Pagbisita sa Artificial-Limb Center

I-PLAY

Pagbisita sa Artificial-Limb Center

TINAMPO SA MAGSUSULAT SA PAGMATA! SA NEW ZEALAND

AKO adunay duha ka katarongan sa pagbisita sa Artificial Limb Centre sa Wellington, New Zealand. Una, ang akong artipisyal nga tiil kinahanglang ayohon. Ikaduha, buot akong mosuroy sa pasilidad aron makahibalo ako ug dugang kon giunsa nila paghimo ang artipisyal nga mga kamot ug tiil.

Ang akong prosthetist malulotong misugot sa akong hangyo sa pagsuroy sa pasilidad. Usa kadto ka makapatagbawng kasinatian nga nakadugang sa akong apresasyon sa kahanas ug paningkamot sa mga tawong nalangkit sa natad sa prosthetics.

Ang pulong “prosthesis” nagtumong sa artipisyal nga kapuli nga iilis sa nawalang kamot o tiil o parte sa lawas. Ang prosthetics mao “ang natad sa kahibalo nga nalangkit sa prostheses.” Ang usa ka prosthetist mao “ang tawo nga batid sa prosthetics ug hanas sa paghimo niini.”—Encyclopedia and Dictionary of Medicine, Nursing, and Allied Health, Third Edition.

Giunsa Paghimo ang Artipisyal nga Tiil?

Ang kadaghanan sa mga pasyente nga moanhi niini nga sentro magpahimo ug artipisyal nga tiil. Ang unang lakang sa paghimo niini mao ang pagsukod sa naayo nang kamot o tiil sa pasyente. Unya, kini himoan ug molde, nga gikan niini makuha ang eksaktong kopya sa tiil. Dayon ang molde nga napormang putol nga tiil himoag plastik nga socket diin dinhi ipahaom ang bag-ong artipisyal nga kamot o tiil. Mao kini ang sinugdanan sa proseso sa pagbaton ug usa ka artipisyal nga tiil. Ang mas bag-o, mas maayong teknik sa pagsukod mao ang paggamit ug CAD/CAM. Dayon usa ka makina ang mohimog eksaktong kopya sa nahibilin nga kamot o tiil.

Human makakita sa mga proseso sa modernong teknolohiya nga gigamit sa sentro, gipakitaan ako ug pipila ka human-daan nga artipisyal nga mga kamot ug tiil nga hinimo sa gawas sa nasod. Ang usa ka makapaikag nga sampol mao ang usa ka hydraulic nga lutahan sa tuhod nga gipahaom sa usa ka plastik nga socket nga kon initon mahimong mausab ug makorte aron mosibo sa pasyente. Dunay daghang katalogo nga may mga hulagway niining mga butanga nga mapalit gikan sa lainlaing mga sentro sa tibuok kalibotan.

Sa kataposang bahin sa paghimog artipisyal nga tiil, ang mga socket, tuhod, panit, ug mga parte sa tiil ipasibo ug maayo aron maseguro nga daw natural kini gamiton. Sa kataposan, himoan kini ug foam nga haklap. Kini ihaklap sa daw mga bukog sa artipisyal nga tiil. Dayon ang kolor iparehas sa kolor sa sinumpayan nga tiil.

Kon medyo may kompiyansa na ang pasyente, dunay gihimong kahikayan aron siya makapakonsulta sa usa ka nagaduaw nga siruhano sa bukog sa maong sentro. Busa, himoon sa usa ka doktor ang kataposang pagsusi sa pagseguro nga tawhay ang paggamit sa bag-ong artipisyal nga tiil.

Mga Bata nga Pasyente ug mga Atleta

Sa akong pagtan-aw sa pasilidad, ako naikag sa usa ka batang babaye. Wala siya maulaw sa pagpakita kanamo sa iyang putol nga tiil ug sa iyang artipisyal nga tiil. Sa ulahi, ako siyang nakita nga nagluksolukso, nga morag walay problema.

Interesado akong mahibalo kon unsay ikasulti sa akong prosthetist bahin sa mga bata nga nabakol o napungkol. Iyang gipakita kanako ang usa ka gamayng kamot ug miingon nga kini ang isukod sa mga bata nga unom pa lang ka bulan. Ngano? Aron mabansay sa ulahi ang bata sa paggamit sa artipisyal nga kamot o bukton. Kay kon dili siya mabansay, matod niya, magdako ang bata nga magsalig lang sa usa ka kamot ug malisdan sa paggamit sa iyang duha ka kamot sa ulahi.

Akong nabalitaan nga nagpadala ang usa ka kompaniya sa Uropa ug kargamento sa artipisyal nga mga kamot ug tiil alang sa mga atleta sa Sydney, Australia, aron gamiton sa Paralympics. Kini libreng gihatag ngadto sa mga magdudula, ug ang mga prosthetist, lakip sa pipila ka taga-New Zealand, miadto aron sa pagtabang sa mga atleta panahon sa mga dula.

Ang pipila ka bahin sa artipisyal nga mga tiil gihimo alang lamang sa mga atleta. Gipakitaan akog usa ka sampol. Kini mao ang tiil-ug-buolbuol nga parte nga hinimo sa espesyal nga materyales nga popareho gayod sa natural nga paglihok sa tiil sa tawo.

Modernong mga Kauswagan

Unsay atong mapaabot sa natad sa prosthetics? Giingnan ako sa akong prosthetist bahin sa usa ka artipisyal nga tiil nga gikontrolar sa kompiyuter nga sa pagkakaron usa pa lang ka pasyente ang migamit didto sa New Zealand. Kini mosanong sa presyur diha sa mga sensor nga gitaod niana. Ang resulta maoy susama gayod sa natural nga paglakaw.

Diha sa pipila ka nasod, ang usa ka teknik nga gitawag ug osteointegration gieksperimentohan na karon sa batid nga mga siruhano sa bukog. Ang usa ka espesyal nga pin isulod diha sa naputlan nga parte nga maoy magsilbing angkla nga kahawiran sa artipisyal nga instrumento. Pinaagi niini dili na kinahanglan pa ang mga hulmahan ug socket.

Ginahimo usab ang panukiduki bahin sa pagbutang ug mga receptor diha sa nerve fiber, nga mahimong kontrolahon sa usa ka tawo ang iyang artipisyal nga kamot o tiil pinaagi lang sa iyang hunahuna. Sa Tinipong Bansa ug sa ubang mga nasod, aduna nay pipila ka hand transplant nga nahimo, apan kontrobersiyal pa kini nga proseso nga kinahanglan pang motomar ang pasyente ug tambal sa ilang tibuok nga kinabuhi aron dili isalikway sa lawas ang gi-transplant nga kamot.

Sa natad sa paghimog artipisyal nga kamot, ang usa ka sistema nga gitawag ug myoelectronics gigamit na karon. Ang mga electrode makamatikod sa impulso sa naputol nga kamot. Kini nga impulso pakusgon sa baterya aron makontrolar ang elektronikong mga bahin sa artipisyal nga kamot. Ang kinabag-ohang teknolohiya alang sa paghimog artipisyal nga mga kamot naggamit ug kompiyuter aron mapasibo kini sa tawo nga mogamit niini.

Kay nahingangha pag-ayo sa kauswagan sa teknolohiya sa artipisyal nga mga kamot ug tiil, akong gipangutana ang akong prosthetist kon komosta kini kon itandi sa natural nga tiil. Siyempre, siya miangkon dayon nga mas maayo gayod ang orihinal. Tungod niini akong napalandong ang mga pulong sa salmista kinsa miingon ngadto sa iyang Maglalalang diha sa pag-ampo: “Pagadayegon ko ikaw tungod kay sa makalilisang nga paagi ako katingalahan nga pagkabuhat.”—Salmo 139:14.

[Diagram/Mga hulagway sa panid 23]

(Alang sa aktuwal nga pagkahan-ay, tan-awa ang publikasyon)

[Mga hulagway]

Ang myoelectric nga mga kamot naggamit sa mga senyales sa kaunoran aron makontrolar ang puwersa sa paghawid

[Credit Line]

Hands: © Otto Bock HealthCare

[Mga hulagway]

Sa sulod niining moderno kaayong tuhod adunay mga chip sa kompiyuter ug mga magnetiko nga puwersa nga motabang sa pagpasibo sa tuhod sa linaktan sa naggamit niini

[Credit Line]

Knee: Photos courtesy of Ossur

[Hulagway]

Kining bahina sa tiil nagpakita sa gihaklap nga foam ug sa gambalay sa buolbuol

[Credit Line]

[Hulagway sa panid 21]

Pagpasibo sa artipisyal nga tiil

[Hulagway sa panid 22]

Pagpasibo sa artipisyal nga tiil sa pasyente

[Hulagway sa panid 23]

Usa ka gamayng artipisyal nga kamot nga gigamit sa pagbansay sa napungkol nga mga masuso

[Hulagway sa panid 23]

Sa 2004, ang mananaog sa Paralympic nga 100-metros nga lumba sa dagan, midagan niini sa 10.97 segundos ginamit ang artipisyal nga tiil nga hinimo sa carbon fiber

[Credit Line]

Photo courtesy of Ossur/Photographer: David Biene

[Picture Credit Line sa panid 21]

PAGMATA!