Pag-edukar sa Imong Dalagita sa Pag-abot sa Unang Regla

Daghan ug kausabang mahitabo dihang magkadalagita o magkabayong-bayong na ang kabataan. Alang sa mga dalagita, ang ilhanan niini mao ang pagsugod sa pagregla.

ANG pagsugod sa pagregla lisod alang sa mga dalagita, ug lainlain ang ilang bation dihang moabot na kini. Sama sa daghan pang ubang mga kausaban nga nalangkit sa pagkadalagita, kini lisod sabton. Daghang dalagita nahadlok ug nabalaka sa pag-abot sa ilang unang regla tungod sa sayop nga impormasyong nadunggan o sa pagkawalay hibangkaagan bahin niini.

Ang mga dalagita nga natudloan bahin niini dili kaayo maglisod dihang sila reglahon na. Apan, ang mga pagtuon nagpakita nga daghang dalagita walay alamag. Sa usa ka surbi sa mga dalagita gikan sa 23 ka nasod, halos un-tersiya sa mga gipangutana miingon nga sila wala sultihi bahin niini. Kay wala man intawoy hanaw, ang mga dalagita naglibog kon unsay himoon dihang miabot na ang ilang unang regla.

Ang uban niadtong miingon nga naglisod pag-ayo dihang unang giregla mao ang mga babaye nga wala maedukar bahin niini. Sa usa ka pagtuon, sa naghisgot bahin sa ilang unang pagregla, ang mga babaye miingon nga sila “natarantar,” “nalisdan pag-ayo,” “naulawan,” ug “nakuyawan.”

Kasagaran ang mga tawo mahadlok  ug dugo kay ang pag-agas sa dugo sagad nalangkit sa kasakit o pagkasamad. Busa, dili ikahibulong nga kon ang mga dalagita wala kaayo maedukar bahin niini, ang kultura, mga uloestorya, o bisan ang pagkawalay hanaw makapahunahuna sa dalagita nga ang pagregla nalangkit sa kasakit o pagkasamad o butang nga makauulaw.

Ang imong dalagita kinahanglang mahibalo nga normal nga proseso ang pagregla alang sa tanang himsog nga dalagita. Ingong ginikanan, makatabang ka kaniya sa paghupay sa iyang kabalaka o kahadlok. Sa unsang paagi?

Mga Ginikanan Dakog Ikatabang

Daghan kaayo ang tuboran sa impormasyon bahin sa pagregla, sama sa mga magtutudlo, mga doktor o mga tig-atiman sa panglawas, mga basahon, ug bisan edukasyonal nga mga pelikula. Nakita sa daghang ginikanan nga kining maong mga tuboran kasagaran makahatag ug hinungdanong impormasyon bahin sa proseso sa pagregla ug sa panghindik dihang reglahon. Apan, ang mga dalagita dunay mga pangutana nga dili matubag ug mga panginahanglan nga dili matagad niining mga tuborana. Bisan pag nahibalo sila kon unsay buhaton dihang reglahon, ang mga dalagita maglibog kon unsaon pag-atubang sa lainlaing emosyon nga bation kon reglahon.

Ang mga apohang babaye, mga magulang nga babaye, ug ilabina ang mga inahan makahatag ug dugang impormasyon ug emosyonal nga tabang nga gikinahanglan sa mga dalagita. Kasagaran, giisip sa mga dalagita ang ilang inahan nga labing kasaligang tuboran sa impormasyon bahin sa pagregla.

Komosta ang mga amahan? Daghang dalagita maulaw sa pagpakigsulti kanila bahin niini. Ang uban gusto nga motabang ang ilang amahan kanila sa dili-direkta nga paagi pinaagi sa pagpaluyo ug pagsabot, samtang ang uban mas gusto nga siya dili mangilabot.

Diha sa daghang nasod ang mga pamilya nga walay inahan nagkadaghan sa milabayng mga katuigan. a Busa, daghang amahan kinahanglang mahibalo kon unsaon sa pag-edukar sa ilang mga dalagita bahin sa pagregla. Kining mga amahana kinahanglang mahibalo bahin sa pangunang mga impormasyon labot sa pagregla maingon man sa ubang pisikal ug emosyonal nga kausaban nga maagoman sa ilang mga anak nga babaye. Ang mga amahan mahimong mangayog praktikal nga tambag ug tabang sa ilang mga inahan o igsoong babaye niining bahina.

Kon Kanus-a Sugdan ang Pag-edukar

Diha sa mga nasod nga industriyalisado, sama sa Tinipong Bansa, South Korea, ug sa mga bahin sa Kasadpang Uropa, ang aberids nga edad nga magsugod ang regla sagad mga 12 o 13 anyos, apan dunay sayo nga reglahon sa edad nga 8 ug may ulahi nga reglahon sa edad nga 16 o 17. Diha sa mga bahin sa Aprika ug Asia, ang aberids nga edad nga magsugod ang regla mas taas. Pananglitan, sa Nigeria ang aberids nga edad maoy 15. Daghang hinungdan, sama sa kaliwat, pagkabutang, nutrisyon, pisikal nga kalihokan, ug gihabogon, ang makaapektar sa panahon sa pagsugod sa unang regla.

Mas maayong sugdan ang pag-edukar sa imong dalagita una pa magsugod ang iyang unang regla. Busa, kinahanglang sugdan ug sayo ang pagpakig-estorya bahin sa kausaban sa lawas ug pagregla, tingali sa panahon nga ang imong anak mga otso anyos pa lang. Basin para nimo sayo pa kaayo nga tudloan siya, apan kon ang imong anak nag-edad na ug mga otso o diyes, lagmit nga ang iyang lawas nagsugod na sa pagkahingkod sa sulod tungod sa pagdaghan sa mga hormone. Makamatikod ka  ug kausaban sa lawas nga nalangkit sa pagsugod sa pagkadalagita, sama sa pagpamukol sa suso ug pagtubo sa mga balhibo sa pribadong bahin sa lawas. Ang kadaghanan sa mga dalagita kalit nga motaas ug mobug-at dihang hapit nang moabot ang unang regla.

Kon Unsaon sa Pagpakigsulti Bahin Niini

Ang mga dalagita nga hapit nang moabot ang unang regla gustong mahibalo kon unsay dahomon. Lagmit sila nakadungog sa ubang mga dalagita sa tunghaan nga nag-estoryahay bahin niini. Sila dunay mga pangutana, apan tingali sila maglisod kon unsaon nila sa pagpangutana. Tingali sila maulaw mohisgot bahin niini.

Sama usab niini ang bation sa mga ginikanan. Bisan tuod ang mga inahan mao ang kasagarang pangutan-on labot niini, sila dili andam ug gil-asan nga maghisgot niini. Tingali mao kanay imong gibati. Busa, sa unsang paagi sugdan nimo ang pagpakig-estorya sa imong anak?

Ang mga dalagita nga hapit nang reglahon lagmit makasabot sa simple, espesipiko nga impormasyon. Lakip sa impormasyon nga ihatag mao ang bahin sa kon kapila reglahon, pila ka adlaw, o kon unsa ka kusog. Busa, maayong tagdon ug una ang mas dinalian ug praktikal nga mga butang nga buhaton kon reglahon. Dugang pa, tingali kinahanglang tubagon nimo ang mga pangutanang sama sa: Unsay bation kon reglahon? o Unsay akong dahomon?

Sa ngadto-ngadto, tingali gusto nimong hisgotan ang mga detalye bahin sa proseso sa pagregla. Kasagaran, makakuha ka ug edukasyonal nga mga materyal gikan sa mga tig-atiman sa panglawas o sa librarya o tindahan ug libro. Kining mga basahona makatabang aron mapatin-aw ang mga detalye. Ang ubang mga dalagita mas gusto nga sila mismo ang mobasa niini. Ang uban tingali mas gusto nga basahon ninyong duha ang maong materyal.

Pangita ug hilom nga dapit nga kaestoryahan. Sugod uban sa simpleng diskusyon bahin sa pagdako ug pagkahimong hingkod. Mahimong imo siyang sultihan: “Sa dili magdugay masinati mo ang usa ka butang nga normal nga mahitabo sa tanang babaye. Nahibalo ka ba kon unsa kini?” O tingali magsugod ang usa ka inahan sa pagsulti sa iya mismong naagian, sama sa: “Sa sama pa ako nimo ug edad, nagsugod ako sa pagpamalandong kon unsa kahay bation kon reglahon. Ako ug ang akong mga higala nag-estoryahay bahin niini sa eskuylahan. Nag-estoryahay na ba mo sa imong mga higala bahin niini?” Pangutana kon unsa nay iyang nahibaloan ug tul-ira ang sayop nga mga pagsabot. Hunahunaa nga sa inyong unang panag-estoryahay unya, ikaw gayod ang magpatin-aw niining tanan.

 Kay babaye man nga nakaagi ug kahingawa ug kabalaka dihang unang giregla, isulti kaniya ang imo mismong naagian. Unsa may imong gikinahanglang mahibaloan? Unsa may imong gustong mahibaloan? Unsang impormasyon ang nakatabang? Paningkamot sa paghatag ug timbang nga panglantaw maylabot sa positibo ug negatibong mga bahin sa pagregla. Magmaandam sa pagtubag sa mga pangutana.

Ipadayon ang Pagtudlo Kaniya

Ang pagtudlo sa imong dalagita bahin sa pagregla kinahanglang isipon ingong padayon nga proseso imbes kas-a lang nga panaghisgot. Dili kinahanglang hisgotan nimo ang tanang detalye sa usa lang ka higayon. Ang paghatag ug hilabihan ka daghang impormasyon basig sobra ra alang sa usa ka dalagita. Ang kabataan makakat-on sa anam-anam nga paagi. Dugang pa, tingali kinahanglang subli-sublion ang impormasyon sa nagkalainlaing okasyon. Sa magkahingkod ang mga dalagita, mas dali na nilang masabtan ang dugang nga mga detalye.

Dugang pa, ang tinamdan sa dalagita bahin sa pagregla mausab sa panahon nga siya magkadalaga na. Sa magsige na ug regla ang imong dalagita, lagmit siya dunay lahi na usab nga mga kabalaka ug mga pangutana. Busa, kinahanglang magpadayon ka sa paghatag ug impormasyon ug pagtubag sa iyang mga pangutana. Itudlo ang impormasyon nga labing hinungdanon ug nahiangay sa edad ug katakos sa pagsabot sa imong dalagita.

Ikaw ang Angay Mouna sa Pagpakigsulti sa Imong Dalagita

Apan unsay imong himoon kon ang imong dalagita morag dili interesadong mamati? Tingali dili niya gustong estoryahan ang personal nga mga butang. O tingali nagkinahanglan pa siya ug dugang panahon nga dili na siya gil-asan sa pagpakigsulti ug sa pagpangutana bahin niini. Basig moingon pa siya nga nahibalo na siya sa tanang butang nga angay niyang mahibaloan.

Diha sa usa ka pagtuon sa siksto-gradong mga dalagita sa Tinipong Bansa, giisip sa kadaghanang dalagita nga andam na sila kon sila reglahon na unya. Apan, sa gipangutana pag dugang, klaro nga sila kulang ug kahibalo ug ilang giisip nga tinuod ang nagkalainlaing sayop nga mga impormasyon base sa gituohan sa kadaghanan ug sa mga uloestorya. Busa, bisan pag ang imong dalagita moingon nga siya andam na sa pag-abot sa iyang unang regla, kinahanglan gihapon nimo siya nga pakigsultihan.

Kay ang kadaghanang dalagita magpanuko man sa pagduol sa ilang mga ginikanan sa pagpangutana, ikaw gayod ang mouna sa pagpakigsulti kaniya ug himoa kini kanunay. Sa pagkatinuod, imo kining responsibilidad ingong ginikanan. Bisag dili siya modawat nga siya nagkinahanglan ug tabang dihang makigsulti ka kaniya, ang imong dalagita nagkinahanglan sa imong tabang. Tingali mobati ka nga kulang ka ug katakos, apan ayaw pag-angka. Patas-a ang imong pasensiya. Sa ngadto-ngadto, ang imong dalagita makaamgo nga mapuslanon kaayo ang imong paningkamot sa pag-edukar kaniya bahin sa pag-abot sa iyang unang regla.

[Footnote]

[Blurb sa panid 11]

Mas maayong imong pakigsultihan ang imong dalagita una pa moabot ang iyang unang regla

[Kahon sa panid 13]

KON UNSAON SA PAGPAKIGSULTI SA IMONG DALAGITA BAHIN SA PAGREGLA

❖ Pangutana kon unsay iyang nahibaloan. Tul-ira ang sayop nga mga impormasyon. Paneguroa nga ikaw ug siya dunay hustong impormasyon.

❖ Sultihi siya sa imong naagian. Pinaagi sa pag-asoy sa imo mismong naagian, makahatag ka ug gikinahanglan kaayong emosyonal nga pagpalig-on sa imong dalagita.

❖ Paghatag ug praktikal nga impormasyon. Ang kasagarang ipangutana sa mga dalagita mao: “Unsay akong buhaton kon sa eskuylahan ako maabtan sa akong regla?” “Unsa may akong gamiton dihang reglahon?” “Unsaon nako kini paggamit?”

❖ Ipatin-aw kini sa simpleng paagi. Ipaangay ang impormasyon sa edad ug katakos sa pagsabot sa imong dalagita.

❖ Ayaw paghunong sa pagtudlo kaniya. Sugod sa pagpakigsulti sa imong dalagita sa dili pa moabot ang iyang unang regla, ug ipadayon kini kon gikinahanglan, bisan taod-taod na siyang giregla.

[Hulagway sa panid 12, 13]

Magmasinabtanon. Ang imong dalagita tingali dili kaayo gustong makig-estorya bahin sa personal nga mga butang