Himamata ang Gaucho sa Brazil!

Tinampo sa magsusulat sa Pagmata! sa Brazil

“GAUCHO sa Brazil?” mangutana ka tingali. “Abi nakog tua lang sa Argentina ang mga gaucho.” Tinuod kana. Apan duna usay mga gaucho, mga kawboy sa Amerika del Sur, sa Uruguay, ang nasod nga anaa sa amihanan ug sa sidlakan sa Argentina. Ug kon moadto ka sa Rio Grande do Sul, ang kinatumyang estado sa habagatan sa Brazil, mahimamat usab nimo ang mga gaucho didto. Magsul-ob man sila ug bombachas, gaucho nga karsones, ug magtrabaho uban sa mga kabayo, baka, ug karnero diha sa usa ka ranso o dili, ang mga gaucho sa Brazil karon lahi na tingali sa imong gihunahuna. Unsay atong nahibaloan bahin sa ilang mga kagikan?

Ang kolonisasyon nakatabang aron mailhan ang mga gaucho. Sa ika-19 ug ika-20 nga mga siglo, dagkong grupo sa mga lalin nga taga-Uropa, nga gustong makakaplag ug dapit nga kapuy-an ug katrabahoan,  ang nanimuyo sa habagatang bahin sa Brazil. Gidala nila ang ilang kahanas sa pangamot ug pananom. Daghang lalin ang nahimong mga gaucho ug nakaugmad ug kaugalingon nilang kultura. Gisunod gihapon sa ilang mga kaliwat ang daghang kinaiyahan sa mga gaucho, sama sa ilang pagkaon, pamesti, kalingawan, ug tinamdan labot sa trabaho. Ato unang susihon ang usa ka butang nga makapainteres natong tanan​—ang ilang pagkaon.

Dili Lang Churrasco ug Maté

Ayaw pagdahom nga makahimamat kag daghang gaucho dinhi nga dili mokaog karne! Ang pangunang kalan-on sa mga gaucho mao gayod ang gibarbikyu nga karne, o churrasco, sa karnero o baka. Sa sinugdan kini mao ang pangunang tuboran sa pagkaon diha sa kasagbotan, diin gibuhi ang mga hayop. Gawas kon dili ka mokaog karne o taas kaayo ang lebel sa imong kolesterol, hayan gusto gayod nimong tilawan ang naandang rodizio, lainlaing potahe nga karne nga sunodsunod nga idalit, diha sa usa ka gaucho nga matang sa restawran o kanang nag-espesyalisar sa bistik. Gusto usab tingali nimong sulayan ang café colonial, usa ka lamesa nga punog espesyal nga mga sira-gana ug mga ilimnon, sama sa bino, tsa, ug kape, diin puwede kang makapili sa imong gusto. Segurado nga ang kinaham nga ilimnon mao ang chimarrão, o maté, usa ka matang sa tsa gikan sa linaga nga pinulbos nga dahon sa kahoyng holly. Bisag pait kini, makakita ka tingalig gaucho nga nagdimdim niini bisan unsang orasa sa adlaw, bisan pag kini kasagarang ginainom inigkahumag kaon.

Dili tingali nimo magustohan ang kapait sa chimarrão. Apan, seguradong malingaw ka sa relaks ug mahigalaon nga palibot sa dihang tilawan nimo ang chimarrão ug churrasco uban sa makalingaw nga mga kauban.

 Ang mga Sinina ug Musika sa mga Gaucho

Ang naandang bombachas, poncho, botas, lapad nga bakos, kalo, ug bandana masubay sa mga adlaw sa dihang ang gaucho magpalabay sa kadaghanan niyang panahon diha sa kasagbotan. Nag-ingon ang Insight Guides​—Brazil: “Ang talagsaong kultura sa mga gaucho mao ang ilhanan sa Rio Grande do Sul diin nagsuroysuroy ang tabonon nga mga kawboy sa habagatang bahin sa kasagbotan nga nanagsul-ob sa ilang talagsaong lagpad nga mga kalo nga may mga estrap nga gibaat sa suwang, lawlaw nga mga karsones, pulang mga panyo nga gihigot sa liog ug panit nga mga botas.” Panahon sa mga kasaulogan, ang mga babaye niining dapita sagad magsul-ob ug mabulokon ug makasaranganon nga mga sinina. Ang mga bisita ug ang mga gaucho malingaw sa mga sayaw diin ang nanayaw nagsul-ob sa naandang mga sinina. Apan, pagkaon man, sinina, o kalingawan, ang tradisyon sa mga gaucho maoy panagtapo sa mga kultura nga gidala sa mga lalin dili lang gikan sa mga nasod sama sa Alemanya, Espanya, Italya, ug Portugal, kondili gikan usab sa Gresya, Japan, Lebanon, Polandia, Rusya, Sirya, ug Ukraine, maingon man sa mga nasod sa Aprika.

Sa dihang giinterbiyo sa Pagmata!, miingon si José Cláudio Paixão Côrtes, kinsa nagtuon bahin sa mga besti ug sayaw sa mga gaucho sulod sa mga 50 ka tuig, nga ang gaucho nga subsob nga mag-inusara makaugmad ug gugma sa musika. Dili ikatingala nga ang gaucho, nga sagad kabayo ray kauban, naghimo sa pagkanta ug sa musika ingong bahin sa iyang kinabuhi. Ang kinuldasang mga tulonggon sama sa banjo ug sista sa ngadtongadto giduyogan ug akordyon. Lahi sa mga batan-on sa ubang bahin sa kalibotan, daghang batan-ong mga gaucho mas ganahan ug banikanhong musika kay sa modernong mga musika.

Ang mga gaucho ganahan usab mosayaw. Bisan pag mobalhin sa laing lugar ang usa ka gaucho, iyang handomon ang iyang nakat-onan nga naandang mga sayaw. Gawas pa sa mga square dance o sayaw sa upat ka parisan, ang mga gaucho moapil usab sa sayaw nga may mga espada ug sa sayaw nga may tulo ka bola nga ilambuyog. Kining mga bolaha ginama sa yutang kulonon, bato, o puthaw, nga gisumpot paghigot sa tumoy sa pisi nga panit. Sa dihang mamakero, ang usa ka gaucho mahimong maglambuyog niining mga bolaha ngadto sa mga tiil sa mananap aron mabitik kini ug dili na makadagan.

Gimahal Nila ang Ilang Yuta

Ang kultura ug tradisyon sa mga gaucho napreserbar gihapon diha sa utlanang rehiyon sa Brazil nga nag-ulang sa Argentina ug Uruguay. Sumala pa sa usa ka giyang basahon sa pagbiyahe: “Latas sa halapad nga hanginong kapatagan, ang mga kasagbotan nga gihisgotan kanunay sa mga sugilanon, ang gaucho nga kawboy nagkabayo gihapon samtang nag-atiman sa mga baka ug karnero nga unang nakapadato sa Rio Grande do Sul.”

Apan, aduna pay daghang ikasulti bahin sa mga gaucho gawas sa chimarrão ug sa churrasco. Kay mapasigarbohon sa kinaiyanhong katahom ug kadaiyahan sa ilang yuta, mopasiaw ang pipila ka gaucho nga sa dihang gilalang sa Diyos ang yuta sa unom ka adlaw, migahin siyag lima ka adlaw sa Rio Grande do Sul!

Bisan pag adto mopuyo ug motrabaho sa siyudad ang usa ka gaucho, iya gayong gimahal ang iyang gigikanan. Ang iyang kagikan, usa man ka lalin o kaliwat sa mga lalin, nakatabang gayod sa pag-ugmad sa mga hiyas sama sa pagsalig sa kaugalingon, pagkaprangka, pagkamaisogon, pagkamatinabangon, ug pagkamaabiabihon.

Pangandoyon kanunay sa gaucho ang simple nga kinabuhi sa banika kanhi. Nagdako man siya nga sinati sa mga baka, kabayo, pisi, ug mga bola o uban sa mga tanom sa uma sama sa mais, ubas, patatas, humay, soybin, ug trigo, gimahal gayod sa gaucho ang iyang yuta. Siyempre, ang makapaguol nga katinuoran sama sa kakabos ug pagpihig nakaapektar sa iyang kinabuhi. Bisan pa niana, daghang gaucho nga nagtuon sa Bibliya uban sa mga Saksi ni Jehova nagtuo gayod nga ang tibuok yuta mahimong usa ka malinawong paraiso sa dili madugay. Mabatonan usab nimo ang maong paglaom.​—Lucas 23:43; 2 Pedro 3:13; Pinadayag 21:1-4.

 [Kahon/Mga hulagway sa panid 26]

Kon unsaon pagluto ang duha ka naandang pagkaon sa gaucho

BARBIKYU NGA KARNENG BAKA

2 ka kilo nga karneng baka, 2 1⁄4 ka tasang asin

Tuhoga ang karne, ug bulibori kinig asin. Idangdang ang karne sa baga. Ipailalom kanunay ang medyo tambok nga bahin hangtod nga mobrawon kini; dayon baliha. Seguroa nga duna pay tambok ang karne, kay sa dihang magkahilis kini, mosuhop kini sa karne, nga mas makapalami ug makapahumok niini. Ingon usab niana ang buhata sa karne sa baboy, manok, o karnero.​—Para sa upat ka tawo.

CARRETEIRO NGA KAN-ON UG KUSAHOS NGA KARNENG BAKA

500 ka gramong kusahos nga karneng baka, 1 3⁄4 ka tasang tinadtad nga sibuyas, 1⁄4 ka tasang mantika, 2 1⁄2 ka tasang tubig, 2 1⁄2 ka tasang bugas humay, 2 ka lusok nga ahos nga tinadtad

Hugasi ang kusahos nga karneng baka, ug ihumol kini sa tubig sulod sa mga walo ka oras. Ilisi sa makadaghan ang tubig sulod niining yugtoa. Gagmaya paghiwahiwa ang karne, lutoa kini diha sa kalaha uban sa diyutayng mantika, ahos, ug sibuyas. Ilunod ang bugas, ug ukayag maayo. Dugangig tubig, ug pabukala ang sinagol. Dayon menosi ang kalayo, ug paayopi kini, nga panalagsang mag-ukay niini aron parehas ang pagkaluto. Kon luto na ang kan-on, ukaya kini ginamit ang tenedor, ug idalit kini uban sa beans.​—Para sa upat ka tawo.

[Mga hulagway sa panid 24, 25]

Rio Grande do Sul

[Credit Line]

Inset photos: M.A. Decusati

[Hulagway sa panid 26]

Sayaw nga giduyogan sa naandang gaucho nga musika