Kon Mahurot na ang Pagkaon

SA UBANG bahin sa kalibotan, ang mga molupyo sa siyudad nagsalig nga adunay igong suplay sa baratong mga abot sa pananom nga mapalit inig-adto nila sa tindahan o merkado. Kon bastante ang suplay sa pagkaon, ang mga pumapalit dili ra kaayo maghunahuna bahin niini ug kon giunsa kini pag-apod-apod. Apan, sa dihang may krisis, ang mga tawo magsugod sa paghunahuna kon unsay nalangkit sa paghatod sa pagkaon ngadto sa mga tindahan aron kini mapalit. Kon mameligro ang suplay sa pagkaon tungod sa pipila ka hinungdan, ang mga resulta niini makalilisang gayod.

Tagda ang nahitabo sa usa ka pobreng nasod sa Amihanang Aprika. Tungod kay gihunong ang paghatag ug pinansiyal nga tabang sa mga mag-uuma, ang presyo sa tinapay kalit nga midoble. Agig protesta, ang nasuko nga panon sa mga tawo nagrayot sa kadalanan nga namuak ug mga bentana sa mga tindahan ug nanulong sa mga bangko ug mga post office. Ang kagubot mikaylap sa tibuok nasod, ug gideklarar ang usa ka emerhensiyang kahimtang. Aron masanta ang rayot, girakrakan sa kapolisan ang mga tawo, busa 120 ang gitaho nga namatay ug daghan pa ang nasamdan.

Ang suplay sa pagkaon problema usahay bisan diha sa adunahang mga nasod, sama sa nahitabo sa Britanya niadtong Septiyembre 2000. Ang mga tawo nagprotesta batok sa taas nga presyo sa gasolina ug ilang gialihan ang mga ganghaan sa mga repineriya, busa ang mga trak nga tighatod ug suplay sa gasolina dili makagawas. Paglabay sa pipila ka adlaw, ang mga gasolinahan nahutdan ug suplay, ang mga kotse ug mga trak wala nay tubil, ug ang paghatod ug pagkaon nahunong. Walay sulod ang mga estante sa mga tindahan ug supermarket sa tibuok nasod, nga kasagarang hatdan ug suplay segun lang sa gikinahanglan.

Daghang problema ang nalangkit sa paghatod ug pagkaon diha sa kabos nga mga nasod. Tungod sa nagkadaiyang hinungdan—sama sa hulaw, krisis sa ekonomiya, sibil nga kagubot, ug gubat—“dili episyente ug mopalyar kanunay ang sistema sa paghatod ug pagkaon,” matod sa Feeding the Cities, nga gipatik sa Food and Agriculture Organization sa Hiniusang Kanasoran (FAO). “Sa dihang mahitabo kini, bisag usa lang ka lugar ang apektado o temporaryo lang ang epekto niini, ang mga pobre maoy mag-antos.”

Ang mga analista nagtuo nga “dako kaayong problema” para sa mga suplayer ug tighatod ug pagkaon ang kusog nga pagdaghan sa mga tawo sa siyudad. Gibanabana nga sa 2007, kapin sa katunga sa populasyon sa kalibotan ang magpuyo sa mga siyudad. Sumala sa FAO, “mosamot pa gayod ka lisod ang pagsuplay ug pag-apod-apod ug hinlo ug baratong pagkaon [ngadto sa mga molupyo sa siyudad] hangtod sa punto nga kini mopalyar na sa bug-os.”

Hinungdanon kaayo nga masuplayan ug pagkaon ang mga tindahan aron dunay mapalit ang mga tawo. Apan, unsa man ka lig-on ang sistema sa pagsuplay ug pagkaon? Nganong nabalaka man ang mga eksperto nga kulang na kaayo ang kapasidad niini? Ug moabot kaha ang panahon nga wala nay mabalaka pa kon aduna pa ba siyay makaon sa sunod nga tingkaon?

[Hulagway sa panid 3]

Pagpangawat panahon sa kakulang ug pagkaon

[Credit Line]

BETAH/SIPA