Tabang Alang sa mga Batan-on Karon

ANG mga batan-on karon nagdako sa usa ka kalibotan nga daw makahahadlok usahay. Ang uban kanila magtan-aw nga walay mahimo samtang ang ilang mga ginikanan magbulag o magdiborsiyo. Makita sa uban kon sa unsang paagi ang ilang mga eskolmet nalangkit sa peligrosong mga droga ug krimen. Daghan ang gipit-os sa ilang katalirongang mga lalaki ug babaye nga makigsekso. Ug halos tanang tin-edyer nakasinatig panalagsang mga yugto sa pagbati nga wala masabti, pagbatig kamingaw, ug depresyon.

Unsay gikinahanglan sa mga batan-on aron sila makasagubang sa mga suliran nga ilang giatubang? “Ang mga bata nagkinahanglan ug lig-ong moral nga sukdanan,” misulat si Dr. Robert Shaw, “kanang matang sa kalig-on nga makatabang kanila sa pagpilig haom nga mga higala, paghimog hustong mga desisyon, ug paglantaw sa uban sa mabinationg paagi.” Ang Bibliya nagtagana sa labing maayong moral nga sukdanan, tungod kay kini naundan sa mga hunahuna sa Maglalalang. Aduna pa bay laing mas nakahibalo kay kang Jehova nga Diyos kon unsay atong gikinahanglan aron makasagubang sa lisod nga mga panahon nga atong gikinabuhian?

Usa ka Makataronganon, Praktikal nga Giya

Ang mga prinsipyo sa Bibliya makataronganon ug praktikal. Kini mapuslanon kaayo sa mga ginikanan ug sa ubang mga hamtong nga buot motabang sa mga batan-on aron magmalamposon sila sa ilang pagpadulong sa pagkahamtong.

Pananglitan, ang Bibliya makataronganong nag-ila nga ang “binuang nabugkos sa kasingkasing sa usa ka bata,” o, sumala sa pagkahubad niini diha sa Today’s English Version, ang “mga bata kinaiyanhong mohimog binuang, wala-hunahunaa nga mga butang.” (Proverbio 22:15) Ang ubang mga tin-edyer morag hamtong na tan-awon kay sa ilang edad, apan sila sa gihapon wala pay kasinatian nga mga batan-on. Tungod niana, sila lagmit nga makasinatig mga pagduhaduha, tinguha, ug kabalaka nga maoy bahin sa ilang pagtubo. (2 Timoteo 2:22) Sa unsang paagi matabangan kining mga batan-ona?

Ang Bibliya nagdasig sa makanunayong komunikasyon tali sa mga ginikanan ug mga anak. Kini  nag-awhag sa mga ginikanan: “Magsulti ka mahitungod [sa mga sukdanan sa Diyos] sa maglingkod ikaw sa imong balay ug sa maglakaw ikaw sa dalan ug sa imong paghigda ug sa imong pagbangon.” (Deuteronomio 6:​6, 7) Ang maong panag-estoryahay adunay duha ka kaayohan. Una, kini magatudlo sa batan-on sa mga dalan sa Diyos. (Isaias 48:​17, 18) Ikaduha, kini makatabang sa mga ginikanan ug sa mga anak nga kanunayng magkaestoryahay. Ilabinang hinungdanon kini panahon sa ilang pagkabatan-on, sa dihang sila mahimong maulawon ug mamingawon.

Siyempre, kadaghanan sa mga tin-edyer makasinatig temporaryong mga yugto sa pagbating nag-inusara. Apan ang uban nagmamingawon sulod sa taas-taas nga panahon. “Kining mga bataa moingon nga malisdan sila sa pagbaton ug mga higala diha sa eskuylahan, nga wala silay ikaestorya, nga sila mibating nag-inusara, nga malisdan sila sa pag-aghat sa ubang kabataan nga makagusto kanila, ug sila mobati nga wala silay kadangpan sa dihang sila nanginahanglag tabang,” matod pa sa usa ka reperensiya bahin sa mga tin-edyer. *

Ang mga ginikanan ug ang ubang mga hamtong makapakitag kahingawa sa mga tin-edyer ug makatabang kanila sa pagsagubang sa ilang mga problema. Sa unsang paagi? “Ang bugtong paagi sa pagkasayod kon unsay nakahasol sa hunahuna sa mga tin-edyer mao ang pagpangutana kanila,” misulat ang usa ka ehekutibong direktor sa magasin alang sa mga tin-edyer. Dayag nga nagkinahanglag panahon ug pailob ang pagtabang sa mga batan-on sa pagbutyag sa mga butang nga ilang gikabalak-an. Apan ang mga kaayohan nga maangkon takos gayod sa paningkamot.​—Proverbio 20:5.

Ang Panginahanglan sa Makataronganong mga Utlanan

Gawas pa sa komunikasyon, gibati gayod  sa mga batan-on nga gikinahanglan nila ang makataronganong mga utlanan. Ang Bibliya nag-ingon nga “ang usa ka bata nga pinasagdan maghatag ug kaulawan sa iyang inahan.” (Proverbio 29:15) Nagtuo ang mga eksperto nga ang kakulang sa tin-awng mga limitasyon lagmit mao ang hinungdan sa pagkadelingkuwente sa mga batan-on. “Kon ang usa ka bata pasagdan lang kanunay ug dili gayod makabati ug pulong nga ‘dili’ o dili hatagag mga limitasyon,” matod ni Shaw, nga gikutlo ganina, “siya dili gayod makakat-on nga ang ubang mga tawo adunay kaugalingong kinabuhi, emosyon, panginahanglan, ug pagbuot. Kon walay maayong-pagkaugmad nga pagbati ug empatiya, ang bata dili makakat-on sa paghigugma.”

Si Dr. Stanton Samenow, kinsa nagtrabaho sulod sa daghang katuigan uban sa naproblemang mga batan-on, nagpahayag ug susamang hunahuna. “Nagtuo ang ubang mga ginikanan nga ang mga bata kinahanglang gawasnon nga makabuot sa kaugalingon,” siya misulat. “Nagpakitag kakulang sa maayong panghukom, sila nagtuo nga ang pagpatuman ug obligasyon o kinahanglanon makahatag ug dili-makataronganong kabug-at sa ilang anak ug maghikaw kaniya sa iyang pagkabata. Apan ang ilang pagkapakyas sa paghatag ug mga limitasyon mahimong makadaot. Kining maong mga ginikanan wala makaamgo nga ang usa ka batang lalaki o babaye nga wala kaayo disiplinaha mahimong malisdan sa pagdisiplina sa kaugalingon.”

Nagpasabot ba kini nga kinahanglang mag-inestrikto ang mga ginikanan? Dili gayod. Ang paghatag ug mga utlanan maoy usa lamang ka bahin sa epektibong pagkaginikanan. Kon pasobrahan, ang pagtakda ug estriktong mga lagda mahimong moresulta sa makapapikal nga atmospera diha sa panimalay. Ang Bibliya nag-ingon: “Kamong mga amahan, ayaw palagota ang inyong mga anak, aron sila dili masubo.”​—Colosas 3:21; Efeso 6:4.

Busa, matag karon ug unya, kinahanglang susihon pag-usab sa mga ginikanan ang ilang mga pamaagi sa pagtudlo ug pagdisiplina, ilabina sa dihang managko na ang ilang mga anak ug mosugod na sa pagpakitag mga ilhanan sa pagkahamtong. Tingali ang pipila ka mga lagda o mga restriksiyon mahimong menosan o ipasibo, aron mahiuyon sa katakos sa batan-on sa paglihok sa responsableng paagi.​—Filipos 4:5.

Pag-establisar ug Koneksiyon

Sumala sa gipaila sa among nag-unang artikulo, ang Bibliya nagtagna nga sa dili pa mangilabot ang Diyos aron sa pagwagtang sa pagkadaotan gikan sa kalibotan, ang kalibotan makasinatig “makuyaw nga mga panahong lisod sagubangon.” Gipakita sa mga ebidensiya nga kita nagkinabuhi na gayod nianang yugtoa​—ang “kataposang mga adlaw” niining dili-diyosnong sistema sa mga butang. Sama sa mga hamtong, ang mga batan-on kinahanglang manlimbasog sa pagkinabuhi diha sa usa ka kalibotan diin ang mga tawo ‘mga mahigugmaon sa ilang kaugalingon, . . . walay kinaiyanhong pagbati, . . . walay pagpugong-sa-kaugalingon.’​—2 Timoteo 3:1-5. *

Ang mga ginikanan nga mibati nga dili na sila suod sa ilang tin-edyer nga mga anak makahimog mga lakang aron sa pag-establisar ug koneksiyon, pinaagig anam-anam nga pagpakig-estorya. Ikalipay nga daghang ginikanan ang naningkamot pag-ayo nga mahimong positibong impluwensiya ug makauban kanunay sa ilang mga anak.

Ang Bibliya maoy usa ka bililhong galamiton niining bahina. Kini nakatabang sa daghang ginikanan sa pagtuman sa ilang papel ug nakatabang sa mga batan-on sa paglikay sa makadaot nga mga lit-ag. (Deuteronomio 6:6-9; Salmo 119:9) Tungod kay ang Bibliya gikan man sa Maglalalang nga si Jehova nga Diyos, makasalig kita nga kini maghatag sa labing maayong tabang alang sa mga batan-on karon. *

[Mga footnote]

[Hulagway sa panid 10]

Isulti ang imong mga kabalaka ngadto sa usa ka mahangawaon nga hamtong