Masanta ba Nimo ang Pagtigulang?

“Setenta ka tuig lamang ang gitas-on sa atong kinabuhi—otsenta ka tuig kon kita malig-on; . . . ang kinabuhi sa dili madugay matapos, ug kita mangahanaw.”—SALMO 90:10, TODAY’S ENGLISH VERSION.

HANDURAWA nga kanunayng malig-on ang imong panglawas. Handurawa nga dili molubad ang imong kabaskog ug lantip nga hunahuna. Kini bang nindot nga kahimtang morag damgo lang alang kanimo? Nan tagda kining talagsaong impormasyon: Bisan tuod ang ubang matang sa periko mabuhi ug kutob sa usa ka gatos ka tuig, ang mga ilaga talagsa lang mabuhi ug kapin sa tulo ka tuig. Tungod niining lainlaing gitas-on sa kinabuhi, ang ubang mga biologo nakaingon nga duna gayoy hinungdan ang pagtigulang ug kon kini may hinungdan, tingali kini puwedeng masanta.

Ang mga kompaniya sa tambal namuhonan ug dakong salapi sa tinguha nga makadiskobre ug epektibong tambal sa pagsanta sa pagtigulang. Dugang pa, kadtong nangatawo human sa ikaduhang gubat sa kalibotan ug nag-edad na karon ug mga 60 anyos naikag sa pagpangitag paagi aron dili dayon matigulang.

Ang pagtuon bahin sa pagkatigulang hinungdanon usab kaayo alang sa daghang tigdukiduki sa henetika, molekular nga biolohiya, zoolohiya, ug gerontolohiya (siyentipikanhong pagtuon bahin sa pagtigulang). Ang librong Why We Age, ni Steven Austad, miingon: “Mamatikdan ang dakong kaukyab karon sa dihang magtapok-tapok ang mga gerontologo. Hapit na namong masabtan ang pangunang mga hinungdan sa pagtigulang.”

Dunay daghang panglantaw bahin sa hinungdan sa pagtigulang. Ang usa maoy tungod sa pagkadaot sa mga selula sa tantong pagduplikar niini; ang laing panglantaw mao nga ang mga selula gidisenyo nga matigulang. Ang uban nag-ingon nga ang tubag gilangkoban niining duha ka ideya. Unsa ka bug-os nga nasabtan ang proseso sa pagtigulang? Makalaom ba kita ug epektibong tambal nga makasanta sa pagtigulang?

 [Chart/​Mga hulagway sa panid 2, 3]

(Alang sa aktuwal nga pagkahan-ay, tan-awa ang publikasyon)

GIBANABANANG GITAS-ON SA KINABUHI

Buyog

90 ka adlaw

↓

Ilaga

3 ka tuig

↓

Iro

15 ka tuig

↓

Unggoy

30 ka tuig

↓

Buaya

50 ka tuig

↓

Elepante

70 ka tuig

↓

Tawo

80 ka tuig

↓

Periko

100 ka tuig

↓

Pawikan

150 tuig

↓

Higanteng sequoia

3,000 ka tuig

↓

Bristlecone pine

4,700 ka tuig

[Hulagway sa panid 3]

Ang ubang mga periko mabuhi ug 100 ka tuig, apan ang mga tawo mabuhi ug mga 80 ka tuig. Ang mga tigdukiduki nangutana: “Unsay hinungdan sa pagtigulang?”