Pagpaniid sa Kalibotan

Ang Teknolohiya Makapugong sa Pag-estoryahanay

“Daghang taga-Britanya ang mahadlok nga makig-estoryahanay nga atubangay tungod sa nag-uswag nga pagsalig nila sa modernong teknolohiya,” nagtaho ang The Times sa London. Ang pagsurbi sa 1,000 ka hamtong, nga gihimo sa British Gas, nakakaplag nga adlaw-adlaw ang ordinaryong tawo mogugol ug duolan sa upat ka oras sa panahon nga siya nagmata “nga naggamit ug teknolohiya nga ang katuyoan unta niana mao ang paghatag sa mga tawo ug dugang panahon alang sa ilang kaugalingon.” Sumala sa taho, “ang ordinaryong taga-Britanya mogugol ug 88 minutos kada adlaw diha sa naandan nga telepono, dugang 62 minutos sa cellphone, 53 minutos sa pag-e-mail ug 22 minutos sa pag-teks.” Ang surbi mihinapos nga ang mga katakos sa pagpakigsulti, sama sa pagpakig-estorya nga atubangay, nadaot na. Daghan niadtong gisurbi miangkon nga ilang gigamit ang pag-teks “ingong paagi sa pagpasimple sa mensahe ug pagdaginot sa panahon o aron dili gayod magkaestoryahay nga atubangay.”

 Gastoso nga Batasan

Ang pagpanigarilyo gastoso kaayo, dili lamang para sa mga tigsigarilyo kondili para usab sa ilang mga amo ug sa mga dili manigarilyo, sumala kang Propesor Kari Reijula sa Finnish Institute of Occupational Health. Ang panahon sa pagtrabaho nga nausik tungod sa pagpanigarilyo lamang “mokostar sa ekonomiya sa nasod ug duolan sa 16.6 ka milyong euro [$21 milyon] kada tuig,” nagtaho ang Finnish Broadcasting Company Web site. Gibanabana nga “ang mga trabahante nga makahurot ug usa ka paketeng sigarilyo kada adlaw makapalta sa trabaho ug 17 ka adlaw kada tuig.” Ang mga pagbakasyon gumikan sa sakit nakadugang sa galastohan. Miingon pa si Reijula: “Ang mga pagtuon nagpakita nga ang mga empleyado nga manigarilyo kasagaran usab nga maaksidente.” Gawas pa, sumala sa usa ka taho, ang pagpanigarilyo nagpausbaw sa galastohan sa pagpanghinlo maingon man sa paggamit ug elektrisidad, “tungod kay kinahanglang pakusgan pagpaandar ang sistema sa bentilasyon.” Mas seryoso ang kamatuoran nga “abot ug 250 ka dili-manigarilyo nga mga Pinlandes ang mamatay kada tuig tungod sa mga sakit nga nalangkit sa pagkahanggap ug aso sa sigarilyo diha sa trabahoan o sa panahon nga wala sila magtrabaho.”

Daling Mabatonan nga mga Droga

Sa Polandia, ang mga droga nga panglingawlingaw mas daling mabatonan kay sa serbesa, nagtaho ang magasing Wprost. “Kini mabatonan diha sa matag diskohan; sa mga klab, baligyaanag makahubog nga ilimnon, ug sa mga sak-anan; diha sa mga kolehiyo, mga hayskul, [ug] mga junior hayskul.” Dugang pa, diha sa dodagkong mga siyudad, ang mga droga “mahimong orderon pinaagi sa telepono ug mas daling madawat kay sa pizza,” nag-ingon ang magasin. Tungod sa ubos nga mga presyo, pagkadaling mabatonan, ug ang kamatuoran nga “ang sintetikong mga droga giisip nga dili makadaot,” matod sa Wprost, kapin sa katunga sa tanang tin-edyer nga Polako ang misulay paggamit niana “labing menos kas-a.” Sumala kang Katarzyna Puławska-Popielarz, ang pangulo sa sentro sa rehabilitasyon alang sa mga batan-on, ang dugayng pag-abuso sa usa lamang ka droga, ang speed, miresulta sa “mga paghikog, atake sa kasingkasing, pagkabuang, ug hilabihang pagniwang.”

Pagbalik sa Latin nga Misa

Sa Alemanya, “ang Latin nga mga misa sa simbahan nag-anam ka popular,” nagtaho ang magasing Focus. Ang mga pari diha sa “mga siyudad sama sa Frankfurt, Düsseldorf, ug Münster nakaamgo nga, bisan tuod nagkadiyutay na ang manimba, daghan ang manimba kon Latin ang misa,” nag-ingon ang magasin. Tungod sa pagkapopular sa Latin nga Misa, usa ka simbahan sa Munich nagpauswag sa gidaghanon sa Misa ginamit ang Latin nga liturhiya gikan sa duha ka beses kada bulan ngadto sa duha ka beses sa usa ka semana, ug panahon usab sa mga selebrasyon.

Usa ka Siglo nga Daghag Gubat

“Ang genocide nakatampo sa paghimo sa ika-20ng siglo nga labing dugoon nga siglo sa kasaysayan,” nagtaho ang Buenos Aires Herald. Ang genocide gihubit ingong sistematiko ug giplano nga pagpuo sa enterong nasod, rasa, politikal nga grupo, o tribo. Gibanabana nga kapin sa 41 ka milyong tawo ang gipamatay sulod sa ika-20ng siglo. Ang usa ka di pa dugayng pananglitan mao ang Rwanda, diin sa 1994 mga 800,000 ka tawo ang gipamatay, kadaghanan gihimo sa “mga sibilyan nga naaghat tungod sa propaganda sa pagdumot.” Ang mga eskolar nag-ingon nga sulod sa 100 ka adlaw, adunay aberids nga 8,000 ka tawo ang gipamatay kada adlaw. Ang maong gidaghanon maoy “lima ka pilo nga mas daghan kay sa nangamatay diha sa mga gas chamber nga gigamit sa mga Nazi sa Gubat sa Kalibotan II,” nag-ingon ang Herald.

Kon sa Unsang Paagi Mangayam ang mga Buaya

Usa ka estudyante nga nagkuhag doctorate sa University of Maryland nakadiskobre sa usa ka butang nga wala mahibaloi kaniadto sa mga eksperto​—ang mga receptor sa presyur diha sa mga simod sa mga buaya, nga nakapaarang kanila sa pagtiktik sa lihok sa tukbonon diha sa tubig. Diha sa mga apapangig sa mga buaya ug sa ubang mga reptilya sa pamilya sa mga buaya naglinya ang gagmayng mga bugdo nga samag gidak-on sa tinuslokan sa dagom. Nakaplagan sa biologo nga si Daphne Soares, nga kini sa pagkatinuod maoy gagmitoy, makatiktik-ug-presyur nga mga bungdo. Tungod niini, kining maong mga reptilya makatiktik sa ginagmayng pagkisaw sa tubig sa ilang palibot. “Ang mga buaya mangayam sa gabii, ang katunga sa lawas naggimaw sa tubig, nga naghulat sa tukbonon nga motugaw sa tubig. Ilang ipahimutang ang ilang apapangig ibabaw sa tubig,” miingon si Soares. “Kon gutom sila, ila dayong atakehon ang bisan unsa nga makatugaw sa ibabaw sa tubig.” Ang dome pressure receptors o mga receptor nga nagpormag simboryo, ingon sa pagtawag niya niana, sensitibo kaayo nga kini makatiktik sa epekto sa usa ka tulo sa tubig.

Buhing mga Basurahan

Ang internasyonal nga pagtuon maylabot sa epekto sa basura nganha sa mga linalang sa dagat nagpakita nga ang ordinaryong fulmar, usa ka langgam sa dagat sa North Sea, adunay 30 ka pirasong plastik diha sa tiyan niini. Kana maoy “duha ka pilo sa gidaghanon nga makita diha sa mga fulmar sa unang bahin sa katuigan sa 1980,” nagtaho ang mantalaan sa London nga The Guardian. Ang mga fulmar gitun-an tungod kay “kini mokaon sa halos bisan unsa ug dili modigwa sa kinaon.” Lakip sa mga plastik nga butang nga nakit-an diha sa tiyan sa patay nga mga fulmar mao ang mga dulaan, hiramenta, pisi, Styrofoam nga mga tasa, foam sa kutson, plastik nga mga botelya, ug mga layter sa sigarilyo. Si Dr. Dan Barlow, pangulo sa panukiduki sa Friends of the Earth Scotland, nag-ingon: “Gikan niining maong panukiduki atong nahibaloan nga ang mga mananap sa dagat palibot sa baybayon sa Scotland nahimong buhing mga basurahan.” Ang mantalaan midugang: “Kapin sa 100 sa 300 ka espisye sa langgam sa dagat sa kalibotan ang nahibaloan nga wala tuyoang nakakaon ug plastik.”

Pagsulti Pinaagig Senyas Diha sa Internet

Sulod sa daghang katuigan ang mga bungol naggamit ug telegrama ug, ning bag-o pa, sa E-mail aron sa pagpakigkomunikar sa mga higala. Karon, tungod sa pagdaghan sa mga Webcam, mga Internet kompiyuter kamera, ang mga bungol makapakigsulti na pinaagig senyas ginamit ang Internet. Bisan pa niana, sumala sa National Post sa Canada, “tungod kay ang webcam dili wide-angle ug two-dimensional ang anggulo niini, ang pipila ka ekspresyon dili makita, sama ra nga ang kidhat o tingsi dili makita samtang nagtelepono.” Ang dugay nga pagkonektar sa Internet ug ubang teknikal nga mga problema mas makapalisod sa pagsulti pinaagig senyas ginamit ang mga Webcam. Sa unsang paagi mabuntog sa mga bungol ang maong mga babag? Hinayon ug sublion sa mga tigsenyas ang ilang mga senyas. Nakakat-on usab sila “sa pagpasibo sa ilang mga senyas o sa posisyon sa ilang lawas aron masulbad ang mga problema labot sa anggulo,” nag-ingon ang Post. Nakaplagan usab sa mga tigsenyas nga ilang mapasiugda ang ilang gisulti pinaagi sa pagpaduol sa ilang mga kamot sa kamera aron modako kini tan-awon.