Ang Pagpananom Makaayo Kanimo

GANAHAN ka bang mananom? Dili lang kalipay ang imong makuha gikan sa maong pasatiempo. Napamatud-an sa mga tigdukiduki nga ang “pagpananom makaayo sa imong panglawas, makapakunhod sa gibati nga kapit-os, makapaubos sa presyon sa dugo ug makapataas pa gani sa imong kinabuhi,” nagtaho ang mantalaang Independent sa London.

“Human sa usa ka puliki, makapapit-os nga adlaw, makapahupay gayod ang pagpauli sa balay ug pag-areglar sa imong hardin,” matod sa awtor nga si Gay Search. Gawas nga kini makapatagbaw ug makalingaw, ang pagpananom basin mas maayo pa gani nga ehersisyo kay sa pag-adto sa gym. Sa unsang paagi? Sumala ni Search, “ang mga kalihokan sama sa pagbugwal ug pagkahig maoy maayong ehersisyo, nga makahilis ug mas daghang kaloriya kay sa pagbisikleta.”

Ang pag-atiman ug hardin mapuslanon ilabina sa mga tigulang. Ang pagpaabot sa tanom nga manalingsing o mamutot makatabang kanila sa pagtan-aw sa unahan nga malaomon. Gawas pa, “ang hardin makapahupay sa kasakit ug kagul-anan” nga dala sa pagkatigulang, nag-ingon si Dra. Brigid Boardman sa Royal Horticultural Society. Ang mga tigulang subsob nga mobatig kaguol tungod kay mas misamot ang ilang pagdepende sa uban. Apan, sumala sa namatikdan ni Dr. Boardman, “ang tinguha nga mobating kontrolado nato ang mga butang matagbaw sa dihang kita maoy magbuot kon unsay atong itanom, kon unsaon nato pagpahiluna ang mga tanom, ug kon unsaon kini pag-atiman. Ug ang tinguha nga adunay atimanon matagbaw usab.”

Kadtong nag-antos sa mga problema sa pangisip mahupayan gayod sa dihang magtrabaho diha sa usa ka matahom ug malinawon nga palibot. Dugang pa, ang pag-atiman ug mga bulak o mga tanom nga tuboran sa pagkaon alang sa uban lagmit makatabang sa maong mga tawo nga makabaton pag-usab ug pagsalig ug pagtahod sa kaugalingon.

Apan, dili lang ang mga nagtanom ang makabenepisyo gikan sa mga tanom. Si Propesor Roger Ulrich sa University of Texas nag-eksperimento ug usa ka grupo sa mga tawo nga gipailalom sa makapapit-os nga pagsulay. Nakaplagan niya nga kadtong gidala sa usa ka lugar nga daghag kahoy mas daling naulian​—pinasukad sa sukod sa pinitik sa ilang kasingkasing ug presyon sa dugo​—kay niadtong wala dad-a ngadto sa lugar nga daghag tanom. Nakaplagan sa susamang pagtuon nga ang mga pasyente nga nagpauli sa lawas diha sa ospital human sa operasyon nakabenepisyo sa pag-estar diha sa mga lawak nga adunay makita nga mga kahoy. Kon itandi sa ubang mga pasyente, sila “mas daling naulian, mas sayo nga nakapauli sa balay, wala kaayo magkinahanglag tambal sa kangutngot ug wala kaayo magreklamo.”