Pagtigom ug Tubig sa Ulan—Karaan ug Modernong mga Paagi

TINAMPO SA MAGSUSULAT SA PAGMATA! SA INDIA

SA KALIBOAN ka katuigan, ang mao gihapong tubig moagig proseso sa kausaban aron magamit, nga kinaiyanhong moalisngaw gikan sa yuta ug dagat, mapormang panganod, ug mobundak ingon nga ulan. Kining episyenteng sistema motagana ug daghang tubig alang sa tanang tawo sa yuta. Nan, nganong adunay bug-at kaayong mga suliran bahin sa tubig nga nagsakit sa katawhan? Unsay posibleng mga solusyon? Sa pagtubag, tukion nato ang kahimtang sa tubig sa India.

 Tungod sa populasyon nga kapig usa ka bilyon, nakaamgo ang India nga nameligrong makulang na ang suplay niini sa tubig. Diin ba gikan ang tubig sa India? Sa halayong amihanan, ang mga suba makadawat ug tubig gikan sa natunawng niyebe ug dagkong yelo sa Kabukiran sa Himalaya panahon sa tingpamulak. Apan ang kinadak-ang bahin sa subkontinente sa India nagsalig sa tinuig nga ulan sa tinghabagat aron ang yuta mahumod, ang mga atabay ug lanaw mapuno, ug modako ang tubig sa dagkong mga subang nagkuruskurus sa nasod. Dili matagna ang ulan sa tinghabagat sa India ug kini gibatbat ingong “usa sa makapalagot ug labing makalilibog nga mga hitabo,” nga, “bisan pa sa tanang kauswagan sa modernong teknolohiya, gikan sa mga satelayt ngadto sa dagkog-kapasidad nga mga supercomputer . . . , lisod kaayong matagna.”

Ang naandang tinghabagat dangtag tulo hangtod upat ka bulan, apan inay padayong moulan sa tibuok yugto, adunay kadiyot nga mga pagbunok sa ulan. Ingong resulta, mapunog tubig ang mga dam ug kinahanglang paawasan. Ang mga suba moawas, nga malunopan ang kaumahan ug kabalayan. Tungod sa modernong mga industriya ug dagkong kasiyudaran nga miresulta sa kaylap nga pagpuril sa mga lasang, sagad nga kulang na ang kakahoyan aron mapugngan ang bililhong ulan diha sa ilang mga gamot ug aron inanayng masuhop sa yuta. Busa ang mga pagbunok sa ulan makabanlas sa pangibabaw nga yuta, nga makakankan niana. Ang binanlas matigom diha sa mga lanaw ug linaw mao nga kana mamabaw, busa diyutayng tubig lang ang masulod niana. Sa pagkatinuod, mausik lang ang daghan nga bililhong tubig sa ulan.

Unya matapos na ang tinghabagat. Sa nahibiling bahin sa tuig, ang adlaw mosidlak kada adlaw, nga magpatunghag mga bulan sa naglagiting nga kainit! Dali rang mauga ang yuta, ug ang kaumahan mapagba ug mangliki. Ang nagbuhagay nga mga suba mahimo na lang nga dagayday sa tubig diha sa haluag, balasong daw salog sa suba. Ang mga busay mahanaw. Kinahanglang lalomon pag-ayo ang pagkalot ug lungag para sa mga poso aron makakuhag tubig gikan sa tinubdan sa ilalom sa yuta, ug moubos ang mga lebel sa yuta nga nalumok ug tubig. Sa dihang kadiyot ra ang pag-ulan, ang hulaw mosugod, ang mga tanom madaot, ang mga baka mamatay, ug ang mga tagabalangay manglalin ngadto sa mga siyudad, nga makapasamot sa suliran sa tubig sa siyudad.

Apan kini dili maoy kahimtang kanhi. Sa karaang panahon ang mga tawo sa tibuok India nakakat-on nga labing maayong dili lang magsalig sa mga suba ug lanaw, kay kini mahubsan inighunong sa ulan sa tinghabagat. Nakaugmad sila sa kahanas sa pagsalod ug ulan, nga kana gigamit dayon alang sa mga panginahanglan, ug gipondo alang sa panahon nga wala nay ulan. Kadto maoy pagtigom ug tubig sa ulan.

Kinahanglang Tigomon ang Tubig sa Ulan Karon

Ang usa makahunahuna nga tungod sa modernong teknolohiya ug sa pagtukod ug dagko kaayong mga dam, artipisyal dam, ug kanal sa irigasyon​—ang daghang tawo sa India dili na interesado sa karaang mga sistema sa pagsalod ug tubig sa ulan. Ngani, ang kadaghanan sa maong mga paagi wala na gamita sa dihang ang katawhan makakuha nag tubig gikan sa gripo diha sa ilang mga balay o balangay. Apan adunay hinungdan nga mabalaka. Sa miaging 50 ka tuig, ang dagkong mga proyekto labot sa pagtaganag tubig wala makasuplay sa panginahanglan sa nagsulbong nga populasyon ug sa katilingban nga tuling nausob gikan sa halos bug-os nga agrikultural ngadto sa pagkaindustriyal. Kulang ang natigom nga tubig sa pagtagbaw sa kauhaw sa nasod.

 Ang mga eksperto sa kalikopan ug nabalakang mga awtoridad karon nagtuo nga kinahanglang awhagon ang publiko sa pagtigom ug tubig. Ang pagsalod ug tubig sa ulan ginadasig diha sa mga balay, pabrika, tunghaan, ug bisan diin nga praktikal ang pagpondo ug diyutayng tubig. Ngani, daghang siyudad ug mga estado nag-obligar nga ang bag-ong mga tinukod adunay mga pasilidad nga mosalod ug tubig sa ulan!

Milyonmilyong galong tubig sa ulan ang mobundak diin kini dili masalod ug ikapondo apan moalisngaw lang o mopadulong sa dagat. Hinuon, sa pagsalod ug tubig sa ulan​—nga gibase sa ideya nga saloron ang ulan kon diin kini mobundak​—ang tubig sa ulan matigom sa mga tawo. Ug lahi sa tubig nga gikan sa mga dam ug kanal, nga kinahanglang bayran ug busa usa ka pabug-at sa mga kabos, ang maong tubig walay bayad!

Pagpanguna

Busa ang daghang nabalakang katawhan sa India miduyog sa pagtigom ug tubig. Ang pipila kanila giila sa tibuok kalibotan ug gigantihan pa, sama kang Rajendra Singh, kinsa nakadawat sa dungganong Magsaysay Award alang sa kaugmaran sa komunidad sa tuig 2001. Sa pagbuhat pinaagi sa organisasyong dili iya sa gobyerno, nga iyang tinukod, si Singh nagpabuhi pag-usab sa halos nawagtang nang Subang Aravari sa estado sa Rajasthan, nga napahimuslan sa estado nga may 8 porsiyento sa populasyon sa nasod ug 1 ka porsiyento sa kahinguhaan sa tubig niini. Latas sa 15 ka tuig, ang grupo ni Singh nananom ug mga kahoy ug nagbuhat ug 3,500 ka tangke​—ang naandang mga johads nga mosalod ug tubig​—nga nakahatag ug kauswagan sa mga tagabalangay. Ang ubang tawo naningkamot sa pagtigom ug tubig, nga wala himatikdi sa kadaghanan, apan sila matagbawon kay nasayod nga sila nagatabang.

Ang mga industriyalista nakakita sa mga kaayohan sa pagsalod ug tubig sa ulan aron makaabag sa suplay sa tubig sa siyudad. Sa usa ka pabrika nga layo sa sentro sa Bangalore, sa habagatang India, ang yano, baratohong sistema sa pagsalod ug tubig sa ulan gikan sa atop gitukod. Ang tubig sa ulan, nga kanhi mibundak sa haywey ug nausik ra, gisalod ug gipasulod sa tangkeng masudlan ug 42,000 ka litro. Sa tinghabagat, ang 6,000 ka litrong nasalod nga tubig sa ulan sa usa ka adlaw pagasalaon aron ilimpiyo sa mga sudlanag pagkaon ug sa kantina sa pabrika. Ang tubig gikan sa suplay sa siyudad wala gamita alang sa maong mga katuyoan.

‘Usa ka tinulo lang sa timba,’ tingali moingon ka. Apan hunahunaa nga ikaw adunay deposito sa bangko nga butangan nimog kuwarta kas-a sa usa ka tuig. Mokobra ka gikan niana alang sa imong mga panginahanglan kada adlaw, apan sa inanay ikaw mokobra ug dako kay sa imong gibutang. May adlaw ra nga ikaw utangan na sa bangko kay kulang ang imong nadeposito. Hinuon, kon sa pipila ka bulan sa tuig ikaw makatrabaho nga ang imong suweldo mas dako kay sa ibayad sa imong mga panginahanglan kada adlaw, lagmit modako ang imong deposito sa bangko. Ipadapat karon kining prinsipyoha sa pagtigom ug tubig. Pil-a ug milyonmilyong beses ang imong diyutay nga natigom, ug unsay imong mabatonan? Napuno pag-usab nga tinubdan sa tubig, taas nga mga lebel sa yutang nalumok sa tubig, napunong mga tinubdan sa tubig sa ilalom sa yuta, ug suplay sa tubig nga magamit sa dihang wala nay masalod nga tubig sa ulan. Hinumdomi, limitado ang suplay sa tubig; dili sama sa deposito sa bangko nga ikaw mahimong makakobrag sobra.

Ang Permanenteng Solusyon

Ang atong planeta dagayang nagtagana sa mga panginahanglan sa mga molupyo niini. Ugaling lang, latas sa kasiglohan, tungod sa kahakog ug pagkamubog-panglantaw sa tawo, namugna ang daotang mga kahimtang sa pagkinabuhi alang sa milyonmilyong molupyo sa yuta. Bisan pa sa paningkamot sa sinserong mga tawo, tin-aw nga ang mga tawo walay gahom aron bug-os nga masulbad ang mga suliran sa kalikopan sa yuta. Ikalipay nga ang Maglalalang sa yuta nagsaad sa “paglaglag sa mga nagalaglag sa yuta” ug pagpasig-uli sa katimbang sa siklo sa tubig, mao nga “sa kamingawan ang mga tubig mobugwak, ug ang mga sapa sa desyertong kapatagan.” Sa pagkatinuod, “ang yutang napagba sa kainit mahimong sama sa punog-tangbo nga linaw, ug ang uhaw nga yuta sama sa mga tubod sa tubig.” Pagkamakapahupay unya ang maong natigom nga tubig sa ulan!​—Pinadayag 11:18; Isaias 35:​6, 7.

 [Kahon/Mga hulagway sa panid 21]

Paggamit Pag-usab sa Karaang mga Paagi sa Pagsalod ug Tubig sa Ulan

TUBIG SA ULAN GIKAN SA ATOP: Yano ug barato. Pinaagi sa mga atop nga gipahandag ug diyutay, ang tubig modagayday sa mga sandayong, sa mga tubo nga paubos, ug ngadto sa mga dram nga giandam na. Ang mga salaang ginama sa alambre, balas, graba, ug uling makahinlo sa tubig. Kini paagason ngadto sa mga pondohanan sa ilalom sa yuta o sa mga tangke ibabaw sa yuta. Ang mga tangke selyado aron dili makasulod ang hangin, kahayag sa adlaw, ug mga abog; kon butangan ug tawas kini mahimong tulotin-aw; ug ang bleaching powder mopatay ug bakterya. Kining tubiga magamit sa hardin, pagplas sa kasilyas, panglaba. Pinaagi sa dugang nga pagdalisay kini mahimong imnon. Ang sobrang tubig matigom diha sa mga atabay o paagason sa ilalom sa yuta aron makapataas sa mga lebel sa yutang nalumok sa tubig. Kini ang labing popular nga paagi diha sa mga siyudad.

NAULAS: Batong mga paril nga gitukod patabok sa suba sa pagpugong sa tubig. Ang mga kahoy nga makahatag ug landong itanom sa kadaplinan aron menos ang pag-alisngaw sa tubig, ug ang mga tanom nga tambal nga ilabay sa gagmayng mga pondohanan makahinlo sa tubig.

MGA TANGKE NGA HUNOB, RAPATS: Gagmayng mga tangke nga gitukod sa balason o batoong yuta aron kapondohan ug tubig sa ulan. Gamiton ang bahin sa tubig, apan ang nahibilin makalusot ngadto sa mga tinubdan sa tubig ilalom sa yuta, nga makapuno na usab sa mga atabay.

BHANDARAS: Mga tangke sa ilalom sa yuta nga gigama aron masalod ang tubig gikan sa mga tubod, nga paagoson paingon sa pondohanang mga tangke aron magamit sa siyudad.

QANATS: Pinatindog nga mga tubo diha sa bungtorong mga dapit nga mosalod ug tubig sa ulan. Kining tubiga matigom diha sa mga kanal sa ilalom sa yuta, nga pinaagig grabidad magdala niana sa lagyong mga distansiya paingon sa pondohanang mga atabay.

GITINGOB NGA MGA TANGKE: Ang mga tangke nga moawas ngadto sa nagsunod nga mga tangke sa ubos aron mosalod sa tubig sa ulan nga ipaagos pinaagig mga sandayong.

[Credit Line]

Courtesy: S. Vishwanath, Rainwater Club, Bangalore, India

[Picture Credit Line sa panid 19]

UN/DPI Photo by Evan Schneider

[Picture Credit Line sa panid 20]

UN/DPI Photo by Evan Schneider