Nganong Kita Matigulang?

“Ang tawo, nga natawo gikan sa babaye, mubo rag kinabuhi ug puno sa kaguol.”—JOB 14:1, THE JERUSALEM BIBLE.

TINGALI ikaw nagtuo nga ang tanang buhing butang sa kadugayan maluya ug matigulang. Ang mga sakyanan ug mga makina nga gamiton adlaw-adlaw sa ngadtongadto dili na moandar. Dili kalikayan ang paghunahuna nga ang mga mananap matigulang ug mamatay usab sa samang paagi. Apan ang propesor sa zoolohiya nga si Steven Austad miingon: “Ang buhing mga organismo lahi ra kaayo sa mga makina. Sa pagkatinuod, ang nakapalahi gayod sa buhing mga organismo mao ang katakos niini sa pag-ayo sa kaugalingon.”

Kahibulongan ang paagi sa imong lawas sa pag-ayo sa kaugalingon niini kon masamad, apan sa pipila ka paagi mas kahibulongan ang rutina niini sa pag-ayo sa kaugalingon. Tagda pananglitan ang imong kabukogan. “Bisan tuod daw walay kinabuhi kon tan-awon, ang bukog maoy usa ka buhing tisyu nga way hunong sa pagbag-o ug pagtubo samtang buhi ang usa ka tawo,” matod sa magasing Scientific American. “Tungod niini nga proseso, ang tanang kabukogan mapulihan matag 10 ka tuig.” Ang ubang mga parte sa imong lawas mas subsob nga mabag-o. Ang pipila ka selula sa imong panit, atay, ug tinai mapulihan halos adlaw-adlaw. Matag segundo, ang imong lawas magpatungha ug mga 25 milyones ka bag-ong mga selula ingong mga kapuli. Kon wala kini nga proseso ug dili kanunay mabag-o o mapulihan ang tanang parte sa imong lawas, ikaw matigulang bisag bata ka pa.

Labaw pang nakita ang pagkatalagsaon sa katakos sa lawas nga mabag-o kanunay sa dihang gitun-an sa mga biologo ang mga molekula sa sulod sa  buhing mga selula. Sa dihang ang imong mga selula mapulihan ug bag-o, ang matag bag-ong selula kinahanglang dunay kopya sa imong DNA, ang molekula nga naundan sa tanang impormasyong gikinahanglan aron mabag-o ang imong tibuok lawas. Handurawa kon kapila na ka beses nga nakopya ang DNA, dili lang sa imong tibuok kinabuhi diha sa imong lawas kondili sukad pa sa pagsugod sa kinabuhi sa tawo! Aron masabtan ang pagkatalagsaon niini, hunahunaa ang mahitabo kon imong iseroks ang usa ka dokumento ug dayon gamiton ang bag-ong kopya sa pagseroks ug laing kopya. Kon imong himoon kini sa makadaghang higayon, ang kalidad sa mga kopya momenos na ug sa ngadto-ngadto kini dili na mabasa. Maayo na lang nga ang kalidad sa atong DNA dili madaot sa dihang ang atong mga selula maduplikar sa makadaghan. Ngano? Tungod kay ang atong mga selula dunay daghang paagi sa pagtul-id sa mga sayop nga makopya panahon sa pagduplikar sa DNA. Kay kon dili pa tungod niini, ang mga tawo dugay rang nahimong abog!

Sanglit ang tanang parte sa atong lawas—gikan sa dagkong mga bahin ngadto sa gigming nga mga molekula—mabag-o o mapulihan ra kanunay, ang nagkapalyar nga pag-obra sa lawas dili ikapangatarongan ingong hinungdan sa pagtigulang. Ang ubay-ubayng sistema sa lawas moayo o magbag-o sa kaugalingon niini sa daghang tuig, sa lainlaing paagi ug sa lainlaing gikusgon. Nan, kon mao, nganong kining tanan halos dungan man nga mohunong sa pag-obra?

Gidisenyo nga Matigulang?

Nganong ang iring mabuhi man ug 20 ka tuig, apan ang opossum nga susamag gidak-on niini mabuhi ug 3 lang ka tuig? a Nganong ang kuwaknit mabuhi ug 20 o 30 ka tuig, apan ang ilaga 3 lang ka tuig? Nganong ang pawikan mabuhi ug 150 ka tuig, apan ang elepante 70 lang ka tuig? Ang pagkaon, timbang, gidak-on sa utok, o gikusgon sa pagtubo dili mao ang hinungdan niining nagkadaiyang gitas-on sa kinabuhi. Ang Encyclopædia Britannica nag-ingon:  “Giprograma diha sa genetic code ang mga instruksiyon nga nagtakda sa gitas-on sa edad sa usa ka espisye.” Ang kinatas-ang sukod sa kinabuhi naprograma diha sa mga gene. Apan, nganong mopalyar ang tanang obra sa lawas sa dihang talitapos na ang maong kinabuhi?

Si Dr. John Medina, usa ka biologo nga nagtuon bahin sa mga molekula, misulat: “Daw may misteryosong mga senyales nga motungha lang sa partikular nga mga panahon aron ingnan ang mga selula sa paghunong na sa pag-obra.” Siya miingon usab: “Dunay mga gene nga modiktar sa mga selula, ug gani sa tibuok organismo, nga kini angay nang matigulang ug mamatay.”

Ang atong lawas ikatandi sa usa ka kompaniya nga maayo ang lakat sa negosyo sa dugay nang panahon. Sa kalit lang ang mga manedyer mihunong sa pagrekluta ug pagbansay ug bag-ong mga kawani, mihunong sa pag-ayo ug pagpuli sa mga makina, ug mihunong sa pagmentinar ug pag-ayo sa mga bilding. Sa dili madugay, ang negosyo anam-anam nga mahapay. Nganong giusab man sa mga manedyer ang ilang malamposong mga polisa? Kini nga pangutana kaamgid sa pangutana nga gisukna sa mga biologo nga nagtuon bahin sa pagkatigulang. Ang librong The Clock of Ages miingon: “Sa panukiduki bahin sa pagkatigulang, ang usa sa kinadak-ang mga misteryo maoy kon nganong ang mga selula mohunong sa pagduplikar ug sa ngadto-ngadto mamatay.”

Masanta ba ang Pagtigulang?

Ang pagtigulang gitawag ingong “ang kinalisoran sa tanang biolohikanhong mga problema.” Human sa daghang tuig nga paningkamot, ang mga siyentipiko wala makadiskobre sa hinungdan sa pagtigulang, ug wala usab sila makakaplag ug tambal. Sa 2004 ang magasing Scientific American nagpatik sa pasidaan nga gihatag sa 51 ka siyentipiko nga nagtuon bahin sa pagtigulang. Kini nagkanayon: “Wala gayoy baligyang produkto karon nga napamatud-ang makatabang sa tawo nga dili dayon matigulang ug nga makasanta sa pagtigulang o makapabatan-on.” Bisan tuod ang maayong pagkaon ug ehersisyo makapaarang-arang sa imong panglawas ug makapamenos sa kapeligrohan sa sayong kamatayon tungod sa sakit, wala pay nadiskobrehang produkto nga makatabang aron dili daling matigulang. Kini nga konklusyon makapahinumdom kanato sa mga pulong ni Jesus nga mabasa diha sa Bibliya: “Kinsa ba kaninyoy makadugang ug usa ka maniko sa gitas-on sa iyang kinabuhi pinaagi sa pagkabalaka?”—Mateo 6:27.

Sa pagsumaryo sa gihimong paningkamot sa pagpangitag tambal sa pagkatigulang, si Medina misulat: “Wala gayod kami mahibalo kon nganong kita matigulang. . . . Human masugdi ang kampanya batok sa kanser daghang tuig na ang milabay, kami wala gihapon makadiskobre ug tambal. Ug ang hinungdan sa pagtigulang mas lisod kaayong sabton kay sa mga hinungdan sa kanser.”

Ang Panukiduki Mitultol sa Usa ka Importanteng Konklusyon

Ang panukiduki kon sa unsang paagi nag-obra ang buhing mga butang ug kon nganong kini matigulang wala makawagtang sa tanang paglaom sa pagbaton ug mas taas nga kinabuhi. Nakita sa uban nga ang ilang panukiduki mitultol gayod ngadto sa usa ka konklusyon nga hinungdanon sa pagsabot kon nganong kita matigulang. Si Michael Behe, ang biokemista nga nagtuon bahin sa molekula, misulat: “Sa milabayng 40 ka tuig nasulbad sa biokemistriya ang mga misteryo sa selula. . . . Ang resulta niining tanang paningkamot sa pagtuki sa selula—sa pagtuki sa kinabuhi pinaagi sa pagtuon sa pag-obra sa mga molekula—klaro kaayong nagpadayag nga kining tanan ‘gidisenyo!’” Dunay usa nga intelihenteng nagdisenyo sa buhing mga butang. Siyempre, dili si Behe ang unang nakahinapos niana. Human mapalandong ang pagkadisenyo sa lawas sa tawo, usa ka karaang salmista misulat: “Sa makalilisang nga paagi ako katingalahan nga pagkabuhat.”—Salmo 139:14.

Kon ang tanang buhing mga butang gidisenyo, nan motungha kining makaikag nga pangutana, Gilalang ba sa Diyos nga Dakong Tigdisenyo ang tawo nga mabuhi nga sama rag gitas-on sa kinabuhi sa kadaghanang mananap, o buot niya nga mas taas kitag kinabuhi kay sa mga mananap?

[Footnote]

[Blurb sa panid 6]

‘Kita katingalahan nga pagkabuhat’

[Hulagway sa panid 4, 5]

Ang pagkatigulang ba maoy resulta sa nagkapalyar nga pag-obra sa lawas?

[Picture Credit Line sa panid 6]

DNA: Photo: www.comstock.com