova.

Ang gamayng balangay nga gidad-an kanamo adunay napulo ka payag nga kahoy. Ang ubang mga Saksi gidestiyero sa lainlaing mga balangay sa tibuok kalasangan sa pino. Aron mahadlok ang mga molupyo sa maong dapit, ug mahimong mapihigon kanamo, ang mga awtoridad miingon nga ang mga Saksi mga kanibal. Apan, sa wala madugay ang mga tawo nakaamgo nga kini bakak ug walay katarongan nga mahadlok sila kanamo.

Sulod sa duha ka bulan sukad sa among pag-abot, kami nagpuyo sa usa ka karaang payag. Apan kinahanglan ming magtukod ug mas angayan nga puy-anan sa dili pa moabot ang bugnaw kaayo nga tingtugnaw. Si Lolo ug Lola mitabang kang Mama ug kanako sa paghimog yanong puy-anan, nga ang katunga anaa sa ibabaw sa yuta ug ang katunga sa ilalom. Nagpuyo mi didto ug kapin sa tulo ka tuig. Gidid-an mi sa pagbiya sa balangay nga walay pagtugot, ug wala gayod kami tugoti sa pagbiya.

Sa ngadtongadto, gitugotan ko sa pag-eskuyla. Tungod kay ang akong relihiyosong mga panglantaw lahi niadtong sa uban didto, ang mga magtutudlo ug mga klasmet subsob nga mangutana kanako. Malipay kaayo si Lolo sa dihang inig-uli nako estoryahan nako siya kon sa unsang paagi gipatin-aw nako ang among pagtuo.

Dugang Kagawasan

Human mamatay ang diktador nga si Stalin sa 1953, ang among kinabuhi miarang-arang ug diyutay. Gitugotan na mi sa pagbiya sa balangay. Tungod niini, makapakig-uban mi sa mga isigkamagtutuo ug makatambong sa mga tigom didto sa mga balangay diin ang ubang mga Saksi gidestiyero. Aron dili mamatikdan, magtigom mi sa ginagmayng mga grupo. Aron makaabot didto, magbaktas mi ug hangtod sa 30 kilometros, usahay tagatuhod ang niyebe ug ang kabugnaw 40 grado ubos sa sero. Pagkaugma, mobaktas na usab mi ug layo sa pagpauli. Samtang magbaktas, mangaon mig atsal nga pepino ug pipila ka bugon sa asukar. Apan, pagkamalipayon namo, sama kang David sa kakaraanan!​—Salmo 122:1.

Sa 1955, nabawtismohan ako agig pagpasimbolo sa akong pagpahinungod kang Jehova. Wala madugay human niana, sa usa ka tigom sa kongregasyon sa sikbit nga balangay, akong nahimamat si Lidiya, usa ka makasaranganon itomon-ug-buhok nga dalaga. Sama kanamo, siya ug ang iyang pamilya maoy mga Saksi nga gidestiyero gikan sa Moldova. Nindot siyag tingog ug namemorya niya ang halos tanan sa 337 ka alawiton sa songbok nga among gigamit kaniadto. Nakadayeg  kaayo ko niini tungod kay ganahan kaayo ko sa among mga alawiton. Sa 1956, nakahukom mi nga magminyo.

Akong gisulatan si Papa​—among nahibaloan nga gidestiyero siya sa Magadan​—ug among gioktaba ang pagminyo hangtod nga among madawat ang iyang pag-uyon. Wala madugay human niadto, si Papa gibuhian ug nakauban namo sa among gipuy-an samtang nadestiyero. Giestoryahan mi niya kon sa unsang paagi, uban sa tabang sa Diyos, siya ug ang mga isigka-Kristohanon nakalabang-buhi sa ngil-ad kaayong mga kahimtang diha sa prisohan. Ang maong mga asoy nagpalig-on sa among pagtuo.

Wala madugay human makapauli si Papa, samtang si Mama nagpabukal ug lana nga among isagol sa mga pintura ug barnis, nahitabo ang grabeng aksidente. Ang dakong kaldero sa nagbukal nga lana natikwang, ug nayab-an si Mama niini. Namatay siya sa ospital. Hilabihan ang among kaguol. Sa ulahi, medyo nahupay ang kaguol ni Papa, ug sa ngadtongadto naminyo siya kang Tatyana, usa ka Saksi sa sikbit nga balangay.

Pagpalapad sa Among Ministeryo

Sa 1958, si Lidiya ug ako namalhin gikan sa Kizak, ang balangay nga among gipuy-an, ngadto sa mas dakong balangay sa Lebyaie, mga 100 kilometros ang gilay-on. Among nabasahan nga ang mga Kristohanon sa ubang mga nasod nagsangyaw sa balay ug balay. Busa gisulayan namo pagbuhat kini diha sa among bag-ong dapit nga gipuy-an. Siyempre, Ang Bantayanang Torre ug Pagmata! gidili, apan nakadawat kami ug mga kopya nga gipayuhot gikan sa ubang mga dapit. Nianang tungora gipahibalo kami nga makadawat kamig mga magasin sa Ruso lamang nga pinulongan. Hangtod nianang panahona, nakadawat usab kamig mga kopya sa Moldavian nga pinulongan. Busa naningkamot mi aron moarang-arang ang among pagsabot sa Ruso nga pinulongan. Bisan karon akong mahinumdoman dili lamang ang mga ulohan sa maong mga artikulo kondili ang mga ideya usab nga gipahayag niana.

Aron sa pagsuportar sa among kaugalingon, si Lidiya nagtrabaho sa usa ka bodega sa lugas ug ako tigdiskarga ug troso gikan sa mga bagon. Kapoy kaayo ang maong trabaho, ug gamay ra ang suweldo. Bisan tuod ang mga Saksi giisip ingong kugihan nga mga trabahador, kami wala makadawat ug mga benepisyo o bonus. Miprangka ang mga opisyal: “Ang mga Saksi ni Jehova walay luna diha sa Komunistang katilingban.” Bisan pa niana, kami nagmaya nga natinuod sa among kahimtang ang giingon ni Jesus bahin sa iyang mga sumusunod: “Sila dili bahin sa kalibotan, ingon nga ako dili bahin sa kalibotan.”​—Juan 17:16.

Bag-ong mga Suliran

Sa 1959 ang among anak nga si Valentina natawo. Wala madugay human niana, nagsugod ang bag-ong hugna sa paglutos. Ang The Encyclopædia Britannica nag-ingon: “Ang usa ka bag-ong kontra-relihiyon nga kampanya gisugdan ni Primer Ministro Nikita Khrushchev sa 1959-​64.” Giingnan kami sa KGB nga ang tumong sa gobyerno sa Sobyet mao ang pagwagtang sa tanang relihiyon, ilabina ang mga Saksi ni Jehova.

Sa dihang si Valentina hapit na mag-usa ka tuig, gipatawag ako aron magsundalo. Sa dihang wala ako moadto, gisentensiyahan ko ug lima ka tuig nga pagkabilanggo tungod sa pagpabiling neyutral. Usa ka higayon niana sa dihang si Lidiya miduaw nako, usa ka opisyal sa KGB miingon kaniya: “Nakadawat mig pahibalo gikan sa Kremlin nga sulod sa duha ka tuig walay bisan usa ka Saksi ni Jehova nga magpabilin sa Unyon Sobyet.” Dayon siya nagpasidaan: “Kinahanglang isalikway nimo ang imong pagtuo, kay kon dili, mapriso ka.” Ang opisyal naghunahuna nga ang maong mga hulga makapahilom sa mga babaye, nga nangangkon: “Sila maoy huyang nga grupo.”

Sulod sa mubong higayon, kadaghanang Saksi nga lalaki gibalhog sa mga prisohan ug sa mga kampo sa pinugos nga trabaho. Bisan pa niana, ang maisogong Kristohanon nga mga babaye nagpadayon sa buluhatong pagsangyaw. Ug bisag nameligro pag-ayo, sila nagpayuhot ug literatura ngadto nianang maong mga prisohan ug mga kampo sa pinugos nga trabaho. Giatubang ni Lidiya ang maong mga pagsulay ug subsob nga makaagom sa  pagbirigbirig sa mga lalaki kinsa nagpahimulos sa akong pagkawala didto. Dugang pa, giingnan siya nga dili gayod ako buhian. Apan gibuhian ra ko!

Pagbuhi Kanako ug Pagbalhin Ngadto sa Kazakhstan

Gihusay pag-usab ang akong kaso sa 1963, ug sa ulahi ako gibuhian​—human sa tulo ka tuig nga pagkapriso. Apan wala mi tugoti nga mopuyo bisag asa, busa wala ko makakita ug trabaho. Usa ka balaod sa gobyerno nagmando: “Kon walay permanenteng pinuy-anan, walay trabaho.” Sa kinasingkasing nga pag-ampo kami nangayog tabang kang Jehova. Dayon nakahukom mi sa pagbalhin ngadto sa Petropavl sa amihanan sa Kazakhstan. Apan, ang lokal nga mga awtoridad didto nakadawat na ug pahibalo bahin kanamo ug wala kami tugoti sa pagpuyo o pagtrabaho didto. Mga 50 ka Saksi nianang siyudara ang nakaagom sa susamang paglutos.

Kauban sa laing Saksi nga magtiayon, namalhin mi sa habagatan ngadto sa gamayng lungsod sa Shchuchinsk. Walay laing Saksi nga nagpuyo didto, ug ang mga awtoridad walay kalibotan sa among buluhatong pagsangyaw. Sulod sa usa ka semana si Ivan ug ako​—kaming mga bana​—nangitag trabaho samtang ang among mga asawa nagpabilin sa estasyon sa tren, diin kami mangatulog inigkagabii. Sa kataposan nakakita mig trabaho diha sa pabrika ug salamin. Nag-abang mi ug gamayng lawak alang sa among mga pamilya nga adunay luna nga igo lang sa duha ka katre, apan kontento na mi.

Si Ivan ug ako nagkugi gayod sa among trabaho, ug nahimuot ang among mga amo. Pag-abot sa panahon nga ako gipatawag na usab para sa serbisyo militar, nahibaloan sa manedyer sa pabrika nga ang akong nabansay-sa-Bibliya nga tanlag dili motugot kanako nga moapil sa militaryong pagbansay. Sa akong katingala, iyang gikontak ang hepe sa militar ug giingnan siya nga si Ivan ug ako maoy hanas nga mga trabahante ug ang pabrika dili makapadayon sa pag-obra kon wala kami. Busa gitugotan mi nga magpabilin.

Pagmatuto ug mga Anak ug Pag-alagad sa Uban

Ang among ikaduhang anak, si Lilya, natawo sa 1966. Usa ka tuig sa ulahi namalhin mi ngadto sa Belyye Vody, sa habagatan sa Kazakhstan duol sa utlanan sa Uzbekistan, diin dihay gamayng grupo sa mga Saksi. Sa wala madugay natukod ang usa ka kongregasyon, ug ako natudlo nga nagadumalang magtatan-aw. Sa 1969 nakabaton kamig anak nga lalaki, si Oleg, ug duha ka tuig sa ulahi si Natasha, ang among kinamanghoran, natawo. Si Lidiya ug ako wala gayod malimot nga ang mga anak maoy panulondon gikan kang Jehova. (Salmo 127:3) Among gihisgotan kon unsay among kinahanglang buhaton aron matutuon sila nga mahigugma kang Jehova.

Bisan sa katuigan sa 1970, ang kadaghanan sa lalaki nga mga Saksi anaa gihapon sa mga kampo sa pinugos nga trabaho. Daghang kongregasyon ang nagkinahanglan ug hamtong nga pagdumala ug giya. Busa samtang si Lidiya maoy miabaga ug mas dakong bahin sa pagmatuto sa mga anak, nga usahay magsilbing inahan ug amahan, ako nag-alagad ingong nagapanawng magtatan-aw. Ako nagaduaw ug mga kongregasyon sa Kazakhstan, maingon man sa sikbit nga mga republika sa Sobyet nga Tajikistan, Turkmenistan, ug Uzbekistan. Sa samang higayon, nagtrabaho usab ako aron sa pagsuportar sa pamilya, ug si Lidiya ug ang mga bata kinabubut-ong nakigtambayayong.

Bisan tuod mawala ako sa balay sulod sa daghang semana sa usa ka higayon, akong gipaningkamotan ang pagpakita sa mga bata ug amahanong gugma ug pagtabang kanila nga mouswag sa espirituwal. Si Lidiya ug ako kinasingkasing nga mag-ampo nga tabangan unta ni Jehova ang among mga anak, ug among hisgotan uban kanila kon unsaon pagbuntog ang kahadlok sa tawo ug ang pag-ugmad ug suod nga relasyon sa Diyos. Kon wala pa ang dili-mahakogong pagpaluyo sa akong pinalanggang asawa, dili unta nako matuman ang akong mga obligasyon ingong nagapanawng magtatan-aw. Si Lidiya ug ang ubang mga igsoong babaye dili gayod diay “huyang nga grupo” nga maoy pagtuo sa opisyal sa kasundalohan. Sila lig-on​—tinuod nga gamhanan sa espirituwal nga paagi!​—Filipos 4:13.

Sa 1988, sa dihang ang among mga anak nanagko na, ako gitudlo ingong regular nga nagapanawng magtatan-aw. Ang akong sirkito naglakip sa kadaghanang nasod sa Sentral nga Asia. Human malegal ang buluhatong pagsangyaw sa mga Saksi ni Jehova sa kanhing Unyon Sobyet sa 1991, ang ubang takos, hamtong sa espirituwal nga mga lalaki nagsugod sa pag-alagad sa sakop-sa-Asia nga mga republika sa kanhing Unyon Sobyet. Karon aduna nay 14 ka nagapanawng mga magtatan-aw nga nag-alagad niining mga nasora, diin sa miaging tuig kapin sa 50,000 ka tawo ang nanambong sa Memoryal sa kamatayon ni Kristo!

 Usa ka Wala-Damhang Imbitasyon

Sayo sa 1998, nakadawat ko ug wala-damhang tawag sa telepono gikan sa sangang buhatan sa mga Saksi ni Jehova sa Rusya. “Anatoly, ikaw ba ug si Lidiya naghunahuna nga mosulod sa bug-os-panahong pag-alagad?” ako gipangutana. Siyempre, among gihunahuna kanang maong pribilehiyo alang sa among mga anak. Gani, ang among anak nga lalaki, si Oleg, nag-alagad na sa sangang buhatan sa Rusya sulod sa lima ka tuig.

Sa dihang gisultihan nako si Lidiya bahin sa imbitasyon nga gipaabot kanamo, siya nangutana: “Apan unsaon na man lang ang atong balay, atong tanaman, ug ang atong mga kabtangan?” Human sa pag-ampo ug panaghisgot, nakahukom kami nga itanyag ang among kaugalingon para sa bisan unsang dugang responsibilidad. Sa ngadtongadto gidapit kami nga mag-alagad diha sa relihiyosong sentro sa mga Saksi ni Jehova sa Issyk, Kazakhstan, duol sa dakong siyudad sa Alma-Ata. Dinhi ginahimo ang buluhaton sa paghubad sa among literatura sa Bibliya ngadto sa mga pinulongan nga gisulti nianang dapita.

Ang Among Pamilya Karon

Pagkamapasalamaton namo sa Diyos tungod sa iyang tabang sa pagtudlo sa among mga anak sa kamatuoran sa Bibliya! Ang among kinamagulangang anak, si Valentina, naminyo ug mibalhin uban sa iyang bana sa Ingelheim, Alemanya, sa 1993. Sila adunay tulo ka anak, nga pulos bawtismadong mga Saksi ni Jehova.

Si Lilya, ang among ikaduhang anak, may pamilya usab. Siya ug ang iyang bana, nga ansiyano sa kongregasyon sa Belyye Vody, nagmatuto sa ilang duha ka anak nga mahigugma sa Diyos. Si Oleg naminyo kang Natasha, usa ka Kristohanong sister nga taga-Moscow, ug sila parehong nag-alagad sa sangang buhatan sa Rusya duol sa St. Petersburg. Sa 1995 ang among kinamanghorang anak nga si Natasha, naminyo, ug siya nag-alagad uban sa iyang bana sa usa ka Ruso nga kongregasyon sa Alemanya.

Matag karon ug unya magtigom mi alang sa usa ka dakong reunyon sa pamilya. Ang among mga anak nag-asoy ngadto sa ilang mga anak kon sa unsang paagi si “Mama” ug “Papa” namati kang Jehova ug nagmatuto sa ilang mga anak sa paghigugma ug pag-alagad sa matuod nga Diyos, si Jehova. Akong nakita nga kining maong mga panaghisgot nakatabang sa among mga apo sa pag-uswag sa espirituwal. Ang among kinamanghorang apo nga lalaki susama kanako sa dihang ingon niana ang akong edad. Usahay magpasabak siya nako ug mohangyo nga estoryahan nako siya ug sugilanon sa Bibliya. Manglugmaw ang mga luha sa akong mga mata sa dihang handomon nako kon unsa ka subsob nga ako magpasabak ni Lolo ug kon sa unsang paagi gitabangan niya ako sa paghigugma ug pag-alagad sa atong Dakong Maglalalang.

[Footnote]

[Hulagway sa panid 11]

Uban sa akong mga ginikanan sa gawas sa among balay sa Moldova wala madugay una mapriso si Papa

[Hulagway sa panid 12]

Uban kang Lidiya sa 1959, nadestiyero gihapon

[Hulagway sa panid 13]

Si Lidiya uban sa among anak nga si Valentina samtang ako napriso

[Hulagway sa panid 15]

Uban kang Lidiya karon

[Hulagway sa panid 15]

Uban sa among mga anak ug mga apo, ang tanan nag-alagad kang Jehova!