Pagtagbaw sa Atong Tinguha nga Makabatog mga Higala

“ANG pagkamamingawon dili usa ka sakit,” nag-ingon ang librong In Search of Intimacy. “Ang kamingaw maoy usa ka maayong tinguha . . . , usa ka kinaiyanhong ilhanan nga kita nagkinahanglan ug kauban.” Maingon nga ang kagutom motukmod kanato sa pagkaon ug sustansiyadong pagkaon, ang pagbati sa kamingaw motukmod kanato sa pagpangitag maayong mga higala.

Bisan pa niana, sama sa giingon ni Yaël, usa ka batan-ong babaye nga taga-Pransiya, “ang ubang mga tawo maglikay sa tanang pagpakigkontak sa uban.” Apan ang pagpalain sa atong kaugalingon, bisag unsa pay katarongan, dili makasulbad sa atong mga problema ug dili kalikayan nga kita mas magmamingawon kay sukad masukad. Ang usa ka proverbio sa Bibliya nag-ingon: “Ang nagalain sa iyang kaugalingon mangita sa iyang hakog nga tinguha; siya mobatok sa tanang praktikal nga kaalam.” (Proverbio 18:1) Busa kinahanglang ilhon una nato ang atong panginahanglan sa panaghigalaay ug dayon magmadeterminado sa pagpalig-on niana.

Paghimog Praktikal nga mga Lakang nga Makabatog mga Higala

Imbes maluoy sa kaugalingon o masina niadtong daw nakabaton ug mas daghan o mas maayong mga higala, nganong dili magbaton ug positibong tinamdan, sama sa gihimo ni Manuela, nga taga-Italya? Siya miingon: “Ilabina ingong tin-edyer, gibati nakong nahilain. Aron mabuntog kini, gitun-an nako ang mga tawo nga nakabatog maayong mga higala. Dayon gisulayan nako sa pag-ugmad ang maayong mga hiyas nga ilang nabatonan, aron mahimo akong mas kaangayan nga tawo.”

Ang usa ka praktikal nga lakang mao ang pag-atiman sa imong kaugalingon ug sa imong hunahuna. Ang makapahimsog nga pagkaon, hustong pahulay, ug igong ehersisyo tanan makatabang kanimo nga piskay ang pamati sa lawas ug maayong sud-ongon. Ang pagkahimong hapsay, hinlo, ug madanihon dili lamang maghimo kanimong mas tilinguhaon nga ikauban kondili maghatag usab kanimog usa ka maayong sukod sa pagtamod sa kaugalingon. Apan, ayaw pagpalit-ag sa bitik nga mahimong sobra ka mabalak-on sa panggawas nga panagway. “Ang pagsul-ob ug uso nga sinina dili gikinahanglan aron makakaplag ug tinuod nga mga higala,” nag-ingon si Gaëlle, nga taga-Pransiya. “Ang gipangita sa maayong mga tawo mao ang sulod nga pagkatawo.”

Kon buot hunahunaon, ang atong kinasulorang mga hunahuna ug mga pagbati makaapektar sa atong ginasulti ug bisan sa atong panagway. Ikaw ba adunay masaligon nga panglantaw sa kinabuhi? Kini motabang kanimo sa pagbaton ug mangayaong panagway. Ang tam-is nga pahiyom mao ang labing madanihong butang nga imong ikapakita ug, matod sa eksperto maylabot sa paglihok sa lawas nga si Roger E. Axtell, “kini mosaler bisan asa” ug “talagsa rang masaypan sa pagsabot.” a Dugang pa, kon ikaw usab maayong mopasiaw, ang mga tawo madani gayod kanimo.

 Hinumdomi nga ang maong maayong mga hiyas maggikan sa kahiladman. Busa pun-a gayod ang imong hunahuna ug kasingkasing sa maayo, positibo nga mga hunahuna ug mga pagbati. Pagbasa ug makapainteres ug makahuloganon nga mga ulohan​—mga bag-ong hitabo, nagkalainlaing mga kultura, talagsaong mga hitabo sa kinaiyahan. Paminaw ug makapadasig nga musika. Apan likayi nga mapuno ang imong hunahuna ug mga pagbati sa mga handurawan diha sa TV, pelikula, ug mga nobela. Ang mga relasyon nga sagad gipasundayag diha sa mga salida, dili tinuod nga kinabuhi, dili tinuod nga mga panaghigala, kondili mugna lang sa hunahuna sa usa ka tawo.

Magmatinud-anon ug Magmasinsero!

Si Zuleica, kinsa nagpuyo sa Italya, nahinumdom: “Sa dihang batabata pa ako, maulawon ako, ug nalisdan akong makakitag mga higala. Apan nasayod ako nga kon gusto natong makabaton ug mga higala, kita ang angayng mohimo sa unang lakang, ipailaila ang atong kaugalingon, ug sination ang uban.” Oo, aron makabaton ug tinuod nga mga higala, kita angayng magmatinud-anon ngadto sa uban​—nga ipakita gayod ang tinuod natong pagkatawo. Ang maong komunikasyon ug pagpahayag sa mga hunahuna ug pagbati mas hinungdanon alang sa tinuod nga panaghigalaay kay sa pagbaton ug maayong hitsura ug madanihong personalidad. “Ang mga tawo nga may dulot ug malungtarong panaghigalaay mahimong mga maulawon, bibohon, batan-on, tigulang, hinayon, intelihente, simple rag panagway, maayog hitsura; apan ang usa ka kinaiya nga anaa nilang tanan mao ang pagkamatinud-anon,” nag-ingon ang magtatambag nga si Dr. Alan Loy McGinnis. “Sila madayganon, nga tugotan ang mga tawo sa pagkakita kon unsay anaa sa ilang mga kasingkasing.”

Wala kini magpasabot nga imong ibutyag ang imong tiunay nga mga pagbati ngadto kang bisan kinsa nga dili ka mobating relaks. Apan kini nagkahulogan nga magmapilion ug anam-anam nga ibutyag ang imong tinuod nga mga hunahuna ug mga pagbati ngadto sa uban. Si Michela, nga taga-Italya, nag-ingon: “Sa sinugdan, aduna koy problema sa pagtago sa akong mga pagbati. Kinahanglan kong magbag-o, ug akong sulayan nga mas mapadayag ang akong mga pagbati, aron makasabot ang akong mga higala kon unsay akong gibati ug makigsuod kanako.”

Apan, bisan pag ikaw kinaiyanhong mahigalaon, nagkinahanglan gihapog panahon ug pag-ubanay aron maugmad ang pagsalig sa usag usa tali sa managhigala. Sa kasamtangan, ayaw paghinobra ka mabalak-on kon unsa tingaliy hunahunaon sa uban bahin kanimo. Si Elisa, nga taga-Italya, nahinumdom: “Ang akong problema mao nga sa matag higayon nga aduna koy isulti, mahadlok ko nga dili nako kana masulti sa hustong paagi. Dayon naghunahuna ko, ‘Kon ang mga tawo tinuod nakong mga higala, makasabot ra sila.’ Busa kon may nasulti kong sayop, mokatawa ra ko, ug ang tanan mokatawa usab duyog kanako.”

Busa, relaks lang! Ayaw pagpakaaron-ingnon. Ang pagpakaaron-ingnon dili makatabang. “Ang makapahimo sa usa ka tawo nga madanihon kaayo mao ang iyang pagkasinsero ug pagkamatinud-anon,” misulat ang usa ka magtatambag sa pamilya nga si F. Alexander Magoun. Ang mga tawong tinuod nga malipayon dili kinahanglang magpakaaron-ingnon o magpadayeg sa uban. Pinaagi lamang sa pagkamatinud-anon nga atong matagamtam ang tinuod nga panaghigalaay. Sa samang paagi, gusto natong magmatinud-anon usab ang uban. Ang malipayong mga tawo modawat sa uban kon unsa gayod ang ilang pagkatawo, nga dili mapikal sa ginagmayng mga kasaypanan. Dili nila gustong usbon ang ilang mga higala aron makapahiuyon sa ilang gimugna-daan nga mga ideya. Paningkamoti nga ikaw mahimong ingon nianang matanga sa malipayon, dili-hinawayon nga tawo.

Aron Makabaton Kag Higala, Ipakita nga Ikaw Usa ka Higala

Aduna pa gayoy usa ka mas hinungdanong butang​—ang labing pangunang kinahanglanon. Duolan sa  2,000 ka tuig kanhi, gipakita ni Jesus nga ang yawi sa kalamposan diha sa tanang tawhanong pakiglabot mao ang dili-mahakogong gugma. Siya nagtudlo: “Sumala sa buot ninyo nga pagabuhaton sa mga tawo nganha kaninyo, mao usab ang inyong pagabuhaton ngadto kanila.” (Lucas 6:31) Kining maong pagtulon-an nailhan ingong ang Bulawanong Lagda. Oo, ang bugtong paagi aron makabaton ug tinuod nga mga higala mao nga ikaw mismo kinahanglang dili-mahakogon nga higala. Sa laing pagkasulti, aron makabaton kag higala, ipakita nga ikaw usa ka higala. Aron magmalamposon, ang panaghigalaay kinahanglang ipahayag pinaagi sa paghatag dili sa pagdawat. Kinahanglan kitang magmaandam sa pag-una sa mga panginahanglan sa atong higala kay sa atong kaugalingong kagustohan ug kahayahay.

Si Manuela, nga gikutlo ganina, nag-ingon: “Sama sa giingon ni Jesus, ang tinuod nga kalipay modangat pinaagi sa paghatag. Ang tawo nga nagadawat malipayon, apan ang nagahatag mas malipayon. Kita makahatag bisan pinaagi lamang sa pagpangomosta sa atong mga higala, pagpaningkamot nga masabtan ang ilang mga problema, ug pagbuhat kutob sa atong maarangan nga dili maghulat nga silay moduol kanato.” Busa manguna sa pagpakitag interes sa uban, lakip na sa imo nang mga higala. Palig-ona ang inyong mga relasyon. Ayawg isakripisyo ang panaghigala tungod lang sa mga kalihokan nga dili makapatagbaw ug dili mapuslanon. Ang mga higala takos sa atong panahon ug pagtagad. Si Ruben, nga taga-Italya, nag-ingon: “Ang paggahin ug panahon hinungdanon sa pagbaton ug paghupot ug mga higala. Una sa tanan, nagkinahanglag panahon aron mahimong maayong tigpaminaw. Kitang tanan makapauswag sa atong pagpaminaw ug pagpakitag interes sa uban pinaagi sa dili pagsal-ot sa dihang sila ang nagsulti.”

Pagpakitag Pagtahod sa Uban

Ang laing hinungdanong elemento sa malipayon, layog-abot nga panaghigalaay mao ang pagtahod sa usag usa. Kini naglakip sa pagpakitag konsiderasyon sa mga pagbati sa uban. Dili ba gusto nimong ang imong mga higala magmataktikanhon ug magmaalamon kon ang ilang gusto o ideya lahi sa imoha? Dili ba nimo angayng tratahon sila sa samang paagi?​—Roma 12:10.

Ang laing paagi nga kita makapakitag pagtahod mao ang dili pagpig-ot sa atong mga higala. Ang tinuod nga panaghigalaay dili abughoan ni igihan. Diha sa 1 Corinto 13:​4, ang Bibliya nag-ingon: “Ang gugma dili abughoan.” Busa pagbantay sa kiling nga gusto nimong solohon ra ang imong mga higala. Kon sila mosumbong ngadto sa uban, ayawg kalagot ug tingali likayan pa gani sila. Hibaloi nga kitang tanan kinahanglang magpasangkad sa atong panaghigalaay. Tugoti ang imong mga higala nga makabaton usab ug laing mga higala.

Angay usab nimong hunahunaon nga ang imong mga higala nagkinahanglag pribasiya. Ang mga indibiduwal, maingon man ang mga magtiayon, nagkinahanglag panahon para sa ilang kaugalingon. Bisan tuod dili ka angayng magpanuko sa pagpakighigala sa uban, magmabalanse ug magmahunahunaon, ug ayaw paggugol ug taas nga panahon uban sa imong mga higala aron dili sila mapul-an kanimo. Ang Bibliya nagpasidaan: “Ayaw pakanunaya ang imong tiil sa balay sa imong isigkatawo, aron siya dili mapul-an kanimo ug magdumot kanimo.”​—Proverbio 25:17.

 Ayawg Pagdahom ug Kahingpitan

Siyempre, sa dihang ang mga tawo magkailhanay na sa usag usa, mas mahibaloan nila ang mga kahuyangan ug ang maayong mga hiyas sa usag usa. Bisan pa niana, dili nato angayng tugotan kini nga mopugong kanato sa pagbaton ug mga higala. “Sobra ra ang gidahom sa uban ngadto sa gusto nilang mahimong mga higala,” nag-ingon si Pacôme, nga taga-Pransiya. “Gusto nila nga ang ilang mga higala magbaton lang ug maayong mga hiyas, apan dili kana mahimo.” Walay usa kanato ang hingpit, ug wala kitay katungod sa pagdahom ug kahingpitan sa uban. Naglaom kita nga dawaton sa atong mga higala bisan ang atong mga pagkadili-hingpit ug konsiderahan ang atong mga kahuyangan. Dili ba angay usab natong konsiderahan ang mga kahuyangan sa atong mga higala, nga dili padak-on kana? Ang awtor nga si Dennis Prager nagpahinumdom kanato: “Ang mga binuhi lamang nga mga mananap ang molihok nga samag walay-ikasaway nga mga higala nga mao, kadtong dili gayod moreklamo, kanunayng mahigugmaon, dili sapoton, naghunahuna lamang kanato, ug dili gayod mopahigawad kanato.” Kon dili nato gusto nga ang atong mga binuhi lamang maoy atong labing suod nga mga higala, kinahanglan natong sundon ang tambag ni apostol Pedro nga tugotan ang ‘gugma sa pagtabon sa daghang sala.’​—1 Pedro 4:8.

Giingon nga ang panaghigala magdoble sa atong kalipay ug magtibhang ug katunga sa atong mga kagul-anan. Apan, magmarealistiko, dili kita makadahom nga matagbaw sa atong mga higala ang tanan natong mga  panginahanglan o masulbad ang tanan natong mga problema. Kana maoy mahakogong panglantaw sa panaghigala.

Maunongong mga Higala sa Kalipay ug Kasakit

Sa dihang makabaton na kitag higala, dili gayod nato angayng sayonsayonon ang atong panaghigalaay. Sa dihang magkalagyo, ang mga managhigala maghunahuna ug mag-ampo alang sa usag usa. Bisan pag talagsa ra silang magkauban, dali ra nilang mapasig-uli ang ilang relasyon. Ilabina sa mga panahon sa kalisdanan o panginahanglan, hinungdanon nga kita andam motabang sa atong mga higala. Kasagaran, dili gayod kita mopalayo kon ang atong mga higala masugamak ug mga problema. Kanang higayona mao tingali ang panahon nga kita ila gayong gikinahanglan. “Ang tinuod nga higala mahigugma sa tanang panahon, ug maoy usa ka igsoon nga natawo alang sa panahon sa kasakit.” (Proverbio 17:17) Ug kon ang tinuod nga mga managhigala adunay dili pagsinabtanay, sila abtik nga makig-uli ug magpasaylo sa usag usa. Ang tinuod nga mga higala dili mobiya sa ilang mga higala tungod lang kay adunay kalisdanan nga modangat matag karon ug unya.

Pinaagi sa pagbaton ug dili-mahakogong mga motibo ug pinaagi sa pagduol sa uban nga may positibong tinamdan, ikaw makabaton ug mga higala. Apan hinungdanon usab ang matang sa imong mga higala. Unsaon nimo pagpili ug maayong mga higala? Ang sunod nga artikulo maghisgot nianang pangutanaha.

[Footnote]

[Kahon/Mga hulagway sa panid 6, 7]

Mahimo Bang ang mga Lalaki ug mga Babaye “Managhigala Lang”?

Magkahigalaay ba ang mga lalaki ug mga babaye nga dili minyo sa usag usa? Nagdepende kana kon unsay atong pagsabot sa pulong “higala.” Si Jesus maoy usa ka suod nga higala nila ni Maria ug Marta nga taga-Betania​—nga pulos mga dalaga. (Juan 11:​1, 5) Si apostol Pablo maoy higala ni Priscila ug sa iyang bana nga si Aquila. (Buhat 18:​2, 3) Makaseguro kita nga kining mga tawhana adunay mainitong pagbati sa usag usa. Sa samang higayon, dili kita makahunahuna nga si Jesus o si Pablo nagtugot sa maong mga relasyon nga mosangko sa romantikong pagbati.

Ang modernong katilingban karon nagpahinabo nga ang mga lalaki ug mga babaye suod nga magkauban kay sukad masukad, ug nagkadako ang panginahanglan nga ang mga lalaki ug babaye mahibalo kon unsaon nga makabaton ug nahiangay, mahigalaon nga mga relasyon sa usag usa. Ang mga magtiayon usab makabenepisyo sa maayong panaghigalaay sa ubang magtiayon ug uban sa dili-minyong mga tawo.

“Apan, ang pag-ila sa kalainan tali sa romantiko, seksuwal ug hinigala nga mga pagbati malisod kaayo,” nagpasidaan ang magasing Psychology Today. “Sa pagkatinuod, dako kaayog posibilidad nga maugmad dayon ang seksuwal nga pangibog tali sa lalaki ug babaye bisan pag wala kini planoha. Ang yano, hinigala nga halog kalit lang mahimong romantikong pagbati.”

Para sa mga minyo, ang pagkahimong realistiko ug praktikal ilabinang hinungdanon. “Ang tanang matang sa suod nga panaghigalaay sa uban makapameligro sa kaminyoon,” misulat ang awtor nga si Dennis Prager diha sa iyang libro nga Happiness Is a Serious Problem. “Ang sekso dili lamang mao ang makapatunghag suod nga relasyon, ug ang imong kapikas adunay katungod sa pagdahom nga ikaw lamang gayod ang iyang labing suod nga higala nga kaatbang ug sekso.” Gipasiugda ni Jesus nga ang paghupot ug moral nga kaputli kinahanglang maggikan sa kasingkasing. (Mateo 5:28) Busa, magmahigalaon, apan bantayi ang imong kasingkasing ug likayi gayod ang mga kahimtang nga motultol sa dili-angayng mga hunahuna, pagbati, o mga lihok ngadto kang bisan kinsa nga kaatbang sa sekso.

[Mga hulagway sa panid 7]

Ang pag-atiman sa imong lawas ug hunahuna makapahimo kanimong mas madanihon

[Hulagway sa panid 8]

Ang mga managhigala madayganon sa usag usa