Sobra nga Pagkatambok—Unsay Solusyon?

GIINTERBIYO sa Pagmata! si Diane, usa ka espesyalista sa pagdiyeta, ug si Ellen, usa ka lisensiyadong nars, nga parehong nag-espesyalisar sa pagtabang sa mga pasyente nga sobrag timbang ug sobra ka tambok. Sila miuyon nga makapaniwang gayod ang pagsunod sa pipila ka matang sa diyeta diin ang usa molikay sa mga pagkaong tugob sa mga carbohydrate apan mokaon ug daghang protina (mga karne). Apan, sila miingon nga sa kadugayan, magpahinabo kinig dili maayong mga epekto. a Ang tsart sa maayong panglawas nga gitawag ug Pagmentinar ug Maayong Timbang sa Lawas nagpalig-on sa ilang gisulti. Kini nag-ingon: “Ang mga diyetang menos ug carbohydrate, ilabina kon gihimo nga walay superbisyon sa doktor, mahimong peligroso.” Kini nagpadayon: “[Kini nga mga diyeta] gidisenyo sa pagpahinabog kusog nga pag-us-os sa timbang pinaagi sa pagpagulag daghan kaayong ketone body (makadaot nga kemikal nga mitungha gumikan sa pagkatunaw sa tambok).” Kon gihunahuna nimo ang pagsunod sa usa ka diyeta nga menos ug carbohydrate, pagpakonsulta gayod una sa doktor.

Kon gusto ka nga moniwang, magmalaomon. “Dili imposible ang pagkontrolar sa timbang, ni nagpasabot kini nga hikawan nimo pag-ayo ang imong kaugalingon ug sundon ang makasum-ol nga diyeta,” matod ni Dr. Walter C. Willett. “Uban sa pagpaningkamot ug pagkamamugnaon, kadaghanang tawo malamposong makakontrolar sa ilang timbang pinaagi sa pagsunod sa usa ka programa sa  makapatagbaw ug balanse nga diyeta ug sa pag-ehersisyo halos adlaw-adlaw. Ang taas, himsog nga kinabuhi takos gayod sa maong paningkamot.” b​—Italiko amoa.

Unsa ka Hinungdanon ang Pag-ehersisyo?

Si Dr. Willet miingon: “Gawas sa paglikay sa pagpanabako, ang pag-ehersisyo mao ang kinamaayohang butang nga imong mahimo aron mahimsog o magpabiling himsog ug malikayan ang grabe nga mga sakit.” Unsa ka subsob angayng mag-ehersisyo ang usa? Unsa ang mga kaayohan sa pag-ehersisyo?

Ang ubang mga eksperto nagtambag nga ang adlaw-adlaw nga pag-ehersisyo, bisag 30 minutos lang, mapuslanon kaayo. Apan gikaingon nga bisan ang pag-ehersisyo ug tulo ka beses sa usa ka semana makatabang na aron malikayan ang seryosong mga suliran sa umaabot. Sa dihang mag-ehersisyo, ang lawas mogamit ug kaloriya, ug ang pangutanang angay gayong isukna sa usa nga gustong magpaniwang mao, Mas daghan bang kaloriya ang akong gigamit kay sa akong gikaon? Kon mas daghang kaloriya ang imong gikaon kay sa imong gigamit, nan seguradong motambok ka. Busa pagbaktas o pagbisikleta inay kay mosakay ug sakyanan. Saka sa hagdan inay kay mag-elebetor. Pag-ehersisyo! Gamita ang mga kaloriya!

 Si Dr. Willett misaysay: “Alang sa daghang tawo, ang paglakawlakaw mao ang labing maayo nga porma sa pag-ehersisyo tungod kay wala kini magkinahanglan ug espesyal nga mga himan, puwede rang himoon sa bisan unsang oras ug dapit, ug kasagarang dili peligroso.” Siyempre, ang gipasabot niya mao ang paspas nga paglakaw, dili kay pagpaseyo lang. Girekomendar niya ang 30 minutos nga pag-ehersisyo matag adlaw kon posible.

Ang Operasyon ba ang Labing Maayong Solusyon?

Aron moniwang ug dili na motambok, gisunod sa ubang mga pasyente nga sobra ka tambok ang tambag sa mga espesyalista nga nagrekomendar ug lainlaing mga paagi sa operasyon. Kinsa ang mahimong operahan? Ang mga magsusulat sa libro nga Mayo Clinic on Healthy Weight nag-ingon sa mosunod: “Ang imong doktor lagmit nga mosugyot ug operasyon kon ang imong body mass index kapin na sa 40, usa ka timailhan nga ikaw sobra ka tambok.” (Tan-awa ang tsart sa panid 5.) Ang Mayo Clinic Health Letter nag-ingon: “Ang operasyon kasagarang girekomendar lang sa mga tawo nga nag-edad ug 18 hangtod 65 ug may body mass index nga kapin sa 40 kansang pagkatambok nagpahinabo ug seryoso nga suliran sa panglawas.”​—Italiko amoa.

Unsa ang pipila niining mga paagi sa pag-opera? Kini mao ang pagpamubo sa gamayng tinai, gastric partitioning, gastroplasty, ug gastric bypass. Kining ulahi nga paagi naglangkit sa pagtahi sa itaas nga bahin sa estomago, nga magporma ug usa ka gamay nga puyopuyo nga igo lang masudlan ug mga tunga sa onsa nga pagkaon. Dayon ang gamayng tinai putlan ug isumpay niini nga puyopuyo. Sa ingon, dili na maagian ug pagkaon ang dakong bahin sa estomago ug duodenum.

Karon, komosta na man ang mga tawo nga miniwang na? Mapuslanon ba ang maong paningkamot?

[Mga footnote]

[Kahon/Mga hulagway sa panid 7]

Gisugyot nga Piramide sa Makapahimsog nga Pagkaon

Tam-is Kendi, giprosesong tam-is nga mga

pagkaon (panagsa; limitahe sa 75 ka

kaloriya kada adlaw)

Tambok Lana sa olibo, mga nut, canola

oil, abokado (3-5 ka pahat kada adlaw;

ang usa ka pahat maoy 1 ka kutsarita

nga lana o 2 ka kutsara nga nut)

Protina ug Produkto sa Gatas Balatong, isda,

walay-tambok nga karne, itlog,menos-ug-tambok

nga gatas, keso (3-7 ka pahat kada adlaw;

ang usa ka pahat maoy 3 ka onsa sa lutong karne

o isda)

Mga Carbohydrate Ilabina ang tibuok nga mga lugas

​ —pasta, tinapay, humay, sereales (4-8 ka pahat

kada adlaw; ang usa ka pahat maoy usa ka pirasong

tinapay)

Mga Prutas ug Utanon Nagkalainlaing matang niana (daghang pahat kada adlaw; dili moubos sa 3 sa matag usa niana)

Ang Pagmata! wala magpasiugda ug bisan unsang paagi sa pagdiyeta ug pagkontrolar sa timbang. Igo lang kining naghatag ug impormasyon sa mga magbabasa bahin sa pipila ka kapilian nga mabatonan. Ang matag indibiduwal angayng mokonsulta sa ilang doktor una mosagop ug bisan unsang programa sa pag-ehersisyo o pagdiyeta.

[Credit Line]

Gibase sa mga sugyot sa Mayo Clinic

[Kahon/Mga hulagway sa panid 8, 9]

Aron moniwang, gisunod sa uban kining maong mga sugyot:

1 Bantayi ang kaloriya sa imong ginakaon ug ginainom. Matikdi: Daghan usab ug kaloriya ang mga ilimnon, ilabina ang giasukaran nga mga juice. Ang alkoholikong ilimnon daghan usab ug kaloriya. Ug pagbantay sa maayong pagkaanunsiyo nga mga soft drink. Susiha ang gidaghanon sa kaloriya sa maong produkto. Basin makurat ka.

2 Likayi ang tentasyon. Kon aduna kay gitipigan nga mga chip, tsokolate, o mga biskuwit, lagmit nga kaonon nimo kana sa dili madugay! Pulihi kana ug menos-ug-kaloriya nga mga pagkaon sama sa mga mansanas, karot, wafer nga hinimo sa tibuok nga mga lugas.

3 Pagtimotimo ayha mokaon. Mamenosan niini ang imong gana ug lagmit nga gamay ra ang imong makaon.

4 Ayaw kaona ang tanang gidalit kanimo. Magmapilion. Likayi ang mga pagkaong nasayran nimo nga daghan ug kaloriya.

5Hinayhinay lang ug kaon. Nganong magdali man? Kalipayi ang pagkaon pinaagi sa pagmatikod sa imong gikaon​—ang kolor, ang sabor, ang nagsagol nga lami sa mga pagkaon. Sunda ang mga senyales sa imong lawas nga nag-ingong, “Busog na ako. Husto na.”

6 Undang na sa dili ka pa mobati ug kabusog.

7 Ang mga restawran sa ubang mga nasod kasagarang modalit ug dagkong pahat sa pagkaon. Kan-a lang ang katunga sa imong pahat, o pakigtunga sa uban.

8 Dili kinahanglan ang mga sira-gana aron

makompleto ang imong pagkaon. Mas maayong mokaon ug prutas o ubang pagkaon nga ubos ug kaloriya ingong sira-gana.

9 Gusto sa mga negosyanteg pagkaon nga mokaon ka ug daghan. Gusto lang sila nga mokitag dako. Maningkamot sila sa pagpahimulos sa imong mga kahuyangan. Ayaw pagpadala sa ilang inabtik nga pag-anunsiyo ug nindot nga mga hulagway sa pagkaon. Mahimo kang moingon ug dili!

[Credit Line]

Ang talaan gikuha gikan sa libro ni Dr. Walter C. Willett nga Eat, Drink, and Be Healthy

[Mga hulagway sa panid 8, 9]

Pag-ehersisyo!