Mga Batan-on Nangutana . . .

Sa Unsang Paagi Masagubang Nako ang Kapakyasan?

“Mao pay pagkadawat nako sa akong kard, ug nahagbong na sab ko sa mao gihapong upat ka subject. Naningkamot ko, apan napakyas na sab ko.”​—Lauren, 15 anyos.

“Lisod gayod sagubangon ang kapakyasan. Sayon rang maghunahunag negatibong butang.”​—Jessica, 19 anyos.

KAPAKYASAN. Tingali dili gani nimo gustong maghunahuna nianang pulonga. Apan matag karon ug unya, kitang tanan mapakyas. Kana man pagkahagbong sa pasulit sa eskuylahan, pagbatig kaulaw tungod sa atong nasulti o nabuhat, pagpahigawad sa atong gimahal, o paghimog moral nga kasaypanan, ang kapakyasan mahimong makapahugno.

Siyempre, ang tanang tawo masayop. “Ang tanan nakasala ug wala makaabot sa himaya sa Diyos,” nag-ingon ang Bibliya. (Roma 3:23) Bisan pa niana, ang uban kanato dugayng maulian human mapakyas. Usa ka batan-on nga ginganlag Jason nagpahayag niana niining paagiha: “Ako grabeng manaway sa akong kaugalingon. Kon masayop ko, ang mga tawo mokatawa tingali​—apan kasagaran makalimot na sila niana. Ako dili makalimot, ug magsige kog hunahuna sa akong sayop.”

Ang paghunahuna sa imong kapakyasan dili sayop​—ilabina kon ang pagbuhat niana magtukmod kanimo sa paghimog mga kauswagan. Apan, ang dugay ug walay-hunong nga pagsaway sa kaugalingon makadaot ug dili-mapuslanon. Matod pa sa Proverbio 12:25: “Ang pagkamabalak-on diha sa kasingkasing sa usa ka tawo maoy magpatikuko niini.”

Tagda ang usa ka tawo diha sa Bibliya nga ginganlag Epafrodito. Gipadala siya sa Roma aron mag-alagad ingong personal nga kaabag ni apostol Pablo. Apan, si Epafrodito nasakit ug wala makatuman sa maong asaynment. Gani, si Pablo na hinuon ang nag-atiman kaniya! Gihikay ni Pablo nga makapauli si Epafrodito, nga nagpahibalo sa lokal nga kongregasyon nga kining matinumanong lalaki nagmagul-anon usab. Ang hinungdan? “Nadunggan ninyo nga siya nasakit,” misaysay si Pablo. (Filipos 2:​25, 26) Sa dihang naamgohan ni Epafrodito nga ang uban nahibalo nga siya nasakit ug wala makatuman sa iyang katungdanan, lagmit gibati niya nga siya walay-pulos. Mao diay nga nagmagul-anon siya!

Aduna bay paagi nga malikayan ang kasakit nga bation tungod sa kapakyasan?

Hibaloi ang Imong mga Limitasyon

Ang usa ka paagi sa pagpamenos sa purohan nga mapakyas mao ang paghimog makataronganon, makasaranganon nga mga tumong alang sa imong kaugalingon. “Ang kaalam anaa sa mga makasaranganon,” nag-ingon ang Bibliya. (Proverbio 11:2; 16:18) Ug ang tawo nga makasaranganon nahibalo sa iyang mga limitasyon. Tinuod, usahay maayo nga sulayan nimo ang imong kaugalingon aron mapauswag ang imong mga kahanas ug mga katakos. Apan magmarealistikanhon. Tingali dili ka batid sa matematika o wala nimo mabatoni ang kahapsay sa paglihoklihok ug koordinasyon sa usa ka sikat nga atleta. Usa ka batan-ong lalaki nga ginganlag Michael  miangkon: “Nahibalo ko nga dili ako maayo sa mga esport. Busa ako modula, apan dili ako mohimog mga tumong nga dili nako makab-ot.” Siya misaysay: “Kinahanglang maghimo kag mga tumong nga maabot nimo.”

Tagda ang tinamdan sa 14-anyos nga si Yvonne, kinsa nag-antos sa spina bifida (usa ka abnormalidad sa gene) ug paralisis sa utok. “Dili ako makalakaw o makasayaw o makadagan sama sa uban,” matod ni Yvonne. “Mahigawad ko nga dili nako mahimo ang mahimo sa uban. Kadaghanan sa mga tawo wala gayod makasabot sa akong gibati. Apan masagubang nako kini.” Unsay iyang tambag? “Ayaw paghunong. Pagsige lang ug sulay. Kon mapakyas ka o wala ka matagbaw sa imong nahimo, ayaw paglunga. Padayon lang sa pagbuhat sa labing maayo nga maarangan nimo.”

Sa samang higayon, ayawg sakita ang imong kaugalingon pinaagi sa paghimog dili-makataronganon nga pagtanditandi sa uban. Si Andrew, nga nag-edad ug 15, miingon, “Gilikayan nako nga itandi ang akong kaugalingon sa uban tungod kay kitang tanan lainlain ug mga hiyas ug mga katakos.” Ang komento ni Andrew nagbanaag sa giingon sa Bibliya diha sa Galacia 6:4: “Pasulaya ang matag usa sa iyang kaugalingong binuhatan, ug niana siya may hinungdan sa pagsadya labot sa iyang kaugalingon lamang, ug dili sa pagtandi sa laing tawo.”

Taas nga Panahom Gikan sa Uban

Apan, usahay taas ang gidahom kanimo sa imong mga ginikanan, magtutudlo, o sa uban. Ug naamgohan nimo nga bisag unsaon, dili gayod nimo sila mapahimut-an. Mosamot pag kaluya ang imong buot tungod kay sila mosulti sa ilang mga kahigawad sa paagi nga makapapikal o makapahugno pa gani kanimo. (Job 19:2) Lagmit naamgohan nimo nga dili tuyo sa imong mga ginikanan ug sa uban nga pasakitan ka. Sumala sa giingon ni Jessica, “daghang higayon nga wala gani sila makaamgo kon sa unsang paagi sila nag-apektar kanimo. Usahay wala lang kamo magkasinabtanay.”

Sa laing bahin, posible ba nga duna silay nakita nga wala nimo makita? Pananglitan, tingali gipakamenos nimo ang imong mga katakos ug ang imong kaugalingon. Imbes ibalewala ang ilang mga sugyot, maayo nga ikaw ‘magpatalinghog sa disiplina.’ (Proverbio 8:33) Si Michael nagpatin-aw: “Alang kana sa imong kaayohan. Gusto nila nga makahimo ka ug mas maayo pa, nga mouswag ka. Hunahunaa kana ingong hagit.”

Apan, komosta kon imong gibati nga ang mga panahom sa mga ginikanan ug sa uban dili gayod makataronganon​—nga seguradong mosangpot sa imong kapakyasan? Nan maalamon nga makigsulti kanila​—sa matinahoron, apan prangka nga paagi—​ug pahibaloa sila sa imong gibati. Basin makahimo kamo ug mga tumong nga mas realistikanhon.

“Mga Kapakyasan” sa Imong Espirituwal nga Kinabuhi

Taliwala sa mga Saksi ni Jehova, ang mga batan-on adunay malisod nga buluhaton sa pagtuman sa ilang mga asaynment ingong mga ministro sa Diyos. (2 Timoteo 4:5) Kon ikaw usa ka batan-ong Kristohanon, usahay tingali mobati ka nga kulang ka sa katakos. Tingali bation nimo nga dili ka maayong mokomento diha sa mga tigom. O tingali maglisod ka sa pagpatin-aw sa mensahe sa Bibliya ngadto sa uban. Pananglitan, si Jessica nagtuon sa Bibliya uban sa laing tin-edyer nga babaye. Sa makadiyot maayo ang pag-uswag sa iyang gitun-an sa Bibliya. Apan, sa kalit lang ang tin-edyer nakahukom nga dili niya gustong moalagad sa Diyos. Nahinumdom si Jessica, “Gibati ko nga napakyas ako.”

Sa unsang paagi nasagubang ni Jessica ang maong pagbati? Una, kinahanglang maamgohan niya nga ang iyang estudyante nagsalikway, dili kaniya, kondili sa Diyos. Natabangan usab siya pinaagi sa pagpamalandong sa panig-ingnan ni Pedro diha sa  Bibliya, usa ka diyosnong tawo nga daghan ug kasaypanan. Siya nagpatin-aw, “Ang Bibliya nagpakita nga nabuntog ni Pedro ang iyang mga kahuyangan, ug gigamit siya ni Jehova sa daghang paagi sa pagpauswag sa intereses sa Gingharian.” (Lucas 22:31-​34, 60-​62) Siyempre, kon ang imong katakos ingong magtutudlo kinahanglang pauswagon, nganong dili magkugi nianang bahina? (1 Timoteo 4:13) Pangayog tabang gikan sa mga hamtong sa kongregasyon nga makatudlo ug makabansay kanimo.

Apan, tingali nalisdan ka sa pagpamalaybalay. Si Jason miangkon, “Sa matag higayon nga dili mamati ang tagbalay bation nako kining usa ka gamayng kapakyasan.” Sa unsang paagi siya nakasagubang? “Kinahanglang hinumdoman nako nga wala gayod ako mapakyas.” Oo, milampos siya sa pagbuhat kon unsay gisugo sa Diyos kaniya​—ang pagsangyaw! Ug bisan tuod lisod dawaton ang pagsalikway, dili tanang tawo mosalikway sa mensahe sa Bibliya. “Sa dihang makakaplag ako ug tawo nga mamati,” matod ni Jason, “nahibalo ako nga takos kini sa paningkamot.”

Grabeng mga Kasaypanan

Komosta kon makahimo ka ug grabeng kasaypanan​—o makahimo pa gani ug grabeng sala? Si Ana, nga 19 anyos, nakahimo ug grabeng sayop. a Siya miangkon, “Akong gipakyas ang kongregasyon, akong pamilya, ug ilabina si Jehova nga Diyos.” Aron maulian, ikaw angayng maghinulsol ug mangayog tabang sa mga tigulang sa espirituwal diha sa kongregasyon. (Santiago 5:​14-​16) Si Ana nahinumdom sa mapuslanong mga pulong sa usa ka ansiyano: “Siya miingon nga bisan sa tanang negatibong butang nga nahimo ni David, si Jehova andam gihapong magpasaylo kaniya, ug si David naulian. Nakatabang kana kanako.” (2 Samuel 12:​9, 13; Salmo 32:5) Kinahanglan usab nimong himoon ang imong maarangan sa pagpalig-on sa imong espirituwalidad. “Balikbalik nakong gibasa ang basahon sa Salmo,” miingon si Ana, “ug ako adunay notbok nga akong kasulatan sa makapadasig nga mga teksto.” Sa ngadtongadto, ang usa maulian bisan gikan sa grabeng sala. Nag-ingon ang Proverbio 24:16: “Ang tawong matarong mahimong matumba sa makapito, ug siya mobangon gayod.”

Kon sa Unsang Paagi Maulian sa Kapakyasan

Siyempre, bisan ang medyo gamay nga kapakyasan makapahigawad gihapon. Unsay makatabang kanimo nga maulian sa kapakyasan? Una sa tanan, atubanga ang imong mga sayop sa realistikanhong paagi. Si Michael nagsugyot: “Imbes maghunahuna nga ikaw pirmeng pakyas, ilha kon sa unsang buluhatona ikaw napakyas ug kon unsay nakaingon niana. Niining paagiha mas arang-arang ang imong mahimo sa sunod.”

Dugang pa, ayaw pagpalabig hunahuna sa imong pagbati. Dunay “panahon sa pagkatawa”​—ug maglakip tingali kana sa pagkatawa sa imong kaugalingon! (Ecclesiastes 3:4) Kon nahigawad ka, iliso ang imong pagtagad ngadto sa butang nga hanas nimong ginabuhat, sama sa usa ka pasatiempo o esport. Ang ‘pagkadato sa maayong mga buhat’​—sama sa pagpaambit sa imong pagtuo sa uban—​makatabang kanimo nga mobating mas positibo bahin sa imong kaugalingon.​—1 Timoteo 6:18.

Sa kataposan, hinumdomi nga “si Jehova maluluy-on ug mapuangoron . . . Siya dili mangitag sayop sa tanang panahon.” (Salmo 103:​8, 9) Miingon si Jessica, “Ako mibati nga kon mas suod ako kang Jehova nga Diyos, mas masaligon ako sa iyang pagpaluyo ug tabang sa bisan unsa nga akong masinatian.” Oo, makapahupay ang pagkahibalo nga bisan pa sa imong mga kasaypanan, gipabilhan ka sa imong langitnong Amahan.

[Footnote]

[Hulagway sa panid 20]

Kon imong gibati nga ikaw nabug-atan sa gidahom sa uban kanimo, pangitag matinahorong paagi sa pagpahayag sa imong gibati

[Hulagway sa panid 21]

Ang paghimo sa mga butang nga hanas nimong ginabuhat makatabang sa pagwagtang sa pagbatig kapakyasan