Pagpaniid sa Kalibotan

Mga Batan-on ug mga Cell Phone

“Ang mga batan-on sa Britanya naglisod sa pag-organisar sa ilang mga kalihokan kon sila walay mga cell phone,” nagtaho ang Daily Telegraph sa London. Gidid-an sa mga tigdukiduki ang usa ka grupo sa mga batan-ong nag-edad ug 15 ngadto sa 24 anyos sa paggamit sa ilang mga cell phone sulod sa duha ka semana. “Katingalahan kaayo kadto nga kasinatian,” nag-ingon ang taho. “Ang mga batan-on napugos sa pag-atubang ug bag-ong mga kasinatian: sama sa pagpakig-estorya sa ilang mga ginikanan, pag-adto sa balay sa ilang mga higala ug paghimamat sa mga ginikanan sa ilang mga higala.” Si Propesor Michael Hulme sa Lancaster University, Inglaterra, naghubit sa naandang pagpakig-estorya sa mga batan-on diha sa mga cell phone ingong “usa ka paagi sa paghupay ug pagpaila sa ilang kaugalingon.” Usa ka tin-edyer mibati nga kon wala ang iyang cell phone, siya “dili mahimutang ug tensiyonado,” nagtaho ang mantalaan, samtang ang laing tin-edyer mibati nga nahilain ug “kinahanglang magplano daan sa dihang makigkita sa uban sa gitakdang mga oras,” inay kay “makig-estorya sa [iyang] mga higala bisan kanus-a [niya] gusto.”

 Mga Aleman Nagdaginot ug Sobra ka Daghang Tubig?

Ang Alemanya dunay suliran sa mga sistema sa suplay sa tubig ug mga imburnal tungod kay ang mga konsumedor nagdaginot ug sobra ka daghang tubig, nagtaho ang Frankfurter Allgemeine Sonntagszeitung. Sa miagi, gidahom nga modako ang konsumo sa tubig, busa ang mga linya sa tubo gipadak-an. Sa samang higayon, gidasig ang pagdaginot ug tubig ingong hinungdanong paagi sa pagpreserbar sa kalikopan ug sa mga kahinguhaan, ug tungod niini mius-os ang konsumo sa tubig. Ang problema karon mao nga “sa daghang dapit, ang atong tubig imnonon nagpondo na lang diha sa mga tubo,” matod ni Ulrich Oemichen sa Gas and Water Boards Association sa Alemanya. “Tungod sa dugayng pagpondo sa tubig matay-an ang tubo, ug ang mga metal masagol sa tubig.” Dugang pa, kon walay igong tubig diha sa mga imburnal, ang solidong mga butang mapondo ug madunot. Ang bugtong solusyon mao ang pagbanlas ug tubig imnonon sa mga tubo ug mga imburnal.

Pagpasesaryan ug mga Alerdyi

“Lagmit nga aduna unyay motunghang mga risgo nga nalangkit sa pagpanganak pinaagig sesaryan nga wala nato mahunahunai kaniadto,” nag-ingon si Sibylle Koletzko, sa Ludwig Maximilian University, sa Munich, Alemanya. “Dili nako [kini] irekomendar tungod sa daghang dili-medikal nga mga katarongan.” Ang mga tigdukiduki nag-ingon nga ang pagpanganak pinaagig sesaryan mahimong hinungdan sa pagdaghan sa mga kaso sa hubak ug mga alerdyi. Usa ka pagtuon sa 865 ka masuso nga gipasuso sa unang upat ka bulan nagpakita nga kadtong nahimugso pinaagig sesaryan mas daghag sakitsakit sa tiyan ug mas lagmit nga maalerdyik sa pagkaon. Sumala sa New Scientist, “lagmit nga tungod kini kay ang mga masuso nga nahimugso pinaagig sesaryan wala makatulon ug mapuslanong bakterya panahon sa pagkahimugso; ang mapuslanong bakterya diha sa tinai dunay hinungdanong papel sa pag-ugmad sa sistema sa imyunidad.”

“Ang Labing Maurogon nga Dekorasyon sa Balay”?

“Ang mga turista ug mga negosyante sa Kasadpan nga ilegal nga nagpalit ug mga panit sa tigre sa Tsina maoy responsable sa pagpatay sa usa sa labing nameligrong-mapuo nga mananap sa kalibotan,” nag-ingon ang The Sunday Telegraph sa London. Ang gidaghanon sa ihalas nga tigre mius-os gikan sa mga 100,000 usa ka siglo kanhi ngadto sa menos sa 5,000 karon. Kadaghanan niini nanimuyo sa India, samtang ang uban nanimuyo sa ubang mga nasod sa Habagatang Asia ug sa Halayong Sidlakan. Ang Environmental Investigation Agency, usa ka ahensiya sa hinabang sa London, nagtaho nga ang mga pumapalit naglantaw sa mga panit “ingong ang labing maurogon nga dekorasyon sa balay, apan ilang gipameligro nga mapuo ang mga tigre. . . . Kining mga mananapa nameligro na gayong mapuo nga ang matag usa ka tigre hinungdanon aron magpabiling buhi ang maong espisye.” Tali sa 1994 ug 2003, 684 ka panit sa tigre ang nakompiskar, apan ang maong gidaghanon gituohan nga tipik lang sa tibuok gidaghanon sa mga panit nga gipayuhot.

Elektronikong Himan sa Identipikasyon Ilalom sa Panit

“Giaprobahan sa US Food and Drug Administration ang elektronikong himan sa identipikasyon ilalom sa panit” ingong paagi sa pagkuha sa medikal nga mga rekord sa mga pasyente, nagtaho ang Journal of the American Medical Association (JAMA). Ang mga tiggama nagrekomendar nga ang elektronikong himan, nga samag gidak-on sa lugas sa humay, ibutang ilalom sa panit sa braso sa pasyente. Pinaagi sa pagpaagi ug scanner ibabaw sa panit nga dunay elektronikong himan, mabasa sa medikal nga kawani ang numero sa identipikasyon niini. Dayon kini gamiton sa pagkuha sa impormasyon nga narekord nang daan sa kompiyuter pinaagig protektadong koneksiyon sa Internet. Ang bag-ong teknolohiya “basin makatabang aron mas mapadali ang pagkuhag hinungdanong medikal nga impormasyon alang sa walay-panimuot o dili-makaestorya nga mga pasyente,” nag-ingon ang JAMA, ug kini “mahimo usab nga gamiton ingong identipikasyon alang sa seguridad, ug alang sa pinansiyal ug personal nga identipikasyon.”

Pagpuyopuyo

“Nagkadaghang Canadiano nagpuyopuyo una magminyo,” nagtaho ang mantalaan nga Vancouver Sun. Si Alan Mirabelli, ehekutibong direktor sa Vanier Institute of the Family sa Ottawa, miingon: “Kon itandi sa ubang henerasyon, mas daghang ginikanan niining henerasyon sa mga Canadiano nga nag-edad ug ubos sa 35 anyos ang nagdiborsiyo ug nagbulag. Busa sila nanagana nga magminyo.” Sa usa ka nasodnong surbi sa halos 2,100 ka Canadiano nga nag-edad ug 18 ngadto sa 34 anyos nakakaplag nga “22 porsiyento . . . ang nagpuyopuyo, samtang 27 porsiyento ang minyo,” nag-ingon ang taho. “Ang unang pagtuon sa Vanier Institute nagtaho nga sa 1975, 61 porsiyento ang mga minyo, samtang usa lang ka porsiyento ang nagpuyopuyo.”

Tuig nga Sobra ang Kainit ug Katugnaw

“Ang tuig 2004, diin upat ka kusog nga mga urakan ang mihapak sa Caribbeano ug dihay makamatay nga mga bagyo nga miigo sa Asia, mao ang ikaupat sa kinainitang tuig nga narekord, nga maoy kahimtang sa panahon sukad pa sa 1990 nga naglakip sa 10 sa kinainitan nga mga tuig,” nag-ingon ang usa ka taho sa Associated Press. Ang mga kadaot nga gipahinabo sa daotang klima sa miaging tuig nakakostar usab ug kinadak-ang gastos sukad. Sa Tinipong Bansa ug Caribbeano lamang, ang mga urakan gibanabanang nakapahinabog kadaot nga mikostar ug kapin sa $43 ka bilyon. Ang mga bagyo ug init nga klima sa pipila ka dapit nahitabo sa samang panahon nga tugnaw kaayo sa ubang mga dapit. Pananglitan, ang habagatang Argentina, maingon man ang Chile ug Peru, nag-antos ug hilabihang katugnaw ug daghang niyebe sa Hunyo ug Hulyo. Sumala sa taho, “ang mga siyentipiko nag-ingon nga ang padayong pag-init sa temperatura lagmit nga padayong magdaot sa klima sa tibuok yuta.”