Morag Lami Kaayong Kaonon!

Tinampo sa magsusulat sa Pagmata! sa Japan

ANG imong mga mata nagtutok nianang morag lamiang pagkaon. Ang imong gana nga mokaon mitokar, ug nagpanulon ka sa imong laway. Apan, sa katingalahan kining maong “pagkaon” walay baho, walay sabor, ug walay sustansiya. Kini dili gayod mapan-os ug dili kinahanglang isulod sa repridyeretor. Unsa man kini? Sa Japan dunay usa lamang ka tubag​—usa ka plastik nga dagway sa pagkaon. Ang plastik nga pagkaon maoy vinyl nga hulad sa pagkaon nga makita diha sa menu sa restawran. Kini gihimo sa eksaktong gidak-on, porma, ug kolor sa aktuwal nga pagkaon.

Kining mga displey sa pagkaon lainlain ug dagway​—gikan sa naandang pagkaon sa Japan, sama sa sushi, ngadto sa mga kinaham nga pagkaon sa Italya, sama sa pizza ug spaghetti. Dunay mga hulad usab sa mga ilimnon, mga abrigana, ug mga panam-is. Nagkalidadis lamang kini. Gani, usa ka pabrika makagama ug kapin sa 10,000 ka hulad sa mga pagkaon!

Ang plastik nga pagkaon tinuod gayod nga tan-awon. Ang maayong pagkapormang mga detalye​—sama sa gagmayng mga burot-burot sa panit sa hinurno nga manok, ang pagkabutang sa  mga liso sa hiniwa nga pakwan, ug ang pagkapiko sa dahon sa letsugas​—maayo kaayong pagkapahimutang. Apan sa unsang paagi napopular kaayo ang plastik nga pagkaon sa mga restawran sa Japan?

Sa ulahing bahin sa ika-19ng siglo, ang ubang mga restawran nagdispley ug mga sampol sa ilang pagkaon aron ipailaila ang langyawng pagkaon ngadto sa katilingbang Hapones. Ang mga lumalabay makakita sa pagkaon bisag dili na mosulod sa restawran. Siyempre, ang mga displey nakadani dili lamang sa mga tawo kondili sa mga insekto usab. Ang kainit ug kaumog makapan-os sa pagkaon, ug gastoso kaayo ang pagluto ug mga sampol adlaw-adlaw.

Sa ngadtongadto, ang tinuod nga pagkaon gipulihan ug mga imitasyon nga gama sa pinintalang wax o talo. Ugaling lang ang talo dakog apan​—kini matunaw sa init nga klima. Sa ulahi, ang talo napulihan ug mga vinyl nga plastik. Sa kataposan, aniay produkto nga dili dayon madaot ug makasukol ug init ug sa samang higayon makadani sa hustong matang sa mga kustomer​—mga tawo! Apan sa unsang paagi ginahimo ang mga plastik nga mga hulad?

Una, usa ka molde sa pagkaon ang himoon. Usa ka hiniwa nga karne, pananglitan, ibutang sa usa ka kuwadrado nga sudlanan, ug dayon ang silicon ibubo diha niana hangtod ang hiniwa nga karne bug-os nga matabonan. Inigkagahi sa molde, kini hayangon. Ang karne tangtangon, ug mabilin ang porma sa karne nga miluta. Dayon ang may kolor nga vinyl ibubo diha sa molde ug ibutang sa hurno sa kainiton nga 82 grado Celsius. Inigkabugnaw, ang imitasyon nga karne kuhaon. Karon mahimo na kining pintalan.

Sa paghimo ug sandwich, ang matag sangkap​—tinapay, karne, keso, ug letsugas​—usa-usa nga hulmahon. Human niana, ang proseso susama nianang mag-andam ug tinuod nga sandwich. Ang nagkalainlaing mga sambog ipatong-patong taliwala sa duha ka hiniwa nga tinapay. Apan, kon bahin sa plastik nga sandwich, ang mga sambog papitlan.

Sa usa ka diwa, ang paghimog plastik nga pagkaon maoy usa ka matang sa arte. “Ang hinungdanong bahin sa paghimog plastik nga pagkaon nga tinuod tan-awon mao ang pagsusig maayo sa tinuod nga pagkaon,” miingon si Katsuji Kaneyama, nga ang negosyo maoy paghimog plastik nga pagkaon duolan na sa 23 ka tuig. “Giisip sa mga tawo ang pagkaon ingong makaon. Among giisip ang pagkaon ingong butang nga himoonon.”

Ang pagsusig maayo sa usa ka panaksan sa bag-ong luto nga kan-ong Hapones nagpakita nga ang tagsatagsa ka lugas morag wala magdikit. Ang kan-on diha sa tibuok nga panaksan “morag bukid nga ugdo sa tunga,” miingon si Kaneyama. Aron maporma ang hulad nga ingon niini, ang matag lugas dili idungan pagmolde. Ang pagtapok lamang sa mga lugas dili igo kay kini dili mougdo. Hinunoa, ang mga lugas kinahanglang hinayhinayng ipilit sa paagi nga moamgid sa pag-ugdo sa tunga sa tinuod nga kan-on. Ang pagmugna ug tinuod tan-awon nga pagkaon maghimo sa pagkaon nga makadani kaayo niadtong nagtan-aw niinig maayo.

Ang pagkahanas sa paghimog plastik nga pagkaon nagkinahanglan ug daghang tuig nga eksperyensiya. Ang usa ka bag-ohan mahimong mogugol ug pipila ka tuig sa pagtuon sa pangunang mga kahanas, nga magsugod sa mas simple nga mga butang sama sa paghimog mga uhong. Mga napulo ka tuig sa pagtuon ang gikinahanglan una pa makahimog tinuod nga hulad sa usa ka bag-ong kuha nga isda uban sa komplikado nga grano ug mga kolor niini. Tingali moabot ug mga 15 ka tuig una pa maisip ang usa nga eksperto na sa maong natad.

Kon ugaling makaagi ka ug usa ka restawran sa Japan ug makakitag gidispley nga pagkaon nga lami kaayong tan-awon, hunahunaa ang kuti nga trabahong nalangkit sa paghimo niana. Tingali mahibulong ka kon unsa ang mas nagkinahanglan ug kahanas​—pag-andam bag tinuod nga pagkaon o paghimog plastik nga pagkaon!

[Kahon sa panid 27]

Pagkaon nga Kuhaan ug Pelikula

Sa sunod higayon nga makakita ka ug pagkaon diha sa sine ug programa o paanunsiyo sa telebisyon, tan-aw ug maayo. Tingalig dili kini tinuod. Sumala sa tigdisenyo ug pagkaon sa Los Angeles nga si Chris Oliver, ang imitasyon nga mga pagkaon maayo alang sa usa ka esena nga dugay kaayong matapos nga kuhaan ug pelikula. “Mas mahal kini kay sa pagpalit ug tinuod nga pagkaon, apan mas praktikal,” siya miingon. Sa pagkatinuod, ilalom sa kainit sa mga suga sa kamera, ang plastik nga pagkaon nagsilbing maayo kaayong kapuli sa tinuod nga pagkaon.

[Hulagway sa panid 26]

Makaila ka ba kon hain ang tinuod? (Tubag anaa sa panid 27)

Tubag: Ang tinuod nga pagkaon mao kanang anaa sa bandehado sa tuong kamot sa babaye.

[Picture Credit Line sa panid 26]

Bottom photos: Hachiman Town, Gujyo City, Gifu Prefecture, Japan