Pagpaniid sa Kalibotan

◼ Niadtong 2000, midagsang sa tibuok kalibotan ang gibanabanang 8.3 milyones ka bag-ong mga kaso sa tesis (TB), ug duolan sa duha ka milyong biktima sa TB ang namatay​—silang tanan halos anaa sa pobreng mga nasod.​—MEDICAL JOURNAL OF AUSTRALIA.

◼ “Napulo ka milyong batan-on ang nag-antos karon sa sakit nga HIV, ug kapin sa katunga sa 4.9 ka milyong tawo nga bag-ong nataptan sa tibuok kalibotan sa matag tuig nagpangedarog tali sa 15 ug 24 anyos.”​—UNITED NATIONS POPULATION FUND.

◼ Pinaagig satelayt, narekord ang paglupad sa mga albatross libot sa kalibotan. Ang kinapaspasan kanila nakalibot sa globo sulod lamang sa 46 ka adlaw.​—SCIENCE NGA MAGASIN, T.B.A.

◼ “Matag oras kada adlaw, ang kalibotan mogastog kapin sa $100 milyones alang sa mga sundalo, hinagiban, ug mga bala.”​—VITAL SIGNS 2005, WORLDWATCH INSTITUTE.

Nag-uswag nga Kapintasan Batok sa mga Pari?

“Ang pagkapari maoy usa sa labing makuyaw nga mga propesyon sa [Britanya],” nagtaho ang Daily Telegraph sa London niadtong 2005. Usa ka surbi sa kagamhanan niadtong 2001 nagbutyag nga halos 75 porsiyento sa mga pari nga giinterbiyo, gimaltrato o giatake sa miaging duha ka tuig. Sukad niadtong 1996 labing menos pito ka pari ang gipatay. Sa siyudad sa Merseyside, ang pag-atake, pagkawat o pagsunog gihimo diha sa aberids nga usa sa 1,400 ka simbahan niini kada adlaw.”

Talagsaong Kadaiyahan sa mga Hayop ug mga Tanom

Bisan pa sa pagkadaot sa bagang kalasangan, “ang isla sa Borneo aduna gihapoy talagsaong kadaiyahan sa mga hayop ug mga tanom diha sa interyor nga bahin niini,” nag-ingon ang The New York Times. Sumala sa World Wildlife Fund, tali sa 1994 ug 2004, ang mga biologo nakadiskobreg 361 ka bag-ong mga espisye sa mga tanom ug mga hayop diha sa isla, nga nasakop sa mga teritoryo sa Brunei, Indonesia, ug Malaysia. Kini naglakip sa bag-ong nakaplagan nga 260 ka insekto, 50 ka tanom, 30 ka isda, 7 ka baki, 6 ka tabili, 5 ka kagang, 2 ka halas, ug usa ka baki sa kamad-an. Apan, ang bagang kalasangan sa interyor nga bahin sa isla nameligro tungod sa kusog nga pagpamuril sa mga kahoy, nga gitukmod sa panginahanglan sa gahing mga kahoy sa tropiko, goma, ug lana sa palma.

Nag-uswag ang Patuotuo

“Bisan pa sa pag-uswag sa teknolohiya ug siyensiya, ang patuotuo dako gihapog impluwensiya,” nagtaho ang surbi sa usa ka organisasyong Aleman nga Allensbach. Gipakita sa dugay nga maampingong pagtuon nga ang “dili makataronganong pagtuo sa maayo o daotang mga tilimad-on gituohan gihapon sa mga tawo ug, sa pagkatinuod, kini mas popular karon kay sa miaging 25 ka tuig.” Sa katuigan sa 1970, 22 porsiyento lang ang nagtuo nga ang bulalakaw makaimpluwensiya sa ilang kinabuhi. Karon 40 porsiyento na ang nagtuo niana. Sa pagkakaron, 1 na lamang sa 3 ka hamtong ang wala magtuo sa tanang patuotuo. Ang laing pagtuon nagpakita nga sa 1,000 ka estudyante sa usa ka unibersidad sa Alemanya, un-tersiya kanila ang nagtuo sa mga anting-anting nga anaa sa ilang mga sakyanan o mga sul-otan sa yawi.

Dagkong Yelo sa Antartika Nagkahilis

“Sa miaging 50 ka tuig, nahilis na ang 87 porsiyento sa 244 ka dagkong yelo sa Antartika,” ug mas kusog kining nagkahilis kay sa gituohan kaniadto sa mga eksperto, nagtaho ang mantalaang Clarin sa Buenos Aires. Nakita usab sa unang linangkob nga pag-analisar sa dagkong mga yelo nianang dapita nga ang temperatura sa hangin misaka ug kapin sa 2.5 grado Celsius sulod sa miaging 50 ka tuig. Ang kusog nga pagkahilis kasagarang gipahinabo sa kausaban sa klima, matod pa ni David Vaughan sa British Antarctic Survey. “Ang mga tawo kahay nakaingon?” siya nangutana. “Dili kami makaseguro, apan sa di madugay matubag na namo kining hinungdanong pangutana.”