Pagpaniid sa Kalibotan

Ang Kasuko Makadaot sa Kasingkasing

“Ang mga lalaki nga daling masuko o sapoton mas lagmit makaugmad ug dili-regular nga pinitik sa kasingkasing nga gitawag ug atrial fibrillation,” nagtaho ang Daily News sa New York. Nakaplagan sa mga tigdukiduki nga ang mga tawo nga nag-ingon nga sila init ug ulo o suk-anon o grabeng mangasaba sa uban sa dihang mahigawad o mapungot sa dihang sawayon maoy 30 porsiyento nga mas lagmit makaugmad ug dili-regular nga pinitik sa kasingkasing. Ang direktor sa pagtuon, si Elaine Eaker, nag-ingon: “Daghan ang nagtuo niadto nga makawagtang ka sa daotang mga epekto sa kasuko diha sa panglawas pinaagi sa pagpahungaw imbes sa pagpugong niana. . . . Apan tino nga kana dili tinuod sa mga lalaki niining maong pagtuon​—dili lang mas dako ang risgo nga sila makaugmad ug atrial fibrillation, kondili ang risgo usab nga mamatay tungod sa tanang hinungdan.”

 Kaminyoon ug Diborsiyo sa Britanya

Sa Britanya, “un-tersiya sa dili-minyong mga tawo nag-ingon nga lagmit gayod kaayo nga sila dili magminyo,” nagtaho ang Daily Telegraph sa London. Si Jenny Catlin, analista alang sa Mintel International Group, nag-ingon: “Kini tin-awng nagpakita sa kausaban sa mga tinamdan bahin sa kaminyoon.” Siya midugang: “Labi pang dalawaton karon ang pagpuyopuyo uban sa imong kaparis ug magbatog mga anak, nga dili gayod magpakasal.” Alang niadtong buot magminyo, tungod sa nagsulbong nga gasto​—nga karon nag-aberids ug $28,600​—nahimong mas popular ang pagpakasal sa laing nasod. Kapig 10 porsiyento sa Britanikong mga parisan karon mopilig langyaw nga mga lugar alang sa ilang kasal. Tungod kay mas diyutay ang mga bisita ug mas barato ang pagtaganag pagkaon, kini makagastog mga un-tersiya sa prisyo diha sa ilang kaugalingong nasod. Bisan tuod ang mga kasal nagakamenos, ang gidaghanon sa diborsiyo nagasulbong. “Karon adunay lima ka pilong mas daghang tigulang nga diborsiyado kay sa 30 ka tuig nga miagi, ug gikabalak-an nga ang gidaghanon mopadayon sa pagtubo,” nag-ingon ang Telegraph.

Pag-abuso sa Bata sa Mexico

Sumala sa departamento sa hustisya sa Mexico City, “1 sa matag 8 ka batang babaye ug 1 sa matag 10 ka batang lalaki maoy mga biktima sa seksuwal nga pag-abuso sa Mexico City,” nagtaho ang El Universal nga mantalaan. Ang departamento sa hustisya nanagtag ug mga pulyeto nga nagpasidaan sa mga ginikanan bahin sa seksuwal nga pag-abuso ug nagsugyot kon unsay angayng buhaton kon adunay aktuwal nga pag-abuso. Ang mga rekomendasyon naglakip sa mosunod: (1) Tuohi ug suportahi ang imong anak sa dihang siya motaho nga siya giabusohan sa seksuwal nga paagi. (2) Ipatin-aw ngadto sa bata nga siya dili mabasol sa nahitabo. (3) Ipahibalo sa bata nga ang nahitabo maoy supak sa balaod ug kinahanglang itaho kini ngadto sa polis aron dili na kini mahitabo pag-usab.

Pagpapas sa Patik

“Ang pipila ka surbi nagpakita nga 80 ngadto 90 porsiyento sa mga tawong may patik buot nga magpapapas niana sa ulahing panahon,” matod sa Vancouver Sun sa Canada. “Tungod kay nagkadaghan ang mga patik nga nabatonan sa mga tawo, may katumbas nga pagtubo sa tinguha sa pagpapapas niana,” nag-ingon ang usa ka doktor sa panit. Ang usa ka pananglitan mao ang 27-anyos nga si Dan, kinsa may sulaw-berdeng emblema nga gipapas gikan sa iyang bukton. Matod niya: “Kini dili na nahiuyon sa akong estilo sa kinabuhi karon.” Apan bisan pag pinaagi sa modernong pagtambal ginamit ang laser, ang pagpapas sa patik mahimong sakit, mahal, ug dugay. “Ang pagpapas bisan sa usa ka gamayng patik mahimong mokostar ug abot sa $1,400,” matod sa mantalaan. Nagdugang kini: “Ang mas moderno, daghag-kolor nga mga patik, ilabina kon kana dagko, halos imposible nga mapapas.”

Makapatay nga Sugnod

“Ang aso gikan sa mga dapog sa sulod sa balay mopatayg usa ka tawo matag 20 segundo diha sa kabos nga mga nasod,” nagtaho ang magasing Down to Earth sa New Delhi, India. “Ang gidaghanon labaw kaayo kay sa gidaghanon sa mga tawong namatay sa malaria, ug pareho sa mga namatay tungod sa tubig nga dili angayng imnon ug pagkadili-hinlo.” Tungod sa paggamit sa uling ug uga nga tai sa hayop, duyog sa mga puy-anan nga dili maayog bentilasyon, ang mga pamilya kasagarang maladlad sa 100 ka pilo sa gisugyot nga ikatugot nga mga lebel sa aso nga makahugaw sa hangin. Ang maong mga aso nalangkit usab sa kanser sa baga, hubak, tesis, ug balikbalik nga brongkitis. Ang mga eksperto gikan sa Intermediate Technology Development Group, nga usa ka organisasyon sa mga tigdukiduki, nagpatuo nga ang mga tawo nga kabos kaayo nga dili makaabot ug mas hinlong mga sugnod makapakunhod gihapon sa ilang pagkaladlad sa peligrosong mga aso sa abot ug 80 porsiyento pinaagi sa paggamit ug maayog-disenyo nga mga kalan nga may panghaw o kasangkapang mosuyop sa aso. Sa 1.6 ka milyong tawo nga mamatay kada tuig tungod sa polusyon sa hangin sa sulod sa balay, duolan sa usa ka milyon maoy mga bata.

Nagtrabahong mga Senyor

Ang nagkadaghang Canadiano nga kapig 65 anyos​—ang kasagarang edad sa pagretiro sa Canada​—nagpadayon sa pagtrabaho, nagtaho ang The Globe and Mail. Ang gidaghanon sa senyor nga mga lungsoranon miuswag ug 11 porsiyento latas sa lima ka tuig, apan ang gidaghanon sa nagtrabahong senyor nga mga lungsoranon miuswag ug halos 20 porsiyento. Nganong daghan kaayo ang wala pa moretiro? “Mas himsog ang mga tawo karong adlawa,” nag-ingon ang analista nga si Doreen Duchesne sa Statistics Canada. “Mas taas silag kinabuhi.” Ang panginahanglan sa salapi ug kalaay gihatag usab ingong mga hinungdan sa maong kiling. Sumala sa taho, 6 porsiyento sa mga tawong kapig 80 anyos nagpadayon sa pagtrabaho, nga ang pag-uma giklasipikar ingong labing kasagarang trabaho sa mga senyor, nga gisundan sa eskribiyente ug pangahente nga mga trabaho.

Daghang Tawo sa Uropa Motabako

Ang gidaghanon sa mga tawong motabako sa European Union karon nakaabot ug 40 porsiyento sa populasyon, nagtaho ang Espanyol nga mantalaang El País. Ang nasod sa Uropa nga may kinatas-ang porsiyento sa mga hinabako mao ang Gresya, diin 44 porsiyento sa populasyon ang motabako. Ang tinuig nga produksiyon sa Gresya nga 40,000 ka toneladang tabako naghimo usab niini nga labing dakong prodyuser ug tabako sa Uropa. Nahiapil sa mga nasod sa Uropa nga may kinamenosang porsiyento sa mga motabako, lakip ang panagsang motabako, mao ang Portugal, nga may kapin lang ug 29 porsiyento. Ngani, ang mga prisyo sa tabako sa Portugal mao ang kinabaratohan sa European Union. Ang usa ka posibleng hinungdan sa maong ubos nga porsiyento sa mga motabako mao nga sukad sa 1982, ang Portuges nga balaod nagdili sa mga anunsiyo bahin sa tabako ingon man sa pagtabako sa publikong mga lugar.

Ang Basahong Gihubad sa Labing Daghang Pinulongan

Ang Bibliya mao gihapon ang basahong gihubad sa labing daghang pinulongan sa kalibotan. Kini mabatonan sa katibuk-an o sa bahin diha sa 2,355 sa mga 6,500 ka pinulongan nga naglungtad. Ang Bibliya mabasa karon sa 665 ka pinulongan sa Aprika, nga gisundan sa 585 sa Asia, 414 sa Oceania, 404 sa Latin Amerika ug sa Caribbeano, 209 sa Uropa, ug 75 sa Amerika del Norte. Ang mga United Bible Society sa pagkakaron nagaayuda sa mga proyekto sa paghubad sa Bibliya diha sa mga 600 ka pinulongan.